Kanakowie

Kanakowie
Kanak
Ilustracja
Dwóch kanackich wojowników z 1880 roku
Miejsce zamieszkania

Nowa Kaledonia

Język

francuski

Grupa

Melanezyjczycy

Kanakowie (fr. Canaque) – rdzenni mieszkańcy Nowej Kaledonii, pochodzenia melanezyjskiego[1]. Stanowią oni około 45% ludności Nowej Kaledonii.

Nazwa Kanak pochodzi od hawajskiego wyrazu kanaka („człowiek”). Nazwy tej, często rozumianej pejoratywnie, używano początkowo na określenie wszystkich rdzennych mieszkańców Oceanii. Później jej znaczenie zostało zawężone jedynie do Melanezyjczyków, aż wreszcie wyłącznie do melanezyjskiej ludności Nowej Kaledonii. W latach 60. XX wieku melanezyjscy Nowokaledończycy w ramach procesu „oceanizacji” słownictwa przejęli to określenie, zmieniając jego zapis z francuskiego canaque na bardziej melanezyjski kanak. Obecnie określenie to ma duże znaczenie dla tożsamości rdzennych mieszkańców wyspy, zwłaszcza wśród ruchów dążących do uniezależnienia tego terytorium od Francji.

Na bazie tego słowo stworzone zostały nowe wyrazy:

  • Kanaky – melanezyjskie określenie terytorium Nowej Kaledonii[1], używane przez zwolenników niepodległości,
  • kanéka – ludowa muzyka Kanaków, zbliżona stylistycznie do reggae,
  • Kanakas – mieszkańcy Oceanii (nie tylko Melanezji) zmuszani do niewolniczej pracy w XIX wieku.

Sztuka Kanaków

Zobacz też

  • Front Narodowego i Socjalistycznego Wyzwolenia Kanaków

Przypisy

  1. a b Barbara A. West: Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. New York: Infobase Publishing, 2009, s. 360. ISBN 978-1-4381-1913-7. OCLC 370717954. [dostęp 2022-09-08]. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Cachalot MHNT ETH AC NC 172 Saves.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sperm whale tooth ( Physeter macrocephalus) drilled 2 holes is provided with its hanging cord braided vine. Two views of same specimen.
Population : Kanak people, New Caledonia
Collector and collection: Théophile Savès
Date of collection: the nineteenth century (4th Quarter)
Materials: Ivory and woven plant fiber
Size : 165x13x4.5 cm
Two Kanak (Canaque) warriors holding weapons, New Caledonia.jpg
Two Kanak (Canaque) warriors holding weapons, New Caledonia. Carte de visite (albumen print), c 1880 (removed from an album)
Collier en poil de roussette et barillet de jade MHNT ETH AC NC 234 Nouvelle Calédonie Savès.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Necklace made up of seven jadeite beads on two skeins of flying fox (Pteropus vetulus) hair cords
Population : Kanak people, New Caledonia
Collector and collection: Théophile Savès
Date of collection: the nineteenth century (4th Quarter)
Materials: Jadeite and flying fox hair
Size : 95x3 cm
Art canaque - Statuette masculine MHNT ETH AC NC 242.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Male statuette wearing a penis sheath statement. Painted black with patches of white and red.
Population : Kanak people, New Caledonia
Collector and collection: Put into collection in 1884
Date of collection: the nineteenth century (4th Quarter)
Materials: Wood, natural dyes.
Size : 24.5 x 7.5 x 8 cm
Casse tête MHNT ETH AC NC 33 Nouvelle Calédonie.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mace
Population : Kanak people, New Caledonia
Collector and collection: Théophile Savès
Date of collection: the nineteenth century (4th Quarter)
Materials: Wood
Size : 75 x 10.5 cm
Coiffe TIDI MHNT ETH AC NC 181.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Headgear Tidi - Two views of the same object - The black hat has at its base a fiber roll surrounded by a red cotton ribbon. A beam of white feathers decorates the cap on the rear portion.
Population : Kanak people, New Caledonia
Collector and collection: Joulin
Date of collection: the nineteenth century (4th Quarter)
Materials: Vegetable fiber, feather, Horsehair, cotton, straw
Size : 32 x 22 cm
2 gourdes MHNT ETH AC NC 85 Nouvelle Calédonie Savès.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Canteen : consists of two hollow fruit and vegetable fiber braided
Population : Kanak people, New Caledonia
Collector and collection: Théophile Savès
Date of collection: the nineteenth century (4th Quarter)
Materials: Jegetable fiber and dried fruits, coconuts (Cocos nucifera)
Size : 43 cm
Montant de Porte Kanak MHNT ETH AC 50.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Carved wooden door jamb - It symbolizes the guardian spirits of the district or clan whose face is shown.
Population : Kanak people, New Caledonia
Collector and collection: Théophile Savès
Date of collection: the nineteenth century (4th Quarter)
Materials: Wood and natural pigments
Size : 161 X 27 cm