Kaplica św. Jakuba w Sławkowie

Kaplica św. Jakuba
Distinctive emblem for cultural property.svg nr rej.:
- A/1245/81 z 3 lipca 1981 (woj. katowickie)
- A/781/2021 z 16 marca 2021 (woj. śląskie)[1]
Ilustracja
Widok z południa (2011)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Sławków

Adres

ul. św. Jakuba

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie

Wezwanie

św. Jakuba

Położenie na mapie Sławkowa
Mapa konturowa Sławkowa, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kaplica św. Jakuba”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kaplica św. Jakuba”
Położenie na mapie powiatu będzińskiego
Mapa konturowa powiatu będzińskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Kaplica św. Jakuba”
Ziemia50°17′56,296″N 19°23′12,376″E/50,298971 19,386771

Kaplica św. Jakuba w Sławkowie, zwana potocznie również „kościółkiem św. Jakuba”. usytuowana jest przy ul. Świętojańskiej.

Historia

Obraz nad wejściem do kaplicy (2018)

Wcześniej na miejscu tym znajdowały się zabudowania kościoła pw. św. Jana i klasztoru duchaków, ufundowane w 1298 r. przez biskupa Jana Muskatę. Obiekty te zniszczone zostały w 1455 r. przez nieopłaconych żołdaków morawskich i polskich pod dowództwem Jerzego Stosza z Olbrachtowic i Jana Świeborowskiego. Teren, na którym stały, jako poświęcony pod budowę świątyni nie został zajęty pod zabudowę świecką i przez kilka następnych stuleci pozostawał niezagospodarowany. Stan taki widoczny jest jeszcze na planie miasta z 1823 r.[2] Kaplica ufundowana została w 1827 r. przez burmistrza sławkowskiego i przedsiębiorcę górniczego – głównego właściciela kopalni galmanu „Kozioł” – Jakuba Kubiczka. Budowla wzniesiona jest z kamienia i otynkowana. Założona na rzucie prostokąta z wciętą półkoliście apsydą i czworoboczną kruchtą. Pod kaplicą znajduje się krypta, stanowiąca prawdopodobnie pozostałość wcześniejszych zabudowań kościelnych. Kościółek przykrywa dach siodłowy kryty blachą, zwieńczony wysmukłą sześcioboczną sygnaturką. Związany jest z nią miejscowy zwyczaj dzwonienia podczas burzy w celu przepędzenia chmur[3][4]. Na wewnętrznym płaskim stropie kaplicy, niegdyś bogato polichromowanym, zachowały się tylko fragmenty malowideł. Ołtarzyk neogotycki z obrazem św. Jakuba, wykonanym prawdopodobnie w 1828 r. We wnętrzu kaplicy znajduje się również XVIII-wieczny obraz Matki Boskiej Różańcowej, w rokokowej ramie. W 1910 r. zastąpiono drewniany parkan murowanym ogrodzeniem z bramą wykonaną z żelaza.

Kaplica przynależy do rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie. 22 października 1957 r. miała miejsce nieudana próba jej przejęcia przez wyznawców tworzącego się w Sławkowie Kościoła Polskokatolickiego. Delegat parafii polskokatolickiej w Bolesławiu domagał się wówczas bezskutecznie od ówczesnego sekretarza Prezydium Okręgowej Rady Narodowej przekazania kluczy do kaplicy.

Z inicjatywy ks. Józefa Mruczkowskiego kaplica przeszła remont i otrzymała nowe pokrycie dachowe w 1973 r.[5]

Bibliografia

  • Marian Kornecki: Z dziejów sztuki i kultury materialnej, w: Feliks Kiryk (red.), Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, ISBN 83-87345-47-4, s. 588-589.
  • Zbigniew Matuszczyk: W czasach niewoli narodowej, w. Feliks Kiryk (red.): Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, ISBN 83-87345-47-4, s. 218.
  • Stanisław Orłowski: Po drugiej wojnie światowej, w: Feliks Kiryk (red.), Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, ISBN 83-87345-47-4, s. 559-560 i 562, 565.

Przypisy

  1. ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 16 kwietnia 2021 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-04-16]
  2. ↑ Plan Miasta Narodowego Sławkowa w Województwie Krakowskiem – Obwodzie Olkuskim sytuowanego, wymierzony i zrysowany w 1823 r. przez Mar. Potockiego, Archiwum Miejskie w Sławkowie.
  3. ↑ Z. Matuszczyk: W czasach niewoli narodowej, w. F. Kiryk (red.): Dzieje Sławkowa, Kraków s. 218.
  4. ↑ A. Malinowska: O burzy i dzwonku z kościółka św. Jakuba, Kurier Sławkowski 7-8/2015, s. 12.
  5. ↑ S. Orłowski: Po drugiej wojnie światowej, w. F. Kiryk (red.): Dzieje Sławkowa, Kraków s. 562, 565.
Zabytki Sławkowa

POL Sławków COA.svg

Obiekty sakralne
Obiekty zniszczone i nieistniejące

Distinctive emblem for cultural property.svg

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Kaplica p. w. św. Jakuba, z poł. XIX w.jpg
Autor: Mkos, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kaplica p.w. św. Jakuba, z poł. XIX w w Sławkowie (zabytek nr rejestr. A 1245/81)
Będzin County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Będzin County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.55 N
  • S: 50.24 N
  • W: 18.94 E
  • E: 19.43 E
Slawkow St James chapel Christ 2018.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
kaplica św. Jakuba w Sławkowie, obraz przedstawiający Jezusa z krzyżem i wężem umieszczony na zewnątrz nad wejściem do kaplicy
Sławków mapa lokalizacyjna.png
Autor: MrSpectre, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Sławkowa (woj. śląskie)