Kandelabr

Kandelabry
Kandelabr-świecznik z Carnegie Museum of Art
Kandelabr-latarnia przy Villi Hügel w Essen

Kandelabr – duży, stojący, kilkuramienny świecznik; także: ozdobna, kilkuramienna latarnia uliczna[1].

Kandelabry-świeczniki wykonywane były głównie z metalu i znano je już w starożytności. Pod koniec XVII wieku popularne były dwuramienne, w XVIII trójramienne, a w XIX wykonywano też kilkunastoramienne. Świecznik był zbudowany z podstawy, trzonu i najczęściej zdejmowanej nastawy z ramionami. Rokokowe kandelabry charakteryzowały się trzonami w kształcie postaci lub plastycznie uformowanej rośliny, a w pierwszej połowie XIX wieku kariatydy trzymającej nastawę w uniesionych rękach[2].

Świecznik zwany powszechnie „siedmioramiennym” – menora – stał się w starożytności symbolem judaizmu. Jego dokładny kształt został objawiony Mojżeszowi przez Boga (por. Wj 25,31-40) w czasie pobytu Izraelitów na pustyni, w drodze z Egiptu do Ziemi Obiecanej, około XVI-XII wieku p.n.e. Miał on służyć do oświetlania świętego Przybytku, mieszkania Boga pośród Jego Ludu. Bóg mówi tu nie o siedmiu, ale o sześciu ramionach, wychodzących z trzonu: trzy ramiona wychodzące z trzonu w prawo i trzy w lewo. Ponieważ na szczycie trzonu i każdego z ramion znajdowała się jedna lampa oliwna, zatem menora ma w sumie siedem lamp, umieszczonych na szczycie siedmiu elementów konstrukcyjnych i z tego powodu zazwyczaj nazywana jest świecznikiem siedmioramiennym.

Z kolei świecznik dziewięcioramienny (chanukija) jest używany podczas żydowskiego święta Chanuka[3].

Przypisy

  1. Kandelabr (pol.). W: Słownik języka polskiego [on-line]. sjp.pwn.pl. [dostęp 2017-11-11].
  2. Sztuka świata. Słownik terminów A-K tom 17. Warszawa: Arkady, 2013, s. 295. ISBN 978-83-213-4726-4.
  3. Dorothea Forstner: Świat Symboliki Chrześcijańskiej. Warszawa: PAX, 1990, s. 410. ISBN 83-211-1169-6.

Media użyte na tej stronie

Carnegie Museum of Art - Candelabra 1.JPG
Autor: User:Piotrus, Licencja: CC BY-SA 3.0
Candelabrum, French, c. 1674, silvered bronze. Manufacturer: Orfevrerie Christofle
Essen, Villa Hügel, Armleuchter und Portikus.jpg
Autor: Palickap, Licencja: CC BY-SA 4.0
Essen, North Rhine-Westphalia, Germany.