Kaplica Skotnickich na Wawelu

Kaplica św. Wawrzyńca w Krakowie

A7 (nr rej. wzgórza wawelskiego)
Kaplica publiczna
Widok Kaplicy Skotnickich od zewnątrz
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
Wezwanie	św. Wawrzyńca
Historia Data zakończenia budowy 1339
Dane świątyni
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kaplica św. Wawrzyńca w Krakowie
50°03′17,0485″N 19°56′08,2759″E/50,054736 19,935632

Pomnik nagrobny Michała Skotnickiego

Kaplica pod wezwaniem św. Wawrzyńca, zwana Skotnickich oraz Skarszewskiego – rzymskokatolicka świątynia o charakterze zabytkowym, należąca do parafii archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie^[1]. Jest jedną z kaplic publicznych bazyliki archikatedralnej św. Stanisława BM i św. Wacława w Krakowie na Wawelu. Znajduje się przy północnym ramieniu ambitu, pomiędzy kaplicą Lipskich (od zachodu), a kaplicą Zebrzydowskiego (od wschodu).

Historia

Obiekt zbudowano w 1339 r. sumptem Jarosława Bogorii Skotnickiego – archidiakona krakowskiego, a późniejszego arcybiskupa gnieźnieńskiego. W 1540 r. wstawiono płytę nagrobną kanonika Stanisława Rożnowskiego, odlaną w Krakowie przez Jorga Algajera z Ulm. 16 września 1623 r. biskup krakowski Marcin Szyszkowski wysłał list do kapituły, w którym napisał o swoim zamiarze przebudowania kaplicy na swoje mauzoleum, łącząc ją z sąsiednią – późniejszą kaplicą Lipskich. Po rezygnacji ze swoich planów, projektu przerobienia budowli podjął się scholastyk kapitulny Stanisław Skarszewski oraz oficjał Jan Zerzyński. Do odnawiania obiektu przystąpiono pod koniec 1623 r., a roboty ukończono w 1625 r. Po śmierci Skarszewskiego przybyło jego epitafium, które sprawił Mikołaj Skarszewski (stolnik sandomierski). W 1626 r. na kracie zawieszono miedzianą tablicę w kształcie tarczy z herbami Janina, Rawicz, Ciołek i Kosy, a także drewnianą tabliczkę z napisem Capella Skarszeviana. W 1636 r. kanonik Jan Skarszewski ufundował nowy ołtarz drewniany z czterema kolumnami i obrazem Jezus Ukrzyżowany. Kolejny ołtarz oraz portal projektu Franciszka Placidiego, ufundowano w 1761 r. Obrazy do ołtarza namalował Walenty Janowski. W 1811 r. sumptem Elżbiety Skotnickiej z Laśkiewiczów wzniesiono pomnik Michała Skotnickiego, dłuta Stefano Ricciego.

Architektura

Obiekt założony został na rzucie kwadratu. Do kaplicy wiedzie barokowy portal z marmuru dębnickiego. Półkolistą, oprofilowaną arkadę flankują pilastry, ustawione na cokołach. Trzony kolumn oraz przyłucza arkady inkrustowane są różowym marmurem paczółtowickim, natomiast na wolutowych kapitelach znajduje się ornament, przypominający liście akantu. Na pilastrach wspiera się przełamane belkowanie z przerywanym segmentowym przyczółkiem, zakończonym wolutami. Umieszczoną pośrodku nasadę również wieńczy przełamane belkowanie z segmentowym przyczółkiem, zakończonym krzyżem łacińskim. We wnętrzu, przy ścianie wschodniej usytuowany jest późnobarokowy ołtarz, opatrzony w obrazy Hołd Pasterzy i Św. Piotr Apostoł. W kaplicy znajduje się również epitafium Stanisława Skarszewskiego, wykonane z czarnego marmuru i brązu. Tablica ta składa się z portretu zmarłego, malowanego na blasze, ujętego kolumnami. Inne epitafium wspomina Jakuba Górskiego – rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pod oknem, na ścianie północnej umieszczono brązową, renesansową płytę nagrobną Tomasza Różnowskiego. Przy ścianie zachodniej usytuowany jest także klasycystyczny nagrobek malarza Michała Skotnickiego. Na cokole z czerwonego marmuru znajduje się rzeźba z białego marmuru. Przedstawia ona postać żałobnicy, siedzącej obok złamanej kolumny, zwieńczonej urną. U jej stóp leżą pędzle, paleta oraz lira.

Przypisy

Bibliografia

• Czyżewski, Krzysztof J., Królewska Katedra na Wawelu. Przewodnik. Wydanie poprawione. Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 2002. ISBN 83-88971-37-9
• Kuczman, Kazimierz. Wzgórze wawelskie. Przewodnik. Wydanie drugie. Kraków 1988.
• Rożek, Michał. Krakowska katedra na Wawelu. Przewodnik dla zwiedzających. Wydanie trzecie. Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 1989.
• Rożek M., Katedra Wawelska w XVII wieku. Wydanie pierwsze. Wydawnictwo Literackie. Kraków 1980. ISBN 83-08-00198-X