Kanał Łuczański

Kanał Łuczański
Ilustracja
Widok na Kanał Łuczański z mostem obrotowym
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Droga wodna

Kanały mazurskie

Lata budowy

1765–1772

Długość

2,13 km

Głębokość
• minimalna


1,9 m

Szerokość
• maksymalna
• minimalna
• średnia


15 m
9 m
12 m

Początek
Akwen

Niegocin

współrzędne

54°01′55″N 21°45′46″E/54,031944 21,762778

Koniec
Akwen

Kisajno

współrzędne

54°02′29″N 21°44′38″E/54,041389 21,743889

Typ kanału

żeglugowy

Położenie na mapie Giżycka
Mapa konturowa Giżycka, w centrum znajduje się punkt z opisem „początek”, natomiast po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „koniec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „początek”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „koniec”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „początek”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „koniec”
Położenie na mapie powiatu giżyckiego
Mapa konturowa powiatu giżyckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „początek”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „koniec”

Kanał Łuczański (do 2017 r.: Giżycki Kanał, według MPHP: Kanał Giżycki[1])[2], niem. Lötzener Kanal) – kanał mazurski łączący jezioro Niegocin z jeziorem Kisajno (zatoka Tracz). Przechodzi przez niego droga z Rucianego-Nidy i Pisza do Węgorzewa (przez Mikołajki). Jest to trzeci pod względem długości kanał mazurski, ustępuje swoją długością tylko kanałowi Jeglińskiemu i kanałowi Szymońskiemu.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych, kanał ma klasę żeglowną Ia[3]. Na Mapie Podziału Hydrograficznego Polski kanał jest odcinkiem Pisy o identyfikatorze cieku 73751, nazwie Kanał Giżycki do jez. Niegocin i identyfikatorze MPHP10 26411[4]. W planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły z 2011 został włączony do naturalnej jednolitej części wód PLRW200025264199 (Pisa od wypływu z jez. Kisajno do wypływu z jez. Tałty (EW. + z jez. Niegocin, Ryńskie))[5]. Znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich[6].

Historia i dane techniczne

Widok na otwarty most obrotowy na Kanale Łuczańskim

Kanał został wykopany z inicjatywy władz pruskich w latach 1765–1772[7][8][9]. Został odbudowany i pogłębiony w czasie robót publicznych realizowanych w latach 1854–1857[10].

Kanał ma 2130 metrów długości, średnio 12 metrów szerokości (9 metrów przy moście kolejowym[11]) i średnio 1,9 metra głębokości[12]. Jego brzegi zostały wybetonowane podczas jedynego od II wojny światowej remontu w latach 50. XX wieku[12]. Na obu brzegach biegnie ścieżka do burłaczenia[12].

Przebudowa kanału

W listopadzie 2018 roku Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie rozpoczęły proces modernizacji dróg wodnych na Mazurach, w ramach którego kanał ma zostać przebudowany, pogłębiony i poszerzony do szerokości 15 metrów na całej swojej długości[11], a jego infrastruktura umocniona[10][13]. Remont rozpoczął się w lutym 2020 roku, a ma zakończyć się w 2023 roku[14]. Całkowity koszt inwestycji (remont kanału Łuczańskiego, Tałckiego, Grunwaldzkiego, Mioduńskiego i Szymońskiego) wynosi ok. 165 milionów złotych[15].

Okolice

Kanał przechodzi przez zachodnią część Giżycka. Nad kanałem przechodzi most kolejowy (trasa z Białegostoku do Głomna), drogowy most obrotowy[12][16], kładka dla pieszych oraz dwa dodatkowe mosty drogowe (szosa drogi krajowej nr 59[17] oraz szosa z Giżycka do Pierkunowa[18]).

Most obrotowy

Jacht przepływający kanałem koło mostu obrotowego

Most obrotowy zbudowany został w latach 1889–1898 jako połączenie miasta z Twierdzą Boyen w miejsce mostu, który uległ zawaleniu w 1859 roku. Skonstruowany został w taki sposób, że przęsło mostowe (o długości 20 metrów, szerokości 8 metrów i masie ponad 100 ton) obraca się w bok, a nie do góry jak w mostach zwodzonych. Został wysadzony przez wycofujących się z Giżycka żołnierzy III Rzeszy i odbudowany po wojnie[19]. W latach 1960–1970 most operowany był elektrycznie, jednak doprowadziło to do uszkodzenia jego konstrukcji oraz nabrzeża[19][20].

W latach 1985–1993 most został unieruchomiony w celu dokonania napraw, jednak od 1993 roku funkcjonuje zgodnie z oryginalnym zamysłem. Jest wyposażony w system dźwigni i przekładni, co pozwala na jego ręczne obracanie przez jednego operatora w około 5 minut. Most jest atrakcją turystyczną miasta i gromadzi wielu turystów[19]. Kanał jest otwierany kilka razy na dobę, pozostając dostępny zarówno dla jednostek wodnych, jak i lądowych[21][22]. Most pozostaje zamknięty dla ruchu wodnego pomiędzy 1 listopada i 31 marca kolejnego roku[23].

