Kamienica przy ulicy 3 Maja 17 w Katowicach

Kamienica przy ulicy 3 Maja 17
w Katowicach

nr rej. : - A/1440/91 z 31 października 1991 (woj. katowickie) - A/1012/22 z 6 lipca 2022 (woj. śląskie)[1]
Kamienica od frontu (2014)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	ul. 3 Maja 17 , 40-097 Katowice
Typ budynku	kamienica mieszkalno-handlowa
Styl architektoniczny	secesja
Architekt	pracownia Ignatza Grünfelda
Kondygnacje	4+1+1
Ukończenie budowy	1904
Położenie na mapie Katowic Kamienica przy ul. 3 Maja 17
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kamienica przy ul. 3 Maja 17
Położenie na mapie województwa śląskiego Kamienica przy ul. 3 Maja 17
50°15′35,21″N 19°01′03,21″E/50,259781 19,017558

Kamienica przy ulicy 3 Maja 17 w Katowicach – zabytkowa kamienica mieszkalno-handlowa, położona przy ulicy 3 Maja 17 w Katowicach-Śródmieściu. Jest ona wybudowana w stylu secesyjnym według projektu opracowanego w pracowni Ignatza Grünfelda. Oddano ją do użytku w 1904 roku.

Historia

Kamienica została oddana do użytku w 1904 roku^[2], zaś projekt budynku powstał w pracowni Ignatza Grünfelda. Wzniesiono ją w miejscu wcześniejszego, neorenesansowego domu^[3]. Właścicielami kamienicy byli m.in.: S. Wiener, G. Lippmann, J. Unger i F. Cwienk^[3].

W latach 1935–1936 właścicielem kamienicy był Alexander Skiba oraz Jan Winicki. W tym czasie funkcjonował tam m.in. skład pierza Maksa Neumanna, zakład fryzjerski Antoniego Rulczyńskiego, skład przyborów elektrycznych Kahle i Cless Nast., Dudzik E. i S-ka (firma ta powstała już w 1896 roku^[4]), biuro adwokackie Mieczysława Kanarka i pracownia gorsetów „Eugenja”^[5]. W kamienicy tej, w okresie międzywojennym dział także sklep, w którym S. Menczel sprzedawał dywany i linoleum^[4], a także firma ubezpieczeniowa „Orzeł”^[6].

W dniu 31 października 1991 roku budynek wpisano ją do rejestru zabytków^[2]. W 2000 roku kamienica przeszła modernizację^[7]. W tym okresie działał tu m.in. sklep z butami włoskimi Baldinini^[8]. W 2005 roku współwłaściciel kamienicy toczył spór z właścicielami sąsiadującej z nią kamienicy przy ulicy Stawowej 9. Współwłaściciel zabytkowej kamienicy twierdził, że prace prowadzone w sąsiednim budynku doprowadziły do pęknięć ścian nośnych, zawalenia stropu i przekrzywienia sufitów^[9].

Charakterystyka

Secesyjny naczółek nad środkowym oknem 4. kondygnacji we wschodnim ryzalicie z inskrypcją

Zabytkowa kamienica mieszkalno-handlowa położona jest przy ulicy 3 Maja 17 w katowickiej dzielnicy Śródmieście^[7].

Wybudowana jest ona w stylu secesyjnym^[2], na planie litery „U” i wraz z oficynami bocznymi i tylną tworzy blok zabudowy^[3]. Powierzchnia zabudowy budynku wynosi 550 m². Kamienica posiada cztery kondygnacje nadziemne^[7], podpiwniczenie i poddasze^[3]. Parter elewacji frontowej z biegiem lat został przebudowany^[3], zaś drzwi wejściowe do kamienicy znajdują się na szóstej osi^[3].

Fasada kamienicy jest niesymetryczna, licowana białą, glazurowaną cegłą. Posiada ona bogate^[10], tynkowane dekoracje^[3] o tematyce secesyjnej, barwione w kolorze różu malwy^[11] w szczytach, konsolach wspierających balkony oraz w okolicach okien^[10]. Fasada ta jest dziewięcioosiowa, z dwoma ryzalitami zwieńczonymi szczytami o bardzo delikatnych ornamentach w postaci liści kasztanów i głów kobiecych. Pomiędzy szczytami, nad dwuspadowym dachem znajdują się cztery lukarny^[11].

Ryzality zostały ujęte w tynkowane, boniowane lizeny^[3]. W ryzalicie zachodnim, znajdujące się na czwartej kondygnacji potrójne okno objęte jest sztukatorskimi płycinami z półkolistym balkonem z tralkową balustradą, zaś w ryzalicie po wschodniej stronie środkowe okno czwartej kondygnacji zdobi secesyjny naczółek o bogatym konturze^[11]. Tam też znajduje się inskrypcja z datą budowy kamienicy^[12]. Spośród balkonów dwa z nich posiadają dekoracyjne, kute balustrady^[10].

Otwory okienne są prostokątne, ujęte w tynkowane paski. Na drugiej kondygnacji wspierają się na nich gzymsy prócz okien w zachodnim ryzalicie. Na trzeciej kondygnacji okna są zwieńczone mniejszymi, secesyjnymi naczółkami, zaś na ostatniej zostały ujęte w uszate opaski^[3].

Kamienica jest ona wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/1440/91 (obecnie nr rej.: A/1012/22^[13][14] – granice ochrony obejmują cały budynek^[2]. Budynek wpisany jest także do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice^[15].

Na początku 2022 roku w systemie REGON pod tym adresem zarejestrowanych były 14 aktywnych podmiotów gospodarczych^[16], w tym Biuro Regionu Śląskiego Platformy Obywatelskiej^[17], a także biura poselskie m.in. Jerzego Buzka^[18] i Jana Olbrychta^[19]. Kamienica ta była wówczas także m.in. siedzibą sklepu odzieżowego^[20], salonu fryzjerskiego^[21] i salonu optycznego^[22].

Przypisy

Bibliografia

• JerzyJ. Abramski JerzyJ., Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, ISBN 83-913341-0-4  (pol.).
• BarbaraB. Klajmon BarbaraB., Katowicka kamienica mieszczańska. 1840-1918. Śródmieście, wyd. 1., Katowice: Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 1997, ISBN 83-85871-09-8  (pol.).
• MariaM. Krysiak MariaM., PiotrP. Komander PiotrP., AndrzejA. John AndrzejA., Secesja w Katowicach = Art nouveau in Katowice = L'art nouveau a Katowice, Bydgoszcz: Wydawnictwo Unitex, 2001, ISBN 83-7296-184-0  (pol.).