Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu

Kamienica Pod Złotą Kotwicą
Symbol zabytku nr rej. A/1528/490/Wm z 5.09.1992[1]
Ilustracja
Kamienica Pod Złotą Kotwicą
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

Rynek 38

Styl architektoniczny

barok

Architekt

Bracia Ehrlichowie

Rozpoczęcie budowy

XIV wiek

Ważniejsze przebudowy

1740, 1872, 1904

Zniszczono

1945

Odbudowano

po 1950

Kolejni właściciele

Adam Kaspar von Artzat, Johann Sigismund Cämmerer, Moritz Boden

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Złotą Kotwicą”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Złotą Kotwicą”
Ziemia51°06′33,28″N 17°01′59,43″E/51,109244 17,033175

Kamienica przy Rynku 38, znana również jako Kamienica Pod Złotą Kotwicąkamienica na wrocławskim rynku, na jego wschodniej pierzei, na tzw. stronie Zielonej Trzciny (niem. Grüne-Rohr-Seite) lub Zielonej Rury(według Mateusza Golińskiego ta część pierzei nosiła nazwę "Pod Podcieniami Kapeluszników"[2]). Na Rynku wrocławskim dwie kamienice noszą tą sama nazwę: druga znajduje się przy parceli Rynek 52.

Historia i architektura kamienicy

Pierwszy budynek na posesji nr 38 został wzniesiony w okresie późnego średniowiecza. W pierwszej połowie XIV wieku[3] lub drugiej połowie [4][5], umieszczono gotycko-renesansowy portal[3]. Otwór portalu zamknięty był łukiem dwuramiennym a jego węgary udekorowane były pilastrami laskowanymi od 1/3 wysokości i z kapitelami akantowymi z impostami dekorowanymi maskami. W przyłuczach portalu znajdowały się wizerunki amorków trzymających tarczę (po prawej) i piszczałkę ( po lewej). W dolnej części fryzu znajdował się inskrypcja: "Seeling die im Hause des Herrn wohen". Górna część ozdobiona była fryzem z płaskorzeźbionych liści z tarczą herbową przytrzymywaną przez aniołki. Powyżej znajdowało się dwudzielne, prostokątne nadświetle z kratą. Nieczytelna liczba XXXIII (pierwotnie LXXXIV) odnosi się do źródła cytatu (Psalm 84)[5][a].

Nieznany jest pierwszy właściciel kamienicy, ale, jak twierdzi Wojciech Chądzyński, godło "Złota Kotwica" może sugerować, że należała do jakiegoś kupca powiązanego z Hanzą, związku północnoniemieckich miast targowych, do którego od 1387 roku należał Wrocław. Na początku XVI wieku kamienica stała się własnością rodu Artzatów[6]. W 1671 roku właścicielem kamienicy był kolejny potomek rodu Artzatów, doktor prawa i radca cesarski Adam Kaspar von Artzat (1641–1677)[b][7]. Po śmierci Adama Artzata kamienica została zakupiona przez anonimowego dziś wrocławskiego kuśnierza[6]. Od 1726 roku kamienica należał do Johanna Sigismunda Cämmerera. Z jego inicjatywy, w 1740 roku, kamienica została przebudowana na styl barokowy[8]. Powstała wówczas kamienica czterokondygnacyjna zakończona gzymsem, nad którym zbudowano dwukondygnacyjny szczyt zwieńczony wazą i flankującymi ją wolutowo zwiniętymi gzymsami[7].

W 1872 roku budynek został zburzony, a w jego miejsce wzniesiono neobarokową kamienicę według projektu Louisa Ehrlicha. Kamienica została podniesiona o piątą kondygnację, a fasada zyskała neorenesansowy wygląd; na jej szczycie umieszczono tralkową balustradę z płaskim dachem[7].

W 1904 przeprowadzono przebudowę wnętrz. Inwestorem prac był żydowski kuśnierz wrocławski Moritz Boden, który od 1869 roku był właścicielem salonu futrzarskiego mieszczącego się na parterze kamienicy[9][3]. Boden zaopatrywał w luksusowe futra niemiecką arystokrację i dwór cesarski, za co otrzymał w 1914 roku honorowe tytuły: dostawcy dworu i pruskiego radcy komisarycznego[8]. Po śmierci Moritza Bodena kamienicę odziedziczyli jego synowie, Kurt i Fritz, którzy byli jej właścicielami do końca lat trzydziestych[10].

Po II wojnie światowej

W wyniku działań wojennych w 1945 roku kamienica uległa zniszczeniu. Została odbudowana w formie barokowej. Obecnie jest to pięciokondygnacyjna kamienica z czteroosiową fasadą zakończoną szczytem zbliżonym do tego z XVIII wieku, przykryta dachem kalenicowym, dwutraktowa[3].

Do 1993 w kamienicy znajdowała się siedziba wrocławskiego oddziału PTTK[11]. Od lat 90. w kamienicy znajduje się restauracja "La Scala".

Uwagi

  1. Opis portalu pochodzi z zachowanej grafiki wykonanej przez Heinricha Hillebrandta w 1823 roku.
  2. Adam Kaspar von Artzat zmarł 15 lutego 1677 roku bezpotomnie. Jego epitafium znajduje się w kaplicy nawy północnej kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu a jego autorem był rzeźbiarz Matthias Rauchmiller.

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Wrocław, Rynek 38 (01).jpg
Autor: Piklus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wrocław Stare Miasto, Rynek 38 - kamienica „Pod Złotą Kotwicą” (zabytek nr A/1528/490/Wm)