Alternatywne połączenie

Alternatywnym połączeniem jezior Niegocin i Kisajno, z którego mogą skorzystać jednostki mniejsze niż statki pasażerskie Żeglugi Mazurskiej, jest tzw. Stary Kanał, który tworzą Kanał Niegociński na jezioro Tajty i dalej kanał Piękna Góra z jeziora Tajty na jezioro Kisajno[24]. Kanał Niegociński był również wykorzystywany przez wszystkie większe jednostki, podczas remontów Kanału Łuczańskiego[25].

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2022, identyfikator PRNG: 73751
  2. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 grudnia 2017, Dziennik Ustaw [dostęp 2018-04-13] (pol.).
  3. ↑ Dz. U. z 2002 r. Nr 77, poz. 695.
  4. ↑ Mapa Podziału Hydrograficznego Polski w skali 1:10 000 (warstwy shp i tabele dbf), 2014.
  5. ↑ Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły M.P. z 2011 r. nr 49, poz. 549.
  6. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar chronionego krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich [dostęp 2021-04-15].
  7. ↑ Wojciech Kuczkowski, Szlak Wielkich Jezior Mazurskich: przewodnik dla turystów wodnych, Włodzimierz Kukawski (red.), wyd. Wydanie V (III w tej edycji), Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, s. 84, ISBN 978-83-7020-719-9, OCLC 1050838720 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  8. ↑ Kanał Łuczański w Giżycku. Moje Mazury, 2011-03-10. [dostęp 2016-08-06].
  9. ↑ Kanał Łuczański (Giżycki), mazury24.eu [dostęp 2021-04-18] (pol.).
  10. ↑ a b Krzysztof Siemieński, Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, Rafał Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 130, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  11. ↑ a b Remont Kanału Łuczańskiego mocno się opóźni, mazury24.eu [dostęp 2021-04-18] (pol.).
  12. ↑ a b c d Krzysztof Siemieński, Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, Rafał Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 169, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  13. ↑ Telewizja Polska S.A, Remonty szlaków wodnych na Mazurach. Czas na Kanał Szymoński, olsztyn.tvp.pl [dostęp 2021-04-17] (pol.).
  14. ↑ Ruszył remont trzech kanałów na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, www.funduszeeuropejskie.gov.pl [dostęp 2021-04-15].
  15. ↑ Gizycko.info, Rozpoczyna się remont najdłuższego kanału na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, 12 lutego 2021 [dostęp 2021-04-18] (pol.).
  16. ↑ Wojciech Kuczkowski, Szlak Wielkich Jezior Mazurskich: przewodnik dla turystów wodnych, Włodzimierz Kukawski (red.), wyd. Wydanie V (III w tej edycji), Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, s. 116, ISBN 978-83-7020-719-9, OCLC 1050838720 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  17. ↑ Krzysztof Siemieński, Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, Rafał Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 158, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  18. ↑ Krzysztof Siemieński, Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, Rafał Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 178, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  19. ↑ a b c Wojciech Kuczkowski, Szlak Wielkich Jezior Mazurskich: przewodnik dla turystów wodnych, Włodzimierz Kukawski (red.), wyd. Wydanie V (III w tej edycji), Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, s. 167, ISBN 978-83-7020-719-9, OCLC 1050838720 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  20. ↑ Most obrotowy, Most obrotowy [dostęp 2021-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-18] (pol.).
  21. ↑ Most obrotowy, Most obrotowy [dostęp 2021-04-18] (pol.).
  22. ↑ Most Obrotowy na kanale Łuczańskim, mazury.info.pl [dostęp 2021-04-18].
  23. ↑ Most obrotowy, atrakcje.mazury.pl [dostęp 2021-04-18] (pol.).
  24. ↑ Krzysztof Siemieński, Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, Rafał Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 184, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  25. ↑ Kanał Niegociński, mazury24.eu [dostęp 2021-04-19] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Giżycko Most Obrotowy 003.jpg
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.

I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.

Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.

When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2012-36. (Zgłoś swój projekt!)
Giżycko location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Giżycka, Polska
Warmian-Masurian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Giżycko County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Giżycko County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.20 N
  • S: 53.83 N
  • W: 21.41 E
  • E: 22.23 E
Most obrotowy Giżycko.jpg
Autor: Lesnydzban, Licencja: CC BY-SA 4.0
Most obrotowy w Giżycku
Kanal Giżycki i most obrotowy.jpg
Autor: Robert Drózd, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok na Kanał Giżycki z mostem obrotowym.