Kampania krymska

Kampania krymska

II wojna światowa, front wschodni
Sowieccy jeńcy na Krymie, 6 listopada 1941
Czas	18 października 1941 – 4 lipca 1942
Miejsce	Półwysep Krymski
Terytorium	ZSRR
Przyczyna	sowiecka próba odbicia Krymu
Wynik	zwycięstwo sił Osi
Strony konfliktu
ZSRR  III Rzesza  Rumunia
Dowódcy
Gordiej Lewczenko Fiodor Kuzniecow Iwan Pietrow Erich von Manstein Wolfram von Richthofen Gheorghe Avramescu
Siły
51 Armia Samodzielna Armia Nadmorska 11 Armia 3 Armia Rumuńska
Straty
63 860 zabitych, rannych i zaginionych, 65 tys. w niewoli, 212 pojazdów utraconych, 672 działa utracone, 1 statek transportowy zatopiony 30 tys. zabitych, rannych i zaginionych
Położenie na mapie Krymu miejsce bitwy
44,93°N 34,10°E/44,933300 34,100000

Kampania krymska – ośmiomiesięczna kampania przeprowadzona przez wojska państw Osi w celu zajęcia Półwyspu Krymskiego, która była miejscem jednej z największych bitew frontu wschodniego podczas II wojny światowej. Niemieccy oraz rumuńscy żołnierze ponieśli ciężkie straty w ludziach, kiedy próbowali nacierać poprzez przesmyk łączący Półwysep Krymski z resztą Związku Radzieckiego pomiędzy latem 1941 roku a pierwszą połową 1942 roku.

Od 26 września 1941 roku niemiecka 11. Armia oraz żołnierze z rumuńskiej 3. i 4. Armii byli zaangażowani w walkę^[1], mając naprzeciw siebie radziecką 51. Armię i jednostki Floty Czarnomorskiej. Po kampanii półwysep był okupowany przez wojska Grupy Armii "A" razem z 17. Armią, która była główną jednostką podległą tej grupie armii^[2].

Kiedy wojska państw Osi przełamały obronę radziecką okupowały one większość Krymu, z wyjątkiem Sewastopola (któremu 8 maja 1965 roku nadano tytuł Miasta Bohatera (ros. Город-герой)^[3]) i Kerczu, który został wyzwolony przez Rosjan podczas operacji desantowej pod koniec 1941 roku i potem ponownie zajęty przez Niemców podczas operacji "Trappenjagd" rozpoczętej 8 maja 1942 roku^[1][4]. Sewastopol bronił się przez 250 dni od 30 października 1941 do 4 lipca 1942 roku, kiedy Niemcy ostatecznie zdobyli miasto.

Główny cel kampanii, Sewastopol został okrążony przez niemieckie siły w natarciu z dnia 30 października 1941 roku. Niemieccy żołnierze zostali odparci przez radziecki kontratak, który został później wsparty przez wielu żołnierzy ewakuowanych z Odessy. Niemcy rozpoczęli wtedy oblężenie miasta^[1]. Kolejne ataki 11 i 30 listopada, we wschodniej i południowej części miasta, zakończyły się porażką^[1]. Niemcy zostali wtedy wsparci przez wiele pułków artyleryjskich, a w składzie jednego z nich znajdowało się nawet działo kolejowe Schwerer Gustav^[1]. Kolejny atak 17 grudnia został odparty przez Rosjan w ostatnim momencie za pomocą posiłków – wkrótce po tym wojska radzieckie rozpoczęły desant morski na Półwyspie Kerczeńskim 26 grudnia w celu odrzucenia Niemców od Sewastopola^[1]. Armia Czerwona była w posiadaniu inicjatywy, aż do chwili rozpoczęcia przez Niemców kontrataku 8 maja^[1]. Radzieckie siły stawiały opór przez kolejne półtora tygodnia zanim poddały się 18 maja. Kiedy Niemcy usunęli wojska radzieckie na Półwyspie Kerczeńskim, ponowili oni natarcie na Sewastopol, wnikając w wewnętrzną linię obrony 29 czerwca^[1]. Radzieccy dowódcy zostali ewakuowani drogą lotniczą lub za pomocą okrętów podwodnych i tym samym miasto skapitulowało 4 lipca 1942 roku, chociaż ostatni radzieccy żołnierze stawiali opór w grotach wokół miasta do 9 lipca^[1].

W 1944 roku Krym został wyzwolony przez żołnierzy radzieckiego 4. Frontu Ukraińskiego podczas operacji krymskiej (8 kwietnia – 12 maja 1944 roku) w trzech podoperacjach:

• Operacja desantowa kerczeńsko-eltigeńska (31 października – 11 grudnia 1943)
• Perekopsko-Sewastopolska Operacja Ofensywna (8 kwietnia – 12 maja 1944)
• Kerczeńsko-Sewastopolska Operacja Ofensywna (11 kwietnia – 12 maja 1944)

• 

  (c) Bundesarchiv, N 1603 Bild-117 / Horst Grund / CC-BY-SA 3.0

  Zniszczona radziecka bateria artylerii nadbrzeżnej "Maksim Gorki"

• 

  (c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F016223-0024 / CC-BY-SA 3.0

  Niemieccy żołnierze na kadłubie czołgu PzKpfw IV podczas walk na Krymie (maj 1942 roku)

Przypisy

Bibliografia

• Chris Bishop: The Military Atlas of World War II. London: Igloo Books, 2005. ISBN 1-904687-53-9.
• John Keegan: The Times Atlas of the Second World War. New York: Crescent Books.
• M.L. Dudarienko, Ju.G. Pereczniew, W.T. Jelisiejew i inni: Podręcznik "Wyzwalanie miast: podręcznik na temat wyzwalania miast w okresie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej 1941–1945". Moskwa: 1985. [dostęp 2011-11-03]. (ros.) Дударенко, М.Л., Перечнев, Ю.Г., Елисеев, В.Т. и др.: Справочник «Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941-1945».

Linki zewnętrzne

• Rumuni Mansteina na Krymie (ang.). [dostęp 3 listopada 2011].