Kamienica Pod Czarnym Orłem (Rynek 59)

Kamienica Pod Czarnym Orłem
Symbol zabytku nr rej. A/2910/153 z 15.02.1962[1]
Ilustracja
Kamienica Pod Czarnym Orłem
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

Rynek 59

Styl architektoniczny

barok

Rozpoczęcie budowy

XIV wiek

Zniszczono

1945

Kolejni właściciele

Hans Baumgarten (1411/14-1439), Margareth i Matthias Filtz (1439-1466), Niklas Filtz (1466-1500), Michael i Christin Böhme (1500)

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Czarnym Orłem”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Czarnym Orłem”
Ziemia51°06′39,81″N 17°01′52,27″E/51,111058 17,031186

Kamienica Pod Czarnym Orłemkamienica na wrocławskim Rynku, na północnej pierzei rynku, zwanej Targiem Łakoci.

Przed 1945 rokiem kamienica nosiła nazwę Pod Okiem Opatrzności Bożej (j. niem. Zum Auge Gottes).

Historia kamienicy i jej architektura

Kamienica została wybudowana pod koniec XIII wieku, jako jedna z ostatnich kamienic w tym wieku na wrocławskim Rynku[2]. Jej relikty z tego okresu zachowały się do dnia obecnego[3]. Ściany budynku zostały wzniesione w wątku wendyjskim[4]. Szerokość fasady wynosiła siedem metrów, przez co kamienica była najmniejszą kamienicą przyrynkową. Miała jedną izbę i dwie lub trzy kondygnacje, przy czym poziom dolnej już w momencie budowania znajdował się dwa metry pod poziomem nawierzchni Rynku. Stanowiła dobudówkę do kamienicy nr 60 poprzedzoną przedprożem, skąd prowadziło frontowe wejście do dolnej kondygnacji[4]. Wejście tylne zachowało się do dzisiaj i znajduje się na wysokości piwnicy[3][5].

W połowie XIV wieku kamienica została rozbudowana: budynek otrzymał trakt tylny i w całości został podpiwniczony. Z okresu renesansowego do obecnych czasów zachowało się sklepienie zwierciadlane w sieni frontowej[3]. Około 1495 roku do tylnej części budynku dobudowano oficynę[6]. W XVII wieku fasada zyskała barokowy wygląd; kamienica miała trzy kondygnacje oddzielone od siebie gzymsem oraz szczyt z półkolistym tympanonem. Pod koniec XVIII wieku, kamienicy nadano wygląd klasycystyczny, dodając opaski okienne, podokienniki oraz głowy w medalionach znajdujących się nad oknami 1. piętra. W zwieńczeniu szczytu znajdowało się godło, a nad wejściem orzeł[4].

Przed 1945 rokiem w kamienicy znajdowała się apteka Adler-Apotheke[4], a po 1945 księgarnia Wydawnictwa importowane. W kolejnych latach była tam cukiernia, a obecnie zajmuje ją pijalnia czekolady.

Właściciele i postacie związane z kamienicą

Prawdopodobnie w latach 1411/14–1439 kamienica należała do Hansa Baumgartena i jego żony Agnes. W 1439 cały majątek odziedziczyła córka Margareth i jej mąż Matthias Filtz i pozostawał w ich rękach do 1466. Po ich śmierci udziały w spadku począł wykupywać ich syn Niklas i jako samodzielny właściciel figurował do 1500 roku, kiedy to sprzedał dom małżeństwu Michaelowi i Christinie Böhme. Państwo Böhme byli wcześniejszymi właścicielami kamienicy przy Rynku 45 i kamienicy przy Rynku 49[7].

W okresie renesansu właścicielem kamienicy był O. Rutte[3].

Przypisy

Bibliografia

  • Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
  • Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
  • Zdzisław Wiśniewski: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych cz.II. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 2002.
  • Mateusz Goliński: Przy wrocławskim Rynku. Rekonstrukcja dziejów własności posesji (cz2: 1421-1500). Wrocław: Chronicon, 2015.
  • Małgorzata Chorowska, Czesław Lasota: O zabudowie murowanej w pierzejach Rynku i ulic. W: Jerzy (pod red.) Piekalski, Krzysztof Wachowski: Ulice średniowiecznego Wrocławia. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii: WRATISLAVIA ANTIQUA 11, 2010.


Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Rynek 59 (01).JPG
Autor: Piklus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kamienica „Pod Czarnym Orłem” Rynek 59, Miasto Wrocław - Stare Miasto