Kapalin
Kapalin (staropol. kłobuk, kłobuczek, kupalin) – hełm otwarty o dzwonie otoczonym szerokim, prostym lub nachylonym w dół rondem[1].
Historia
Kapaliny były jednymi z najdłużej stosowanych hełmów w historii. Znane były już w starożytności i we wczesnym średniowieczu, jednak największą popularność zdobyły w XIII – XV wieku. W XVI wieku z kapalinu wyewoluował cieszący się dużą popularnością morion, mimo to używano ich jeszcze w XVII wieku[1][2].
Ze względu na swoją prostą i tanią konstrukcję wykorzystywane były przede wszystkim przez uboższe warstwy społeczne, walczące głównie w formacjach piechoty. W Polsce w XVI-XVII wieku kapaliny w odmianie husarskiej znajdowały się na wyposażeniu pocztowych[1].
W 1915 roku Brytyjczyk John L. Brodie opracował wzorowany na kapalinie nowoczesny hełm wojskowy – hełm Brodie (używany przez wiele państw w czasie I i II wojny światowej)[3].
Budowa
Kapaliny miały zróżnicowaną budowę, w swojej najpopularniejszej wersji były to hełmy otwarte o kulistym dzwonie otoczonym szerokim rondem co nadawało im wygląd przypominający „kapelusz”[a]. Rondo mogło być proste lub nachylone w dół, nitowane do dzwonu, lub wykuwane wraz z nim z jednego kawałka blachy tworząc razem monolit[1]. Wytwarzano również dzwony o bardziej spiczastym kształcie, niekiedy o żłobkowanej powierzchni lub z granią przebiegająca wzdłuż hełmu. Rondo przybierało również różne stopnie nachylenia i szerokości a w wersjach mocno nachylonych niekiedy wycinano w nich wizurę. W rzadszych przypadkach w kapalinie występował również nosal częściowo osłaniający twarz.
Przykłady kapalinów
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d Włodzimierz Kwaśniewicz , Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 52, ISBN 83-11-10063-2 .
- ↑ Włodzimierz Kwaśniewicz , Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 76-77, ISBN 83-11-10063-2 .
- ↑ Nina Edwards: Dressed for war : uniform, civilian clothing and trappings, 1914–1918. Londyn: Tauris, 2013, s. 26. ISBN 978-1-78076-707-9.
Bibliografia
- Włodzimierz Kwaśniewicz: Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005.
- Zdzisław Żygulski: Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa: PWN, 1982.
Media użyte na tej stronie
Autor: unknown, Licencja: CC0
Autor: unknown, Licencja: CC0
Autor: unknown, Licencja: CC0
Autor: unknown, Licencja: CC0
Autor: unknown, Licencja: CC0
Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance - illustration Tome 5