Kamienica zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu

Kamienica zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu
Symbol zabytku nr rej. 668/Wlkp/A z 26.03.2008[1]
Ilustracja
Fasada północna (2013)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Stawna 10

Kondygnacje

4

Ukończenie budowy

1897

Właściciel

Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP (2003–2018),
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Poznaniu (od 2018)

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kamienica zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu”
Ziemia52°24′38,250″N 16°56′11,702″E/52,410625 16,936584

Kamienica zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu – kamienica znajdująca się w północnej części Starego Miasta w Poznaniu, na narożniku ulic Stawnej 10 i Szewskiej 10, mieszcząca w dwudziestoleciu międzywojennym i od 2003 roku władze poznańskiego kahału.

Historia

W okresie dwudziestolecia międzywojennego siedziba gminy mieściła m.in. Żydowską Bibliotekę Ludową, salę zebrań, biura organizacji charytatywnych i związku sportowego, kilka mieszkań dla pracowników kahału[2], a w latach 1924–1932 również Miejską Izraelicką Szkołę Podstawową nr 14, do której uczęszczało rocznie ok. 200 uczniów[3].

Jedną z organizacji mieszczących się w budynku było Towarzystwo Chewra Kadisza, którego statut odnowiono w grudniu 1929 roku. Zajmowało się ono pomocą biednym i chorym członkom gminy, pokrywając koszty ich leczenia, udzielając pomocy rodzinom i organizując pogrzeby. Na czele funkcjonującego do 1939 roku stowarzyszenia stał dr J. Cobliner. W 1930 liczyło ono 217 członków. W latach 1937–1938 zorganizowało 25 pogrzebów, w tym 10 nieodpłatnych; pokryło koszty leczenia sześciu osób i udzieliło zapomogi 63 kolejnym[4].

W 1939 roku władze niemieckie przejęły cały majątek gminy, niszcząc tym samym wyposażenie budynku[2]. Po II wojnie światowej w Poznaniu przebywało 224 Żydów (styczeń 1946). Pół roku później było ich już 343. Mimo to, nie udało się odrodzić wspólnoty, a cały jej majątek (w tym synagogi, cmentarze i siedziba gminy) przeszedł w ręce miasta[5]. W okresie Polski Ludowej pomieszczenia gmachu służyły jako magazyny Archiwum Państwowego[2]. W 1975 roku oczyszczono elewacje budynku, a w 1992 wyremontowano klatki schodowe i założono instalację ogrzewania gazowego[6].

Zjednoczonej w 1999 roku gminie[5] dopiero po 4 latach udało się odzyskać kamienicę przy ulicy Stawnej[6].

W budynku mieści się jedyny czynny w Poznaniu dom modlitwy. Początkowo Torę w trakcie nabożeństw czytano w wydaniu książkowym[7], aż do 8 stycznia 2009 roku, kiedy Orit i Meszulama Szafranowie z Izraela ofiarowali ZGWŻ uroczyście wniesione zwoje Tory[8]. W 2009 przeprowadzono remont dachu, a w latach 2009–2015 konserwację elewacji oraz renowację stolarki okiennej i drzwiowej[6].

Architektura

Elewacje licowane są żółtą i czerwoną cegłą klinkierową, dach pokryty dachówką karpiówką, a wieżyczka łupkiem[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 174 [dostęp 2018-12-27].
  2. ↑ a b c Witkowski 2012 ↓, s. 100.
  3. ↑ Witkowski 2012 ↓, s. 108–109.
  4. ↑ Witkowski 2012 ↓, s. 68.
  5. ↑ a b Witkowski 2012 ↓, s. 73.
  6. ↑ a b c d Stare Miasto w Poznaniu. Zniszczenia – odbudowa – konserwacja 1945–2016. Iwona Błaszczyk (red.). Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2017, s. 300–301. ISBN 978-83-7768-176-3.
  7. ↑ Dawid Jakś: Poznańscy Żydzi mają zwoje Tory. [dostęp 2018-12-27]. (pol.).
  8. ↑ Witkowski 2012 ↓, s. 74.

Bibliografia

  • Rafał Witkowski: Żydzi w Poznaniu. Krótki przewodnik po historii i zabytkach. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2012. ISBN 978-83-7768-046-9.
Żydzi w Poznaniu

Akiva Eger

Synagogi Poznania
istniejące
nieistniejące

Poznań

  • kursywą – oznaczono istniejące budynki zdesakralizowanych synagog
  • Portal:Poznań
Poznań – Osiedle Stare Miasto
Obszary Systemu Informacji Miejskiej
Osiedla mieszkaniowe
Atrakcje turystyczne
Teatry
Kina
Miejsca kultu religijnego
Targowiska
Stacje kolejowe

Ayuntamiento, Poznan, Polonia, 2014-09-18, DD 67-72 HDR.jpg
(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0
  • nawiasy grupują części miasta położone w tym samym obszarze SIM Portal:Poznań
  • Wikiprojekt:Poznań

Media użyte na tej stronie

Poznań outline map.svg
Autor:

Oskarro. © użytkownicy OpenStreetMap.

Copyright użytkownicy UMP-pcPL., Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa lokalizacyjna Poznania
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Ayuntamiento, Poznan, Polonia, 2014-09-18, DD 67-72 HDR.jpg
(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0
Town hall, Poznan, Poland
Distinctive emblem for cultural property.svg Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID 654353.
Akiva Eger.jpg
Engraving of Rabbi Akiva Eger. Hebrew inscription reads: "Image of the Great and Pious Rabbi, Master of the Entire Diaspora, Master and Our Teacher, Akiva Eiger, May His Memory Be a Blessing. Chief Rabbi of Posen"