Kaplica Miłosierdzia Bożego w Janiszowie

Kaplica Miłosierdzia Bożego w Janiszowie^[1]

kościół filialny
Janiszów, kaplica Miłosierdzia Bożego
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Janiszów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamiennej Górze
Wezwanie	Miłosierdzie Boże
Wspomnienie liturgiczne	Niedziela Miłosierdzia Bożego - druga niedziela po Wielkanocy
Historia Data rozpoczęcia budowy lata 90. XX w.
Dane świątyni Wieża kościelna • liczba wież 1
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kamienna Góra Kaplica Miłosierdzia Bożego w Janiszowie[1]
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kaplica Miłosierdzia Bożego w Janiszowie[1]
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kaplica Miłosierdzia Bożego w Janiszowie[1]
Położenie na mapie powiatu kamiennogórskiego Kaplica Miłosierdzia Bożego w Janiszowie[1]
50°45′48″N 15°59′27″E/50,763333 15,990833

Kaplica Miłosierdzia Bożego – rzymskokatolicki kościół filialny parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamiennej Górze, mieszczący się w Janiszowie w dekanacie Kamienna Góra Wschód w diecezji legnickiej.

Charakterystyka

Dzieje Janiszowa wiążą się w dużym stopniu z klasztorem krzeszowskim. Wieś powstała prawdopodobnie pod koniec XIII w., być może założona przez benedyktynów, którzy otrzymali duże nadanie w okolicy. W dokumencie księstwa świdnickiego Bolka II z 1352 r. potwierdzającym wcześniejsze nadania dla cystersów krzeszowskich, wymieniano też Janiszów^[2]. Przez wieki Janiszów nie posiadał świątyni.

Opis świątyni

Krzyż przydrożny w Janiszowie - miejsce odprawiania pierwszych Mszy św. polowych

Kaplica o nieskomplikowanej bryle, postawiona jest na planie czworobocznym. Na ścianie frontowej znajduje się główne wejście. Korpus posiada czworoboczne okna na ścianach bocznych, a w części prezbiterialnej zamknięty jest prostą ścianą z wysokimi oknami. Wewnątrz nawy z płaskim sufitem dwa rzędy ławek prowadzą ku prezbiterium nieco wyniesionemu nad nawą. W strefie sacrum za stołem ołtarzowym oraz lektorium znajduje się tabernakulum z Najświętszym Sakramentem a nad nim obraz Jezusa Miłosiernego - patrona świątyni^[3]. Wewnątrz wystrój i wyposażenie współczesne^[4].

Rys historyczny

lata 40. XX w.

Świetlica w Janiszowie - miejsce sprawowania kultu w pierwszej połowie lat 90. XX w.

Dla zapewnienia szczególnej opieki duszpasterskiej kard. Adolf Bertram w 1941 r. wyłączył z terytorium parafii św. Piotra i Pawła w Kamiennej Górze trzy miejscowości: Przedwojów (Reichhennersdorf), Janiszów (Johnsdorf) oraz Dolną Błażkowę (Nieder Blasdorf), erygując Ośrodek Duszpasterski w Przedwojowie (Reichhennersdorf). Kapłan miał duszpasterzować na tych terenach samodzielnie w porozumieniu z proboszczem z Kamiennej Góry. Otrzymał władzę asystowania przy zawieraniu małżeństw. Na wymienionym terenie mógł osobiście spełniać tę funkcję, jak również imiennie w poszczególnych przypadkach delegować innego kapłana z możliwością subdelegowania. Zobowiązany został do prowadzenia przepisanych ksiąg metrykalnych: chrztów, ślubów i pogrzebów. Dopóki nie nastąpiło formalne rozgraniczenie, miał zadbać, aby w księgach kamiennogórskich wprowadzano odpowiednie noty. Miał udzielać koniecznych informacji duszpasterstwu parafii św. Piotra i Pawła w Kamiennej Górze. Nie był zobowiązany do odprawiania mszy św. za parafian. Ustalone ofiary na cele diecezjalne miał przekazywać dziekanowi.

