Kanianka macierzankowa

Kanianka macierzankowa
Ilustracja
Kwitnąca kanianka macierzankowa na pędach roślin
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządastropodobne
Rządpsiankowce
Rodzinapowojowate
Rodzajkanianka
Gatunekkanianka macierzankowa
Nazwa systematyczna
Cuscuta epithymum (L.) L.
Syst. veg. ed. 13:140. 1774 (Fl. monspel. 1756, nom. inval.)[3]
Kwiatostan i pęd kanianki macierzankowej owinięty wokół łodygi żywiciela

Kanianka macierzankowa (Cuscuta epithymum L.) – gatunek rośliny pasożytniczej z rodziny powojowatych (Convolvulaceae).

Występowanie

Zasięg geograficzny obejmuje Europę, północną Afrykę, zachodnią i środkową Azję[3]. W Polsce gatunek w południowo-wschodniej części kraju na niżu jest pospolity, na pozostałym obszarze rzadki.

Roślina introdukowana do flory Ameryki Północnej, gdzie uznana jest za szkodliwy chwast[4].

Morfologia

Łodyga
Pnąca, nitkowata z licznymi ssawkami, rozgałęziona, różowawa. Osiąga długość do 1 m[5].
Liście
Silnie zredukowane do małych, niezielonych łusek[5].
Kwiaty
Promieniste, obupłciowe, drobne, zebrane w luźne, mniej więcej kuliste pęczki. Są siedzące, lub wyrastają na bardzo krótkich szypułkach. W jednym pęczku jest więcej niż 3 kwiaty. Korona ma długość 4-5 mm, zaostrzone ząbki, barwę białawą lub różowawą i rurkę o tej samej długości co ząbki, lub nieco tylko dłuższą. Początkowo jest walcowata, potem rozdęta, a jej gardziel jest zamknięta łuseczkami. Łuseczki są niepodzielone i pochylone ku sobie, te znajdujące się wprost poniżej nasady pręcików są ząbkowane. Pręciki wystają z korony. Szyjka słupka z dwiema nitkowatymi szyjkami wybitnie dłuższymi od zalążni[5].
Owoce
Kilkunasienna, kulistawa torebka otwierająca się wieczkiem[5].
Korzenie
Zamierają wkrótce po wykiełkowaniu rośliny[6].
Gatunki podobne
Najbardziej podobna jest pasożytująca na lucernie i koniczynie kanianka koniczynowa (Cuscuta trifolii). Jest rzadsza, większa i silniejsza. Ma większe kwiaty o krótszych szyjkach, wyrastające na krótkich szypułkach[5].

Biologia i ekologia

Roślina pasożytnicza, bezzieleniowa. Pasożytuje na licznych gatunkach roślin[5]. Jest pasożytem całkowitym, obligatoryjnym. Owija się dookoła rośliny żywicielskiej, z której czerpie wodę i substancje organiczne za pomocą ssawek wyrastających z łodygi. Ssawki wrastają do wiązek przewodzących rośliny żywicielskiej[6]. Kwitnie od lipca do września. Kwiaty zapylane przez błonkówki lub samopylne[7].

Jest rośliną trującą[5].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. ↑ a b Taxon: Cuscuta epithymum (L.) L. (ang.). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2010-04-29].
  4. ↑ Federal noxious weed list (ang.). W: Plant Protection and Quarantine. 2006 [on-line]. USDA Animal and Plant Health Inspection Service, 24 maja 2006.
  5. ↑ a b c d e f g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  6. ↑ a b Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
  7. ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

Media użyte na tej stronie

Cuscuta epithymum MS7 (1).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cuscuta epithymum (location: Slovakia, Osturňa)
Cuscuta epithymum MS7 (4).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cuscuta epithymum (location: Slovakia, Osturňa)