Kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny „Bir Miftuħ” w Gudji

Kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Bir Miftuħ
Distinctive emblem for cultural property.svg nr rej. 1806 NICPMI (2013-09-27)
Ilustracja
Państwo Malta
MiejscowośćBir Miftuħ, Gudja
Wyznanierzymskokatolickie
WezwanieWniebowzięcie NMP
Dane świątyni
Stylśredniowieczny
Budulecwapień maltański
Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny ''Bir Miftuħ''”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny ''Bir Miftuħ''”
Ziemia35°51′05,9″N 14°29′50,8″E/35,851639 14,497444

Kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Bir Miftuħ (malt. Kappella ta' Santa Marija ta' Bir Miftuħ, ang. Chapel of St Mary "Bir Miftuħ") – średniowieczna kaplica w Bir Miftuħ, w granicach miejscowości Gudja na Malcie.

Historia

Kaplica Wnuebowzięcia zbudowana została prawdopodobnie w pierwszej połowie XV wieku. Kaplica przetrwała Wielkie Oblężenie Malty oraz obie wojny światowe.

W roku 1436 kaplica była wymieniona przez biskupa Senatore de Mello, jako jedna z 12 istniejących parafii; uważa się, że istniała długo przed tym. Nie znajdowała się ona w centrum wsi, lecz zasięgiem posługi obejmowała wsie Gudja, Kirkop, Safi, Mqabba, Tarxien, Luqa, Ħal Farruġ oraz Birżebbuġa.

Budynek

Wnętrze kaplicy

Budynek kaplicy stoi swobodnie, ma kształt prostokąta o wymiarach (w przybliżeniu) 11 m × 14 m. Pierwotnie był większy i został zbudowany na planie krzyża. W roku 1512 tył kaplicy został zburzony, a kamienie zostały użyte do budowy aktualnego kościoła. Kaplica służyła jako parafialna do roku 1676, kiedy aktualny kościół parafialny został ukończony. Dzwonnica została dobudowana w XVI wieku[1].

Po przybyciu Rycerzy Joannitów na Maltę powołano kapitana, którego zadaniem było zorganizowanie obrony terenu Bir Miftuħ. W roku 1565, podczas Wielkiego Oblężenia, kaplica została zbezczeszczona przez najeżdżających Maltę Turków osmańskich. Legenda mówi, że mieszkańcy zakopali precjoza kościelne oraz dzwony, aby uchronić je przed Turkami. Do dziś czekają na odkrycie.

W roku 1575 kaplicę wizytował delegat apostolski Monsignor Pietro Dusina, i znalazł ją dobrze wyposażoną do sprawowania posługi kościelnej. W roku 1655 mieszkańcy wsi Gudja zdecydowali zbudować kościół w centrum miejscowości. Kiedy w roku 1676 budowa została ukończona, wyposażenie kaplicy zostało tam przeniesione[2].

Odnowienie

W roku 1830 baronessa Bettina Muscat Cassia D’Aurel odnowiła kaplicę. 9 kwietnia 1942 roku, podczas II wojny światowej, dach budynku zawalił się skutkiem ataku lotniczego. Kaplica raz jeszcze została naprawiona i odnowiona sumptem proboszcza w Gudja. Niestety, kaplica stała opuszczona do roku 1970, kiedy przekazana została pod zarząd firmy powierniczej Din l-Art Ħelwa. W roku 1973 firma, przy sponsorowaniu przez Malta International Airport, rozpoczęła gruntowne odnawianie kaplicy. W jej trakcie, ponad drzwiami kaplicy, odsłonięte zostały freski. Zainstalowany został nowy sufit. Prace sfinalizowano w roku 2004.

Freski

W latach 1978–1980 ponad drzwiami wejściowymi odkryto freski pochodzące z XVI wieku. Pokrywają one wewnętrzną zachodnią ścianę i znajdowały się pod sześcioma warstwami wapna.
Jedynie część fresków przetrwała, ale jest widoczne, że ich tematem jest Sąd Ostateczny[3]. Fresk podzielony jest na trzy poziomy. Górny przedstawia apostołów i Maryję z Chrystusem w centrum. Poniżej tego poziomu pokazani są różni święci i inne postaci. Drugi poziom pokazuje potępieńców, wrzucanych w ognie piekielne przez demony z rogami, ogonami i płetwiastymi stopami. Po lewej stronie można dostrzec skrzydła anioła i plecy jednego z wiernych, podnoszonego ku Bogu i Maryi Dziewicy. Na dolnym poziomie przedstawione jest wypędzenie Adama i Ewy z raju.
Na północnej ścianie kaplicy odkryto fresk kobiety w stroju typowym dla XVI wieku, trzymającej lilię w jednej ręce i wskazującej główny ołtarz z innymi obrazami.
Freski zostały odnowione przez George'a Farrugię, Diplomato Istituta del Restauro z Rzymu oraz Associate of the International Institute for Conservation.

Ołtarz

Wystrój malarski na ołtarzu datowany jest na XVI wiek. Wykonany jest na desce i przedstawia Boga Ojca, trzymającego krzyż, otoczonego przez anioły. Poniżej krzyża są postaci Matki Bożej trzymającej Dzieciątko Jezus, oraz św. Piotr i św. Paweł. Ołtarz w kaplicy został poświęcony 26 marca 1591 roku.

Dzień dzisiejszy

Dziś kaplica jest w stanie bardzo dobrym. Din l-Art Ħelwa opiekuje się świątynią i otwiera ją w pierwszą niedzielę każdego miesiąca w godz. 9-12[4].

Ochrona dziedzictwa kulturowego

Kaplica umieszczona jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 1806[5].
W dniu 14 października 2020 kaplica wpisana została na listę zabytków narodowych 1. stopnia[6].

Przypisy

  1. ↑ Alex Grech: A medieval gem: Bir Miftuh Chapel (ang.). Malta inside out. [dostęp 2015-01-29].
  2. ↑ Roderick Busuttil: Il-Knisja ta’ Santa Marija ta’ Bir Miftuħ - Il-Gudja - (malt.). Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-11)].
  3. ↑ Bir Miftuh chapel goes green (ang.). W: Times of Malta [on-line]. 2010-06-04. [dostęp 2015-01-29].
  4. ↑ Chapel of Santa Marija ta’ Bir Miftuh (ang.). Din l-Art Ħelwa, 2011-10-10. [dostęp 2015-01-29].
  5. ↑ Chapel of St. Marija ta' Bir Miftuh (ang.). NICPMI, 2013-09-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-13)].
  6. ↑ STQARRIJA MILL-MINISTERU GĦALL-WIRT NAZZJONALI, L-ARTI U GVERN LOKALI 6 kappelli medjevali skedati f’livell ta’ Grad 1 (malt.). doi.gov.mt, 2020-10-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-17)].

Media użyte na tej stronie

Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Bir Miftuh Chapel.jpg
Autor: RobertGalea, Licencja: CC BY-SA 4.0
This media is about Maltese cultural property with inventory number 01806.
Chapel of St. Marija ta' Bir Miftuh.jpg
Autor: Continentaleurope, Licencja: CC BY-SA 4.0
This media is about Maltese cultural property with inventory number 01806.