Dekret podpisany 10.05.1941 r. otrzymał natychmiastową moc wykonawczą^[5]. Pierwszy kapłan został zamianowany 26.06.1941 r.^[6] i zamieszkał gościnnie w obszernym domu rodziny Wicke w Przedwojowie. Był nim ks. Rudolf Meier (ur. 17.12.1910 r., wyświęcony 1.08.1937 r.). Placówkę duszpasterską objął w Kamiennej Górze 9.11.1940 r.^[7] powołany ze stanowiska zastępcy wikariusza w Kamiennej Górze, a później duszpasterzował o. Raban Muth z Krzeszowa, co w naturalny sposób związało tę placówkę z benedyktyńskim klasztorem.

Po zakończeniu II wojny światowej duszpasterz wrócił do klasztoru, ponieważ nie groziła mu wojskowa mobilizacja. Obowiązki duszpasterskie nadal pełnili kapłani klasztorni: Polacy i Niemcy. Jesienią 1948 r. parafię Przedwojów otrzymał w zarząd proboszcz Kamiennej Góry^[8], co w głównym zarysie na krótki czas przywróciło stan sprzed 1941 r. Latem Przedwojów powierzony został duszpasterstwu benedyktynom z Krzeszowa. Po dziesięciu latach z dnia 15.10.1960 r. ze względu na dobro duchowe wiernych oraz łatwiejszy dostęp do Kamiennej Góry, Przedwojów wyłączono z parafii w Krzeszowie i przyłączono do parafii w Kamiennej Górze^[9]. Janiszów stykając się z Kamienną Górą przez ul. Asnyka zaraz po 1945 r. złączył się z parafą św. Piotra i Pawła w Kamiennej Górze.

lata 90. XX w.

Budynek dawnej szkoły. W budynku w latach 90. XX w. prowadzone były katechezy

Po podziale nowych granic Polski w 1945 r. ludność niemiecka Janiszowa (w przeważającej większości wyznania luterańskiego) została przetransportowana w głąb Niemiec. Na ich miejsce przybyli Polacy (wyznania rzymskokatolickiego) z terenów Sądecczyzny. Coniedzielny dojazd do kościoła Piotra i Pawła w Kamiennej Górze (4,5 km), szczególnie w zimie wiązał się olbrzymimi trudnościami. Po przemianach ustrojowych w Polsce (1989 r.) w sezonie letnim na prośbę mieszkańców przyjeżdżali księża z parafii i odprawiali msze św. pod przydrożnym krzyżem (w 1947 r. mieszkańcy tej wsi ustawili drewniany krzyż. Po kilkunastu latach wymieniono go na krzyż z rur stalowych)^[10]. Ze względu na krótki czas posługi duszpasterskiej nie zaspokajało to oczekiwań mieszkańców do stałych nabożeństw coniedzielnych w Janiszowie. Za aprobatą ks. Jerzego Budnika (1931-1996) nabożeństwa zostały przeniesione do pobliskiej świetlicy. Z powodu niewystarczającej liczby księży w archidiecezji oraz braku odpowiednio przeznaczonego do tego budynku (była to de facto świetlica do zabaw tanecznych z wystrojem karnawałowym) eucharystia odprawiana była co drugą niedzielę o godz. 14.00. Wierni z Janiszowa korzystając z sąsiedztwa Błażkowej (Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lubawce) na przemian uczestniczyli w liturgii niedzielnej w świetlicy w Błażkowej i w świetlicy w Janiszowie.

