Kansas

Kansas

State of Kansas

stan
34. stan od 29 stycznia 1861
Narodowy Rezerwat Tallgrass Prairie
Pieczęć Flaga
Dewiza: Ad astra per aspera
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Topeka
Kod ISO 3166-2	US-KS
Gubernator	Laura Kelly (D)
Powierzchnia	213 100 km²[1]
Populacja (2020) • liczba ludności	2 937 880[2]
• gęstość	13,5 os./km²
Strefa czasowa	UTC-06:00 UTC-07:00
Języki urzędowe	angielski
Położenie na mapie USA
Strona internetowa
Portal Stany Zjednoczone

Kansas (wymowa:/ˈkænzəs/) – stan w regionie Midwest, w środkowej części Stanów Zjednoczonych. Na północy graniczy ze stanem Nebraska, na wschodzie ze stanem Missouri, na południu z Oklahomą, a na zachodzie z Kolorado. Jego stolicą jest Topeka, a największym miastem Wichita. Swoim zasięgiem obejmuje częściowo obszar metropolitalny Kansas City.

Stan Kansas jest położony na Wielkich Równinach. Teren jest falisty, częściowo pagórkowaty, co sprzyja rolnictwu. Kansas jest jednym z najbardziej produktywnych stanów rolniczych, a w 2017 roku wyprodukował 18% krajowej produkcji pszenicy i 55% sorgo^[3].

Nazwa stanu pochodzi od nazwy miejscowego plemienia indiańskiego Kansa, tłumaczonej jako „ludzie południowego wiatru”.

Symbole stanu

• Dewiza: ad astra per aspera (łac.) (do gwiazd przez ciernie)
• Przydomek: Sunflower State (Stan Słonecznikowy)
• Symbole: słonecznik, topola amerykańska, świergotek

Historia

• 1541 – na terytorium dzisiejszego Kansas dotarła hiszpańska ekspedycja kierowana przez Francisco Vásqueza de Coronado.
• pierwsza połowa XVIII wieku – Kansas było częścią francuskiej Luizjany.
• 1762 – teren przeszedł pod panowanie Hiszpanii.
• 1800 – został ponownie własnością Francji.
• 1803 – Stany Zjednoczone zakupiły Luizjanę od Napoleona Bonaparte.
• 1854–1858 – zbrojne starcia pomiędzy zwolennikami a przeciwnikami niewolnictwa, znane pod nazwą „krwawiący Kansas”
• 29 stycznia 1861 – Kansas zostało przyjęte do Unii (jako 34. stan).

Geografia

Stacja biologiczna Konza Prairie w Kansas

Największe miasto stanu Kansas - Wichita - położone jest nad rzeką Arkansas.

Według statystyk National Centers for Environmental Information, Kansas odnotowało więcej tornad (w okresie od 1989 do 2019 średniorocznie 91) niż jakikolwiek stan z wyjątkiem Teksasu i znacznie więcej niż kolejna Oklahoma^[4].

• Klimat: podzwrotnikowy suchy z dużymi różnicami temperatur między latem a zimą
• Główne rzeki: Missouri, Kansas, Arkansas
• Roślinność: preria
• Najwyższy szczyt: Mount Sunflower (1231 m n.p.m.)
• Liczba hrabstw: 105
• Strefy czasowe: UTC-06:00 i 4 zachodnie hrabstwa w UTC-07:00

Demografia

(c) JimIrwin at the English Wikipedia, CC-BY-SA-3.0

Mapa gęstości zaludnienia

Piramida wieku

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Kansas liczy 2 937 880 mieszkańców, co oznacza wzrost o 84 762 (3,0%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010^[6]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,4% populacji, 24% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,3% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,2% ludności stanu stanowią kobiety^[7].

Język

Najpowszechniej używanymi językami są^[8]:

• język angielski – 89,48%,
• język hiszpański – 7,01%,
• język niemiecki – 0,53%.

