Kamienica Pod Gryfami we Wrocławiu
 nr rej. 103 z 5.12.1949, 104 z 5.12.1949, A/1602/142 z 15.02.1962[1] | |
 Kamienica pod Gryfami na wrocławskim Rynku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | Rynek 2 |
| Ukończenie budowy | |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′36,75″N 17°01′49,41″E/51,110208 17,030392 | |
Kamienica Pod Gryfami (niem.: Haus Unter den Greifen) − kamienica na wrocławskim Rynku wybudowana około roku 1300[2].
Wygląd
Na fasadzie umieszczone są cztery pary zwierząt heraldycznych, które odnoszą się do fundatorów przebudowy. Same gryfy pochodzą z herbu rodu von Költsch, lwy zaś z herbu Wrocławia (który wywodzi się z herbu Królestwa Czech) lub z herbu Brugii, z której prawdopodobnie pochodził fundator przebudowy. Orły trzymają w łapach tarcze herbowe żony właściciela, Apolonii von Turnau, a powyżej umieszczone są również pochodzące z jej herbu pelikany[3].
Historia
- 1587 – 1589 najwcześniejsza wzmianka o kamienicy, kiedy to została poddana przebudowie w stylu manieryzmu pod kierunkiem architekta Friedricha Grossa. Wtedy też powstał obecny portal dłuta Gerharda Hendrika.
- XVII w. kolejna przebudowa, podczas której wydzielono sień ze sklepieniem o koszowym przekroju, a w dziedzińcu powstała arkada z toskańską kolumną wspierającą galerię pierwszego piętra. Zaadaptowano poddasze domu na pomieszczenia mieszkalne. Zmodernizowano również fasadę, ozdobiono ją malowidłami olejnymi. Pojawiły się lustra podokienne.
- 1756 r. w wyniku renowacji odnowiono sztukatorską dekorację fasady i na nowo ją pomalowano.
- 1762 – 1764 r. galeria na pierwszym i drugim piętrze otrzymała kutą żelazną balustradę.
- 1825 r. w wyniku przebudowy oszklona została galeria pierwszego piętra, a kuta, ażurowa balustrada została omurowana. Fasada została częściowo zmieniona o detal empirowy.
- 1935 r. w wyniku konserwacji został przywrócony manierystyczny wygląd fasady.
- 1960 r. podczas remontu rozebrano oficyny oraz galerię drugiego piętra. Galerie z pierwszego piętra przekształcono w otwarty taras i przywrócono ażurową, barokową balustradę.
Od ok. 1681 r. budynek należał do spadkobierców Conrada Költscha, od 1761 właścicielem był Ernst Gottfried Stöckel, który w kamienicy prowadził instytucję dobroczynną o nazwie Költzische Fundation założoną w 1681 roku[4][5]. W XIX wieku właścicielem kamienicy była Issak Guffmann.
Do dziś zachowała się jedynie balustrada z pierwszego piętra z umieszczonym nazwiskiem właściciela (Stöckel), a w polach bocznych liczbami 17 i 64 odnoszącymi się do daty powstania balustrady. W pierwszej dekadzie XX wieku w budynku znajdowała się drukarnia książek Ferdinanda Goldsteina[6].
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 133.
- ↑ Zabytkowa kamienica w Rynku idzie do remontu (pol.). TuWrocław, 2012-08-27. [dostęp 2012-08-28].
- ↑ Wielowiejski 2014 ↓, s. 26.
- ↑ Brzezowski 2005 ↓, s. 102.
- ↑ Łagiewski 2010 ↓, s. 212.
Bibliografia
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Maciej Łagiewski: Wrocławscy Żydzi 1850-1944. Wrocław: Muzeum Miejskie Wrocławia, 2010.
- Zygmunt Wielowiejski: Hermann Krone i inni. Wrocław na fotografii 1840-1900. Wrocław: Via Nowa, 2014.
Linki zewnętrzne
- Wratislaviae Amici - Pod Gryfami na starej i nowej fotografii
- naszemiasto.pl: Kamienica, w której skarbów strzegą gryfy, czyli nr 2 na wrocławskim Rynku
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa Wrocławia, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wrocław - Kamienica pod Gryfami
Autor: Renardo la vulpo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wrocław, wiatrowskaz na domu „Pod Gryfami”.