Kamienica Mieczysława Pinkusa i Jakuba Lende
 nr rej. A/17 z 4 sierpnia 2004 r.[1] | |
 © Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Kondygnacje | 5 |
| Rozpoczęcie budowy | 1894 |
| Ukończenie budowy | 1896 |
| Pierwszy właściciel | Mieczysław Pinkus i Jakub Lende |
| Kolejni właściciele | 1945–1949 Sąd Najwyższy i Sąd Apelacyjny PRL, 1953–1993 Skarb Państwa |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°46′12,60″N 19°27′10,97″E/51,770167 19,453047 | |
Kamienica Mieczysława Pinkusa i Jakuba Lende[a] – kamienica znajdujący się przy al. Kościuszki 1 w Łodzi[2].
Historia
Mieczysław Pinkus i Jakub Lende w kwietniu 1894 wysłali do władz budowlanych Rządu Gubernialnego Piotrkowskiego pismo z prośbą o zezwolenie na budowę[3]. Do wniosku dołączono projekt kamienicy, podpisany przez Dawida Lande[4].
W 1896 powstał najwyższy wówczas w mieście budynek mieszkalny. Przez następne 70 lat była to największa kamienica w Łodzi.
Mieczysław Pinkus został w 1939 zmuszony przez Niemców do opuszczenia swojej kamienicy. Budynek zajęto na sztab generała Blaskowitza, a następnie na biura magistratu. W latach 1945–1949 w budynku siedzibę miał Sąd Najwyższy i Sąd Apelacyjny PRL. W 1953 właściciele zostali wywłaszczeni, a własność przejął skarb państwa. Spadkobiercy odzyskali kamienicę w 1993.
Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/17 z 4.08.2004[1].
Uwagi
- ↑ W źródłach pojawia się też pisownia „Jakub Lande”.
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2020-02-07].
- ↑ Kamienica Mieczysława Pinkusa i Jakuba Lendego
- ↑ Rząd Gubernialny Piotrkowski, Wydział Budowlany, sygn. 3845 [dostęp 2015-06-16]
- ↑ Kamienica Mieczysława Pinkusa i Jakuba Lendego na fotopolska.eu
Media użyte na tej stronie
Autor:
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.45 N
- S: 50.78 N
- W: 17.95 E
- E: 20.75 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Fotografia przedstawia widok na ulicę Zieloną i na znajdującą się na jej skrzyżowaniu z ulicą Spacerową (później ulica Kościuszki) kamienicę zwaną “domem Pinkusa”. Monumentalna narożna kamienica czynszowa została zbudowana w latach 1894-1895 według projektu Dawida Landego. Trzypiętrowy gmach nakryty jest wysokim mansardowym dachem z dominującym w narożniku wysokim ocynkowanym hełmem i dekoracyjną balustradą kalenicy. Narożna wieżyczka z galerią widokową nadaje budynkowi pałacowy wygląd. Kamienica jest bogato zdobiona, z dominującym neobarokowym detalem architektonicznym. Inwestorami byli dwaj przedsiębiorcy żydowskiego pochodzenia Jakub Lande i Mendel Pinkus. Rodzina Pinkusów zajmowała eleganckie pierwsze piętro, parter był przeznaczony na biura handlowe, natomiast w pozostałej części mieszkania wynajmowali dziennikarze, literaci i rodziny fabrykantów. Swoje pracownie mieli tutaj także słynni malarze: Samuel Hirszenberg, Eustachy Pietkiewicz i Leon Pilichowski. Częstymi gośćmi byli tu ludzie teatru: Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa i Aleksander Zelwerowicz. Po wkroczeniu do Łodzi Niemców w 1939 roku Pinkusowie zostali wyrzuceni z kamienicy, którą przeznaczono dla celów wojskowych. Następnie mieściły się w niej biura administracji niemieckiej. Po wojnie, aż do 1948 roku, budynek pozostawał w rękach spadkobierców. W latach 1945-1949 był siedzibą Sądu Apelacyjnego i Sądu Najwyższego PRL. W 1953 roku właściciele zostali wywłaszczeni, a kamienicę przejęły władze miasta lokując w niej kilka urzędów. W 1993 roku spadkobiercy odzyskali swoją własność, a urzędy zostały przeniesione do nowych siedzib. Po remoncie dokonanym przez właścicieli, kamienica odzyskała dawny blask.
Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).