Kamienica Roeslera i Hurtiga w Warszawie

Kamienica Roeslera i Hurtiga
w Warszawie
Symbol zabytku nr rej. 232 z 1 lipca 1965
Ilustracja
Kamienica od strony Krakowskiego Przedmieścia
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Krakowskie Przedmieście 79

Styl architektoniczny

klasycyzm[1]

Rozpoczęcie budowy

1784

Ukończenie budowy

1785

Ważniejsze przebudowy

1887–1888

Zniszczono

1939, 1944

Odbudowano

1948–1949

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Kamienica Roeslera i Hurtigaw Warszawie”
Ziemia52°14′46,86″N 21°00′45,29″E/52,246350 21,012581

Kamienica Roeslera i Hurtiga[1], także dom Roeslera i Hurtiga[2] – zabytkowa kamienica znajdująca się przy ulicy Krakowskie Przedmieście 79 w Warszawie.

Historia

Przed powstaniem kamienicy w tym miejscu, od strony ul. Senatorskiej, stał dworek starosty warszawskiego Mikołaja Grzybowskiego[3]. Został spalony w czasie potopu szwedzkiego w 1656[3]. Od strony Krakowskiego Przedmieścia znajdowało się co najmniej pięć budynków[3]. W połowie XVIII od strony ul. Senatorskiej wzniesiono pałac Małachowskich[3]. W 1784 nieruchomość została sprzedana przez Mikołaja Małachowskiego kupcom z Czech i Moraw: Janowi Michałowi i Franciszkowi Leopoldowi Roeslerom oraz Gasparowi (Kacprowi) Hurtigowi[4].

Kamienica została wzniesiona na dziedzińcu pałacu Małachowskich w latach 1784–1785 według projektu Szymona Bogumiła Zuga[3][5]. Powstał tam pierwszy na ziemiach polskich nowoczesny dom handlowo-mieszkalny ze specjalnie zaprojektowanymi witrynami wystawowymi[3]. Był to jeden z najdroższych i najbardziej luksusowych obiektów handlowych w Warszawie[6]. Na piętrach znajdowały się mieszkania czynszowe oraz apartamenty właścicieli[1]. Poprzez oficyny budynek był połączony z pałacem Małachowskich[3].

Przedsiębiorstwo Roslerów i Hurtiga zbankrutowało w 1794 w wyniku kryzysu bankowego, jednak kamienica pozostała ich własnością do 1803[7].

W 1839 na parterze kamienicy otwarto piwiarnię „Pod Nadzieją”, która jako pierwsza w mieście serwowała piwo bawarskie[8]. Był to jeden z ulubionych lokali grupy młodych literatów i malarzy nazywanych Cyganerią Warszawską[9]. Mieścił się tam również sklep wielobranżowy należący do Iwana Skwarcowa[10].

W latach 1887–1888 kamienica została przebudowana w związku z przebiciem do Krakowskiego Przedmieścia ul. Miodowej[11]. Ścianę szczytową i oficyny południowe przekształcono na elewacje według projektu Józefa Hussa[12]. Do przebicia ulicy na właścicielach pałacu Małachowskich i kamienicy ciążył obowiązek przepuszczania przechodniów z Krakowskiego Przedmieścia na ul. Miodową lub odwrotnie[13]. Ruch przechodniów zwiększał atrakcyjność kamienicy i jej oficyn dla firm handlowych[14].

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 budynek spłonął[12] i został rozebrany do pierwszego piętra[15]. Dalsze zniszczenia miały miejsce w 1944 podczas powstania warszawskiego[16]. Ogółem w czasie II wojny światowej kamienica została zniszczona w 70%[17].

W latach 1948–1949 budynek odbudowano według projektu Zygmunta Stępińskiego[2]. Obiekt przywrócono zasadniczo do stanu z XVIII wieku, jednak w celu odsłonięcia wschodniej fasady pałacu Małachowskich rozebrano oficynę południową[12][18].

W latach 1952–1957 w kamienicy miało swoją siedzibę Państwowe Wydawnictwo Naukowe, a następnie przedsiębiorstwa handlu zagranicznego[19], m.in. SHZ Labimex[20].

W 1965 budynek został wpisany do rejestru zabytków[21].

Od 2020 w budynku mieści się siedziba Radia Wnet[22].

Przypisy

  1. ↑ a b c Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 81.
  2. ↑ a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 30. ISBN 83-908950-8-0.
  3. ↑ a b c d e f g Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. T. 7 Krakowskie Przedmieście. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2001, s. 134. ISBN 83-88372-14-9.
  4. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 24–25. ISBN 83-01-02662-6.
  5. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 26–28. ISBN 83-01-02662-6.
  6. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 36. ISBN 83-01-02662-6.
  7. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 38–39. ISBN 83-01-02662-6.
  8. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 45. ISBN 83-01-02662-6.
  9. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 48. ISBN 83-01-02662-6.
  10. ↑ Eugeniusz Szulc: Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie. Zmarli i ich rodziny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 512. ISBN 83-06-01606-8.
  11. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 59, 64. ISBN 83-01-02662-6.
  12. ↑ a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. T. 7 – Krakowskie Przedmieście. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2001, s. 136. ISBN 83-88372-14-9.
  13. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 41, 64. ISBN 83-01-02662-6.
  14. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 41. ISBN 83-01-02662-6.
  15. ↑ Alfred Lauterbach. Zniszczenie i odbudowa Warszawy zabytkowej. „Kronika Warszawy”. 4(8), s. 61, 1971. 
  16. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 84–85. ISBN 83-01-02662-6.
  17. ↑ Zygmunt Stępiński: Gawędy warszawskiego architekta. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984, s. 66. ISBN 83-03-00447-6.
  18. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 87. ISBN 83-01-02662-6.
  19. ↑ Tomasz Grygiel: Pałac Małachowskich i dom Roeslera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 96. ISBN 83-01-02662-6.
  20. ↑ Informator Służby Zagranicznej i Handlu Zagranicznego 1990, Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą Warszawa
  21. ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 30 września 2017 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 34. [dostęp 2017-12-24].
  22. ↑ Koniec urlopu i początek czwartego rozdziału w historii Mediów Wnet/ Krzysztof Skowroński, "Kurier WNET" 74/2020 - WNET.fm, wnet.fm [dostęp 2020-08-13].

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy
Kamienica Hurtiga i Roeslera w Warszawie 2017.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kamienica Hurtiga i Roeslera w Warszawie