Krzyż przed kaplicą

Grób ks. proboszcza Jerzego Budnika (1931-1996) na cmentarzu w Czarnym Borze

Na początku lat 90. XX w. w lokalnej społeczności zrodziło się pragnienie wybudowania własnej świątyni. Państwo Helena i Andrzej Ligęza oddali działkę pod budowę, na której wcześniej stała stodoła drewniano-murowana (uległa spaleniu pod koniec lat 80.). Pierwszą mszę św. na placu budowy odprawił ks. Jerzy Budnik - proboszcz. Wierni gromadzili się przez lata na terenie budowy na nabożeństwa majowych i czerwcowych i wymadlali dalszy koniec prac. Kaplica prawie w całości została wybudowana z ofiar mieszkańców. Zaangażowany w zbieranie datków był Jan Zygmunt (1920-2000). Krzyż na szczycie kaplicy został wykonany w "Dofamie" w Kamiennej Górze, dzwon ufundowany przez społeczność niemiecką, a część ławek została przetransportowana z dawnej sali katechetycznej mieszczącej się w budynku pod numerem 54. Pierwsza Eucharystia została celebrowana na przełomie 1995/1996 r. W trakcie budowy kaplicy w Polsce oraz w całym Kościele zaczął rozwijał się kult Miłosierdzia Bożego. Szczególny wpływ na dedykację świątyni miała beatyfikacja Faustyny Kowalskiej w 1993 r. oraz lektura jej zeszytów duchowych. W 2000 r. zakończono budowę^[3]. Uroczyste poświęcenie kaplicy nastąpiło 17.04.2006 r. przez bp. Stefana Cichego^[4]. Oprócz posługi sakramentalnej w świetlicy, a później w kaplicy, księża z parafii (ks. Jacek Tokarz 1990-1995 r., ks. Ryszard Pita 1995-1999 r.) prowadzili katechezy w miejscowej szkole, aż do jej rozwiązania w 1999 r.

Kalendarium

Dzwonnica oraz grobowiec na cmentarzu w Janiszowie

• lata 90. XX w. - rozpoczęcie budowy kaplicy
• czerwiec 1995 r. - odbyła się na zakończenie nabożeństwa do NSPJ krótka wizyta bp. Tadeusza Rybaka na placu budowy^[11]
• 2000 r. - zakończenie budowy^[3]
• 17 kwietnia 2006 r. - poświęcenie kaplicy przez bp. Stefana Cichego^[4]
• 30 sierpnia 2014 r. - został uroczyście celebrowany pierwszy w historii kaplicy sakrament małżeństwa
• 26 września 2015 r. - peregrynacja obrazu św. Józefa^[12]
• 09/10.2017 r. - misje święte prowadzone przez o. Witolda Radowskiego i o. Józefa Szczecinę - redemptorystów z Tuchowa^[13]

Ciekawostki

Dwa z trzech dzwonów z cmentarza w Janiszowie przy kościele MB Różańcowej w Kamiennej Górze

W latach 50. XX w. ówczesny proboszcz parafii Piotra i Pawła ks. Mieczysław Krzemiński (1913^[14]-1991^[15]) w obawie przed kradzieżą przewiózł dwa dzwony z cmentarza niemieckiego w Janiszowie do kościoła Piotra i Pawła w Kamiennej Górze i umieścił je pod wieżą kościelną. Następnie dzwony przeniesiono do kościoła Matki Bożej Różańcowej w Kamiennej Górze, gdzie zostały powieszone na wieży (w 1942 r. zabrano trzy dzwony na potrzeby II wojny światowej, a w 1954 r. ostatni dzwon przewieziono do Warszawy). Zawieszenie dzwonów na wieży spowodowało małą ich słyszalność. W 1979 r. podjęto decyzję o przeniesieniu dzwonów na wzgórek przy kościele. Dzwony zawieszono na metalowej konstrukcji. Pod dzwonami wylano głębokie fundamenty, doprowadzono elektryczność do dzwonów i mechaniczny rozruch^[16].

Bibliografia

• ks. Stanisław Książek, Terytorialna organizacja kościelna kotliny kamiennogórskiej w XX wieku, Kamienna Góra 2000.
• ks. Stanisław Książek, Mała architektura sakralna kotliny kamiennogórskiej, Kamienna Góra 2001. ISBN 83-88842-04-8
• ks. Stanisław Książek, Parafia Matki Bożej Różańcowej w Kamiennej Górze w latach 1966-2006, Kamienna Góra 2009.
• Słownik geografii turystycznej Sudetów, red. M. Staffa: t. 8 – Kotlina Kamiennogórska, Wrocław 1997.
• Małgorzata Krzyżanowska - Witkowska, Łukasz Wyszomirski, Kościoły Diecezji Legnickiej: nasze dziedzictwo. T.2, Bydgoszcz 2016.
• Jubileuszowy schematyzm diecezji legnickiej 1992 - 2017, Legnica 2017.
• ks. Władysław Bochnak oprac., Początki diecezji legnickiej, Legnica 2004.

Zobacz też

• Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamiennej Górze
• Janiszów

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wnętrze świątyni