Rasy i pochodzenie

Według danych z 2019 roku, 83,6% mieszkańców stanowiła ludność biała (75,4% nie licząc Latynosów), 5,7% to czarni Amerykanie lub Afroamerykanie, 3,7% miało rasę mieszaną, 3% to Azjaci, 0,8% to rdzenna ludność Ameryki, 0,08% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 12,2% ludności stanu^[9].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (23,2%), irlandzkiego (10,6%), angielskiego (10,3%), meksykańskiego (9,6%) i „amerykańskiego” (6%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia europejskiego (93,7 tys.), szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (76,8 tys.), francuskiego (70,7 tys.), włoskiego (65,8 tys.), szwedzkiego (54,7 tys.), holenderskiego (44,2 tys.), polskiego (38,6 tys.) i afrykańskiego subsaharyjskiego lub arabskiego (34,4 tys.)^[9].

Religia

Pierwszy Zjednoczony Kościół Metodystyczny w Wichita.

Dane z 2014 r.^[10]:

• protestanci – 57%:
  • ewangelikalni – 31% (gł. baptyści, bezdenominacyjni i zielonoświątkowcy),
  • głównego nurtu – 24% (gł. metodyści),
  • historyczni czarni protestanci – 2%,
• brak religii – 20% (w tym: 3% agnostycy i 2% ateiści),
• katolicy – 18%,
• mormoni – 1%,
• świadkowie Jehowy – 1%,
• pozostałe religie – 3% (w tym: buddyści, muzułmanie, żydzi, prawosławni, hinduiści, scjentyści, Kościół Jedności, bahaiści i unitarianie uniwersaliści^[11]).

Gospodarka

Mapa dróg stanu Kansas

Przemysł

Przemysł sprzętu transportowego jest największym pod względem zatrudnienia w Kansas. Sektor ten stanowi 20% siły roboczej stanu. Na drugim miejscu znajduje się przetwórstwo spożywcze z 18% pracowników przemysłowych stanu i maszyny przemysłowe z 14%. Metalowe wyroby gotowe stanowią 8%, a wyroby chemiczne kolejne 6%^[12].

Pakowanie mięsa i przemysł mleczarski to główne obszary działalności gospodarczej, a składy towarowe w Kansas City należą do największych w kraju. Dwie wiodące branże to produkcja sprzętu transportowego oraz maszyn przemysłowych i komputerowych. Wichita to ośrodek przemysłu lotniczego, produkujący głównie samoloty prywatne, ale także wojskowe^[13][12].

Zasoby i energia

Farma wiatrowa w pobliżu Spearville.

Kansas posiada znaczne zasoby ropy naftowej, gazu ziemnego i energii odnawialnej. Wiatr w 2019 roku po raz pierwszy wyprzedził węgiel jako największe źródło energii elektrycznej w stanie Kansas. W 2020 roku za wytworzenie energii elektrycznej odpowiadały głównie: energia wiatrowa (43%), elektrownie węglowe (31%), elektrownia jądrowa (19%) i gaz ziemny (6%)^[14].

Rolnictwo

Kansas zajmuje trzecie miejsce w kraju pod względem ilości gruntów przeznaczonych pod uprawę i jest numerem jeden wśród producentów pszenicy i sorgo^[14]. Kukurydza, siano, soja i słonecznik są również jednymi z najważniejszych produktów rolnych. Jednak bydło i cielęta stanowią najbardziej ceniony towar w sektorze rolniczym^[15].

Uczelnie

• University of Kansas
• Kansas State University

Sławni ludzie

Dziki Bill Hickok, John Brown, Walter Chrysler, Dwight Eisenhower, Eminem, Janelle Monáe, Hattie McDaniel, Al Corley, Kendall Schmidt, Pat Metheny.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• State of Kansas
• Kansas Travel and Tourism Division
• Kansas State Historical Society
• Kansas State Databases. wikis.ala.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-02)]. – Annotated list of searchable databases produced by Kansas state agencies
• USGS real-time, geographic, and other scientific resources of Kansas. usgs.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-30)].
• Kansas Department of Transportation maps
• Cutler’s History of Kansas
• Kansas Maps from the Perry-Castañeda Library map collection at the University of Texas