Kanał Jagielloński

Kanał Jagielloński
Ilustracja
Państwo Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Lata budowy1494–1495
Długość5,7 km
Początek
AkwenElbląg
współrzędne54°10′43,7″N 19°22′54,5″E/54,178806 19,381806
Koniec
AkwenNogat
współrzędne54°11′38,4″N 19°19′27,1″E/54,194000 19,324194
Położenie na mapie gminy wiejskiej Elbląg
Mapa konturowa gminy wiejskiej Elbląg, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „początek”, natomiast po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „koniec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „początek”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „koniec”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „początek”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „koniec”
Położenie na mapie powiatu elbląskiego
Mapa konturowa powiatu elbląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „początek”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „koniec”

Kanał Jagielloński[1] (d. Kanał Krafulski, niem. Kraffohlkanal) – kanał żeglugowy łączący rzekę Elbląg z Nogatem, wybudowany w roku 1483, o długości 5,7 kilometra. Kanał jest najkrótszą wodną drogą śródlądową łączącą Elbląg (poprzez Nogat, Szkarpawę, śluzy Gdańską Głowę i Przegalinę) z Gdańskiem.

Ze względu na niekorzystne parametry drogi wodnej na Nogacie (m.in. zbudowany w 2006 roku niski most drogowy w miejscowości Kępki, uniemożliwiający przepływanie jednostek o wysokości powyżej 4 metrów przy średnim stanie rzeki), Kanał Jagielloński utracił wcześniejsze znaczenie transportowe.

W 1483, Nogat wpływający bezpośrednio do rzeki Elbląg i zamulający elbląski port skierowano w miejscowości Wierciny na północ, wprost do Zalewu Wiślanego. Ponieważ utracono w ten sposób również najkrótsze połączenie wodne z Wisłą, w 1494–1495 wybudowano Kanał Krafulski, łączący Nogat z portem w Elblągu[2][3]; od tej pory możliwe się stało przeciąganie jednostek wodnych przez ludzi i zwierzęta pociągowe. Łukowaty kształt kanału i jego ujście do rzeki pod dużym kątem wynikają z poprowadzenia go wzdłuż jednego z ówczesnych ujść rzeki Elbląg. Obecnie pod mostem w miejscowości Bielnik Drugi znajdują się oryginalne otwarte i zablokowane kotwami wrota przeciwpowodziowe, będące pozostałością po zbudowanej na przełomie lat 1897/1898 śluzie[4], jednej z dwu istniejących w tym miejscu (oddzielnie dla małych i dużych jednostek).

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych kanał ten ma klasę żeglowną II[5].

Przypisy

  1. ↑ Nazwa ustalona Zarządzeniem Nr 2 Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 1969 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości i obiektów fizjograficznych, M.P. z 1969, Nr 2, poz. 10.
  2. ↑ Krafuł, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 579.
  3. ↑ Cezary Wawrzyński, Żegluga i kanały żeglowne dawnej Rzeczypospolitej, Olsztyn 2019, ISBN 978-83-60488-69-0, OCLC 1098226897 [dostęp 2019-06-02].
  4. ↑ Cezary Wawrzyński, Osiem wieków wschodniopruskiej żeglugi, kanałów i dróg wodnych, Olsztyn: Edytor Wers, 2014, ISBN 978-83-60488-45-4, OCLC 890376799 [dostęp 2019-06-02].
  5. ↑ Dz.U. z 2002 r. nr 77, poz. 695.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Elbląg County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Elbląg County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.40 N
  • S: 53.91 N
  • W: 19.20 E
  • E: 20.07 E
Kanal Jagiellonski.gif
Autor: Ulamm 03:28, 9 February 2008 (UTC), Licencja: CC BY-SA 3.0
The Jagiellon Canal at the edge of the delta of river Vistula
Warmian-Masurian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E