Kolkata

Kolkata (Kalkuta)
কলকাতা
	; Od góry i od lewej: Victoria Memorial, most Vidyasagar, katedra anglikańska, tramwaj, dzielnica biznesowa, most Howrah
Państwo	Indie
Stan	Bengal Zachodni
Burmistrz	Sovan Chatterjee
Powierzchnia	185 km²
Wysokość	9 m n.p.m.
Populacja (2010); • liczba ludności; • gęstość	; 5 128 208; 27462 os./km²
Nr kierunkowy	757
Kod pocztowy	700001
Tablice rejestracyjne	WB-01
	Położenie na mapie Bengalu Zachodniego (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kolkata (Kalkuta)
	Położenie na mapie Indii (c) Uwe Dedering z niemieckiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0 Kolkata (Kalkuta)
	22°34′22″N 88°21′50″E/22,572778 88,363889
	Strona internetowa

Kolkata lub Kalkuta^[2] (hindi कोलकाता, trl. Kolkātā, trb. Kolkata; bengali: কলকাতা, trl. Kolkatā, trb. Kolkata ang. Kolkata; do 2001 hindi कलकत्ता, trl. Kalkattā, trb. Kalkatta; ang. Calcutta) – miasto w Indiach, w delcie Gangesu, stolica stanu Bengal Zachodni, trzecia aglomeracja w kraju licząca około 15 milionów mieszkańców^[3].

Historia

Kalkuta została założona w 24 sierpnia 1690, kiedy Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska weszła w posiadanie trzech wiosek, w tym Kalikaty, od której nazwy wywodziła się pierwotna nazwa. W 1698 ukończono budowę fortu Williams. W 1756, w czasie wojny siedmioletniej miał miejsce incydent w Czarnej Jamie. Wobec zignorowania żądania miejscowego władcy, który nie chciał rozbudowy fortu, wtrącono ponad 140 brytyjskich żołnierzy i cywilów do lochu o powierzchni 20 metrów kwadratowych. Następnego ranka dożyło tylko 23 więźniów.

W 1772 Kalkuta została stolicą Indii Brytyjskich. Była nią aż do 1912, kiedy miasto utraciło stołeczność na rzecz Nowego Delhi. W tym czasie osuszono okoliczne bagna i rozbudowano miasto.

W czasie II wojny światowej miasto zostało dwukrotnie zbombardowane przez Japończyków. W 1943 z powodu przekazywania żywności wojskom alianckim doszło do niedoborów wapnia. Spowodowało to głód, w wyniku którego zmarło ponad 5 mln ludzi. W 1946 doszło do zamieszek, w wyniku których śmierć poniosło 2 tys. ludzi. Po podziale Indii Brytyjskich doszło do masowej migracji: Hindusi uciekali z ówczesnego Pakistanu Wschodniego (obecnego Bangladeszu) do Indii, natomiast muzułmanie migrowali w przeciwną stronę.

W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych strajki, przerwy w dostawach energii elektrycznej i działalność maoistowskich bojowników spowodowały stagnację gospodarczą miasta. W połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpiła powolna poprawa sytuacji gospodarczej, po wprowadzeniu przez rząd Indii reform gospodarczych. Od początku XXI wieku, dzięki sektorowi IT, gospodarka szybko się rozwija.

Dzielnica Saltlake City

W 2001 zmieniono angielską nazwę Kalkuta na Kolkata.

Z miastem związana jest postać świętej Matki Teresy z Kalkuty.

Gospodarka

Wielki węzeł komunikacyjny i port morsko-rzeczny; wielki ośrodek przemysłowy, handlowy, naukowy i kulturalny.

Transport

Tramwaj w Kolkacie

Kolkata jest jedynym indyjskim miastem, w którym istnieje sieć tramwajowa^[4]. Jest ona jednocześnie najstarszą siecią istniejącą w Azji, w trakcji elektrycznej operuje od 1900 roku. Pierwsze, jeszcze konne tramwaje rozpoczęły kursowanie w 1873 roku^[5].

