Kalwaria
Kalwaria (Calvaria – łac. odpowiednik hebr. Golgota – to znaczy czaszka) – zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej, zakładany zazwyczaj na wzgórzach, tak by przypominał swym położeniem Jerozolimę[1][2].
W okresie, gdy dostęp do „świętego miasta” był utrudniony, pielgrzymując do takiej kalwarii można było uzyskać takie same odpusty jak w czasie pielgrzymki do Jerozolimy.
Najstarsza w Europie kalwaria powstała w latach 1405‒1420 w Hiszpanii niedaleko Kordoby[2], z inicjatywy dominikanina Alwarusa. Nieco później zaczęły one powstawać na terenie Niemiec i Włoch. Po okresie reformacji powrócono do ich budowania. Było to też związane z rozwojem pobożności pasyjnej, do czego przyczynił się walnie swymi publikacjami z końca XVI w. Christian Adrichomius (Christian Kruik van Adrichem)[3]. Jego dzieła, w których opisywał Ziemię Świętą w czasach Chrystusa stały się bodźcem do tworzenia tego typu miejsc pielgrzymkowych. Pierwszą kalwarią w Polsce jest Kalwaria Zebrzydowska założona z inicjatywy Mikołaja Zebrzydowskiego w 1602 r.[1]
Kalwarie zawierały różne liczby stacji, od paru do parudziesięciu. Wraz z rozwojem nabożeństwa drogi krzyżowej (związanym głównie z postacią św. Leonarda z Porto Maurizio) stacje Męki Pańskiej, w liczbie 14, zaczęły być umieszczane także we wnętrzach kościołów.
Kalwarie w Europie
W Europie znajduje się około 1800 kalwarii[4]. Najwięcej ich powstało na terenie Austrii, Węgier, Niemiec oraz Polski. Kalwarie istnieją także w takich krajach jak: Belgia, Chorwacja, Czechy, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Luksemburg, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria i Włochy[3].
Kalwarie na historycznych ziemiach polskich
- Kalwaria Kodeńska – Kodeń
- Kalwaria Krzeszowska – Krzeszów
- Kalwaria Leżajska – Leżajsk
- Kalwaria Miadziolska – Miadzioł
- Kalwaria Pacławska
- Kalwaria Pakoska – Pakość
- Kalwaria Panewnicka – Katowice−Panewniki
- Kalwaria Piasecka – Piaseczno
- Kalwaria Piekarska – Piekary Śląskie
- Kalwaria Praszkowska
- Kalwaria Podlaska – Serpelice nad Bugiem
- Kalwaria Pszowska
- Kalwaria na Cierniaku
- Kalwaria na Górze Świętej Anny – Góra Świętej Anny
- Kalwaria Rokitniańska – Rokitno
- Kalwaria Saletyńska – Dębowiec
- Kalwaria Świętokrzyska – Morawica
- Kalwaria Tokarska – Tokarnia
- Kalwaria Ujazdowska
- Kalwaria Ujska – Ujście
- Kalwaria Wambierzycka – Wambierzyce
- Kalwaria Warmińska – Głotowo
- Kalwaria Wejherowska
- Kalwaria Wielewska
- Kalwaria Wileńska
- Kalwaria Winiatyniecka – Winiatyńce
- Kalwaria Zebrzydowska
- Kalwaria Żmudzka
- Nowa Jerozolima – Góra Kalwaria
Przypisy
- ↑ a b Sztuka świata. Słownik terminów A-K. tom 17. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 290-291. ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ a b Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 171. ISBN 83-01-12365-6.
- ↑ a b Elżbieta Bilska-Wodecka, Kalwarie Europejskie. Analiza struktury, typów i genezy, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003, ISBN 83-88424-19-X.
- ↑ Atlante dei Sacri Monti, Calvari e Complessi devotionali europei, Novara, 2001, za: Elżbieta Bilska-Wodecka, Kalwarie Europejskie. Analiza struktury, typów i genezy, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003, ISBN 83-88424-19-X.
Media użyte na tej stronie
Das Kloster auf dem St. Annaberg in Oberschlesien
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.
I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.
Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.
When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY-SA 3.0Kalwaria Zebrzydowska, kościół NMP