Kapitan marynarki

Oznaki stopnia:
od 1952
Czapka-kapitan marynarki.JPG
czapka garnizonowa
POL PMW dyst kapitan marynarki.svg
insygnia
POL PMW pagon1 kapitan marynarki.svg
Naramiennik
POL PMW pagonold kapitan marynarki.svg
(1952–1956)
POL PMW pagon2 kapitan marynarki.svg
„lewy przód”
Oznaki stopnia:
1921-1952
Czapka-porucznik marynarki.JPG
czapka garnizonowa
POL PMW dyst porucznik marynarki.svg
insygnia
POL PMW pagon1 porucznik marynarki.svg
Naramiennik
POL PMW pagon2 porucznik marynarki.svg
„lewy przód”

Kapitan marynarki (kpt. mar.) – wojskowy stopień oficerski w Marynarce Wojennej, odpowiadający kapitanowi m. in. w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jego odpowiedniki znajdują się także w marynarkach wojennych innych państw, z kodem NATO: OF-2.

Geneza

Tytuł kapitana został zapożyczony przez marynarki wojenne od flot cywilnych, w których kapitan statku oznacza dowodzącego jednostką pływającą. Pojawił się przed tytułami komandorskimi i początkowo, analogicznie do jednostek cywilnych dotyczył osób dowodzących okrętami. Około XII wieku dla oficerów dowodzących okrętami wprowadzono tytuły komandorskie. Komandor dowodził dużymi okrętami (np. okręt liniowy, krążownik), komandor porucznik średnimi (np. niszczyciel, fregata), a komandor podporucznik małymi (np. korweta). W tym czasie kapitan oznaczał oficerów morskich na dużych okrętach oraz oficerów flagowych – specjalistów we flocie.

Wraz z przekształceniem się tytułów komandorskich w XVII wieku w stopnie wojskowe, kapitana także ustanowiono stopniem, niższym właśnie od komandorów. W niektórych marynarkach wojennych nazwy odpowiedników polskich komandorów figurują zgodnie z historycznym pochodzeniem jako różni kapitanowie. Na przykład w Marine są stopnie: Kapitän zur See (Kapitan Morza); Fregattenkapitän (Kapitan Fregaty); a także Korvettenkapitän (Kapitan Korwety). W Rosji noszą one nazwy kapitanów I, II i III rangi.

Użycie

W Polsce właściwy stopień kapitana marynarki został ustanowiony w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami w Marynarce Wojennej. Wcześniej, od 1918 roku używano już stopnia kapitana marynarki, ale był to zapożyczony z Wojsk Lądowych stopień kapitana, z dodanym przymiotnikiem "marynarki".

W latach 1921–1924 w Polsce istniał stopień kapitana porucznika marynarki – pomysł ówczesnego komandora Jerzego Świrskiego[1].

Od momentu ustanowienia stopień kapitana znajduje się w hierarchii pomiędzy porucznikiem marynarki, a komandorem podporucznikiem i jest odpowiednikiem kapitana. W latach 1921–1952 był jedynym stopniem oficerów starszych, a od 1952 roku jest najwyższym stopniem wojskowym wśród oficerów młodszych.

Stopień wojskowy kapitana marynarki jest zaszeregowany dla grup uposażenia nr 13-13B. W kodzie NATO określony jest jako OF-02.

Jego odpowiednikami w marynarkach wojennych innych państw są m.in.:

Przypisy

  1. J. Kłossowski, Wspomnienia…, s. 154–155.

Media użyte na tej stronie

POL PMW pagon1 starszy marynarz specjalista.svg
Naramiennik starszego marynarza specjalisty Marynarki Wojennej RP.
POL PMW pagon1 młodszy chorąży marynarki.svg
Rang insignia of the Polish armed forces, here "Junior-chorąży navy" (OR7) – shoulder strap.
POL PMW pagon1 chorąży marynarki.svg
Rang insignia of the Polish armed forces, here "Сhorąży navy" (OR8) – shoulder strap.
POL PMW pagon1 starszy chorąży marynarki.svg
Rang insignia of the Polish armed forces, here "Senior-chorąży navy" (OR9) – shoulder strap.
POL PMW pagon1 starszy chorąży sztabowy marynarki.svg
Rang insignia of the Polish armed forces, here "Staff-senior-chorąży navy" (OR9) – shoulder strap.
POL Marynarka Wojenna.svg
Orzeł Marynarki Wojennej RP
Czapka-porucznik marynarki.JPG
Czapka porucznika marynarki
Czapka-kapitan marynarki.JPG
Czapka kapitana marynarki