Kamienica Czerwona w Krakowie
 nr rej. A-174 z 13 grudnia 1965[1] | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | Rynek Główny 46 |
| Ukończenie budowy | XIV wiek-XVII wiek, XIX wiek, 1866 |
| Kolejni właściciele | Brendlerowie, Erazm Wanzama, Wizembergowie, Morsztynowie, Anna Sapieżyna, Nowickiccy, Jan Ulrich, Antoni Czerny |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′44,3″N 19°56′20,0″E/50,062306 19,938889 | |
Kamienica Czerwona (Dom Brendlarowski) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie przy Rynku Głównym 46, na Starym Mieście.
Jest typową kamienicą rynkową, o dobrze zachowanym historycznym układzie wnętrz i z częściowo zachowanym wyposażeniem (gotyckie portale, renesansowe stropy, barokowe sztukaterie)
Historia
Kamienica powstała w drugiej połowie XIV wieku jako dom dwukondygnacyjny z przedprożem. W pierwszej połowie XVI wieku należała do Brendlerów, w trzeciej ćwiartce XVI wieku do doktora praw Erazma Wanzama. W drugiej połowie tego stulecia dokonano renesansowej modernizacji budynku frontowego i wzniesiono jednopiętrową oficynę tylną. Od końca XVI wieku do początku ostatniej ćwierci XVII wieku należała do rodziny Wizembergów. Przed 1621 w kamienicy mieszkała Barbara Lanżanka. W ostatniej ćwierci wieku XVII i na początku wieku XVIII dom należał do rodziny Morsztynów, którzy dokonali całkowitej przebudowy budynku frontowego (m.in. ozdobili ściany i stropy polichromiami, które w części zachowały się do czasów obecnych).
Do 1736 kamienica należała do Anny Sapieżyny – wojewodziny trockiej. Następnie należała do kupców Nowickich, kupca Jana Ulricha i jego spadkobierców. Na przełomie XVIII i XIX wieku w kamienicy znajdowała się cukiernia. Przed rokiem 1827 dokonano klasycystycznej modernizacji. W 1867 dokonano przebudowy dla kupca korzennego Antoniego Czernego według projektu Teofila Zamojskiego. W 1876 Antoni Hawełka założył w niej sklep "Pod Palmą", prowadzony później przez dysponenta firmy Franciszka Macharskiego. Na parterze za sklepem mieścił się znany w Krakowie lokal gastronomiczny ("handelek"), w którym przy marmurowych pulpitach panowie na stojąco pijali piwo bawarskie, pilzneńskie i inne, podawane w kuflach z grubego szkła. W ścianach zamontowane były palniki gazowe do zapalania cygar[2]. W 1935 oficyny zostały obniżone do wysokości pierwszego piętra.
Bibliografia
- Aldona Sudacka, Waldemar Komorowski, Rynek Główny w Krakowie, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 2008.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2022-05-19].
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Pyszne piwo, dobra wódka i zakąska wesolutka, czyli krótki spacer śladem dawnych krakowskich "handelków", "Gazeta Krakowska", 30 IV - 3 V 1994 r., nr 100 (14011).
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.15 N
- S: 49.95 N
- W: 19.76 E
- E: 20.26 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kamienica Czerwona, Rynek Główny 46, Stare Miasto, Kraków