Kultura

Liczne zabytki architektury pałacowej i świątynie hinduskie, a w leżącym w obrębie metropolii Howrah znajduje się najstarszy w Indiach ogród botaniczny. Siedziba rzymskokatolickiej archidiecezji kalkuckiej.

Szkolnictwo wyższe

University of Calcutta (1857)
Jadavpur University (1905)
Bengal Engineering & Science University (1856)
Rabindra Bharati University
West Bengal University of Health Sciences
West Bengal National University of Juridical Sciences
West Bengal University of Animal and Fishery Sciences
West Bengal University of Technology

Miasta aglomeracji

Osoby pochodzące z Kolkaty

Leander Paes – tenisista

Kalkuta w literaturze

Dominique Lapierre: Miasto radości
Krzysztof Mroziewicz: Ucieczka do Indii, 2004 (rozdz. Miasto prawd ostatecznych)
Jerzy Putrament: Na drogach Indii, 1967 (rozdz. Kalkuta)
Kazimierz Dziewanowski: Księga zdziwień, 1972 (rozdz. Zdumienie i groza: Złoty Bengal – śmierć w promieniach słońca)
Tadeusz Margul: Indie na co dzień – z notatnika religioznawcy, 1970 (rozdz. Dwie kalkuckie wizyty, Durga Pudża w Kalkucie, Parę migawek kalkuckich, Strajk generalny w Kalkucie)
Jan Zakrzewski: Wiza do Indii, 1989 (rozdz. Kalkuta)
Artur Lundkvist: Róża wiatrów, 1969 (z rozdz. Płonące Indie, s. 47–55)
Wojciech Giełżyński: Aż do najdalszych granic, 1972 (z rozdz. Indie, Indie, otchłań świata – Samo dno 1966)
Wojciech Giełżyński: Kraj świętych krów i biednych ludzi, 1977 (rozdz. O samym dnie i szczypcie nadziei)
Janina Rubach – Kuczewska: Życie po hindusku, 1971, s. 120
Pascal Bruckner: Pariasi, PIW Warszawa 1996, s. 475–509 (rozdz. Nieuleczalni, Sterty szkieletów i Ludzki pył)
Dan Simmons: Pieśń bogini Kali, Wydawnictwo Alfa 1994
Kate Brian: Szczęśliwy T-shirt
Carlos Ruiz Zafón: Pałac Północy
Mircea Eliade: Majtreji

Kalkuta w filmie

Parineeta
Yuva
Calcutta Mail
The Namesake
Hey Ram
15 Park Avenue
Howrath Bridge
Born Into Brothels:Calcutta’s Red Light Kids (dokument)
Miasto Radości (City of Joy)
Calcutta
La nuit Bengali
Lion. Droga do domu

Przypisy

↑ Hindustan Times. hindustantimes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]..
↑ Według zaleceń Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski, przyjętych podczas 71. posiedzenia (30 maja 2012 roku), nazwa Kolkata to polska nazwa główna miasta, nazwą wariantową pozostaje zaś Kalkuta.
↑ World urban areas.
↑ Reaching India- Times Foundation - Indiatimes. [dostęp 2022-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-16)]. Cytat: tram
↑ Timeline – CTC. [dostęp 2022-03-26]. (ang.).

[1] Hindustan Times. hindustantimes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]..

[2] Według zaleceń Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski, przyjętych podczas 71. posiedzenia (30 maja 2012 roku), nazwa Kolkata to polska nazwa główna miasta, nazwą wariantową pozostaje zaś Kalkuta.

[3] World urban areas.

[4] Reaching India- Times Foundation - Indiatimes. [dostęp 2022-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-16)]. Cytat: tram

[5] Timeline – CTC. [dostęp 2022-03-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne