Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach

Kamienica przy ulicy 3 Maja 40
w Katowicach

nr rej. A/1303/83 7 lipca 1983 roku
Kamienica widziana od strony ul. J. Słowackiego w 2020 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	ul. 3 Maja 40 / ul. J. Słowackiego 22, 40-097 Katowice
Typ budynku	kamienica mieszkalno-handlowa
Styl architektoniczny	eklektyzm
Architekt	Paul Frantzioch
Inwestor	Paul Frantzioch
Kondygnacje	5
Rozpoczęcie budowy	1904
Ukończenie budowy	1905
Położenie na mapie Katowic Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach
Położenie na mapie województwa śląskiego Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach
50°15′34,3″N 19°00′57,0″E/50,259528 19,015833

Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach – zabytkowa kamienica mieszkalno-handlowa, położona w Katowicach-Śródmieściu u zbiegu ulicy 3 Maja 40 i ulicy J. Słowackiego 22. Została ona do użytku w 1905 roku, a zbudowano ją w stylu eklektycznym według projektu i zarazem pierwszego właściciela budynku Paula Frantziocha. W 2017 roku kamienica przeszła renowację. Ze względu na fasadę pokrytą biała glazurowaną cegłą i bogatą dekorację sztukatorską popularnie zwana jest ona „Biała Damą”^[1].

Historia

Wodok na kamienicę w 1913 roku

Kamienica w 1921 roku

Kamienica została wzniesiona w latach 1904–1905 według projektu mistrza budowlanego Paula Frantziocha, który był jej pierwszym właścicielem. Położona na narożnej działce posiada dwa adresy: ulica 3 Maja 40 (dawniej Grundmannstasse 40) i ulica J. Słowackiego 22 (dawniej Schillerstrasse 16). Powstała ona w miejscu dawnej synagogi, której ślady zachowały się na poziomie piwnic. Przed II wojną światową kamienicę zamieszkiwali wyżsi rangą urzędnicy, przemysłowcy, kupcy, lekarze oraz katowiccy rabini. Działało tu seminarium kobiet żydowskich oraz stowarzyszenie Chewra-Kadisza. Na parterze ulokował się sklep z instrumentami muzycznymi Emanuela Wietora oraz mieszczący się do dziś, jeden z pierwszych w centrum Katowic zakładów fryzjerskich^[2]. W dwudziestoleciu międzywojennym właścicielem kamienicy było województwo śląskie. Mieściła się tu siedziba Niemiecko-Polskiej Komisji Mieszanej dla Górnego Śląska^[1][3]. W latach 1937–1939 przeprowadzono remont budynku, w ramach którego m.in. wymieniono drewniane stropy i pomalowano ściany. Po 1945 r. cegłę klinkierową elewacji zamalowano farbą olejną^[3].

W dniu 7 lipca 1983 roku wpisana została ona do rejestru zabytków pod nr A/1303/83^[4].

Obecnie kamienicą zarządza wspólnota mieszkaniowa. Mieszczą się tu mieszkania oraz lokale usługowe. W 2006 roku miasto Katowice wsparło finansowo kapitalny remont dachu wraz z częściową wymianą elementów konstrukcyjnych. Odtworzono m.in. kopułę i szczyty. Remont przeprowadziła firma Konior^[3].

W 2017 roku rozpoczął się remont budynku. Projekt zakładał izolację fundamentów, wzmocnione konstrukcji wykuszy i odtworzenie zabytkowej frontowej elewacji. Prace pod okiem konserwatora zabytków prowadziła firma Renowacja Obiektów Zabytkowych Klaudiusz Kempa. Całkowity koszt oszacowano na 500 tys. zł.^[5][6]. W 2018 roku miasto Katowice przyznało 100 tys. zł. dotacji na remont zabytkowej kamienicy^[7].

Architektura

Elewacja północna (2019 rok)

Kamienica przy ulicy 3 Maja 40 w Katowicach wybudowana jest w stylu eklektycznym z elementami secesji. Jest to budynek pięciokondygnacyjny, podpiwniczony, z poddaszem, nakryty dachem dwuspadowym, z narożną wieżyczką i szczytami nad osiami wykuszy i ryzalitów^[8].

Wraz z oficynami tworzy kwadrat zabudowy z wewnętrznym dziedzińcem. Posiada dwie klatki schodowe: reprezentacyjną (od ul. 3 Maja), niegdyś prowadzącą do biur i gabinetów najemców oraz boczną w bramie przejazdowej (od ul. Słowackiego), prowadzącą do części mieszkalnej. Parter użytkowy, w znacznej części współcześnie przebudowany^[8].

Elewacje ukształtowane niesymetrycznie: północna jedenastoosiowa z dwoma wykuszami i loggiami oraz zachodnia dziesięcioosiowa z balkonami i bramą przejazdową w ozdobnym portalu^[8].

Fasada licowana białą cegła glazurowaną, wykonaną w karkonoskich hutach szkła. Posiada bogatą dekorację sztukatorską z motywami antropomorficznymi, roślinnymi i geometrycznymi, czasami interpretowanymi jako alegoria stworzenia świata według Księgi Rodzaju^[1][9].

Przypisy