Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku

Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku[1]
Distinctive emblem for cultural property.svg A-211 z 6 sierpnia 2007[2]
Kaplica cmentarna
Ilustracja
Kaplica grobowa Rylskich i Tchorznickich w Sanoku (2016)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sanok

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku”
Ziemia49°34′00,10″N 22°09′57,85″E/49,566694 22,166069

Kaplica grobowa Tchorznickich, Stankiewiczów i Urbańskich w Sanoku – zabytkowa kaplica grobowa w dzielnicy Dąbrówka miasta Sanoka, pierwotnie powstała na terenie wsi Dąbrówka Ruska.

Historia

Kaplica znajduje się przy Alei Najświętszej Marii Panny na wschodnim skraju cmentarza w sanockiej dzielnicy Dąbrówka, położonego tuż powyżej przylegających do siebie dwóch świątyń: pierwotnie istniejącej – greckokatolickiej cerkwi św. Dymitra parafii pod tym wezwaniem[3] i później wzniesionego rzymskokatolickiego kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny parafii pod tym wezwaniem.

Kaplica pochodzi z 1842 lub z 2. poł. XiX wieku (według innego źródła sprzed 1848[4]). Pierwotnie w 1880 została określona w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich jako „kaplica grobowa i mszalna Tchorznickich i Urbańskich”. Tchorzniccy w XIX wieku byli właścicielami wsi Dąbrówka Polska i Dąbrówka Ruska. Rody ziemskie Rylskich i Tchorznickich zostały ze sobą skoligacone po tym, jak w 1853 Zygmunt Rylski poślubił Józefę Tchorznicką, córką Jana i Kornelii, z domu Stankiewicz[5].

Kaplica została wzniesiona na planie ośmioboku równoramiennego[6].

Około 1867 kaplica była odnawiana[4]. Podczas II wojny światowej (1939-1945) została zdewastowana[4]. W 1972 została włączona do uaktualnionego wówczas spisu rejestru zabytków Sanoka w jego nowych granicach administracyjnych (istniejących do 1977)[4].

Kaplica została wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków (A-211 z 6 sierpnia 2007)[2] oraz do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka[7].

Wnętrze krypty

Pochowani

W kaplicy zostali pochowani (faktycznie w jej podziemiach):

  • Katarzyna Tchorznicka (1838-1842, córka Jana i Korneli)[8][9][a]
  • Ignacy Tchorznicki (zm. 1845, syn Piotra i Katarzyny, 22-letni student filozofii)[10]
  • Jakób Stankiewicz (zm. 1846, wdowiec[11][12], ojciec Korneli)
  • Walentyna Urbańska, z domu Tchorznicka (zm. 1850) oraz córki Aleksandra (ur. 1847[13]) i Wanda[b]
  • Jan Tchorznicki (1777-1868)[14]
  • Piotr Tchorznicki (syn Jana i Korneli, zm. 1868[15])
  • Erazm Stankiewicz (brat Korneli, 1798-1872)[16]
  • Leon Stankiewicz (dziadek Korneli, zm. 1875)[17][c]
  • Władysław Urbański (mąż Walentyny, zm. 1879)[18]
  • Kornela Tchorznicka z domu Stankiewicz (żona Jana, zm. 1885)[19][20]
  • Teofila Tchorznicka (1839-1899, córka Jana i Korneli)[21]
  • Józefa Rylska, z domu Tchorznicka (córka Jana i Korneli, zm. 1907)

Portrety zmarłych, uwiecznione w emalii z XIX wieku, zostały umieszczone na ścianach nisz, w których spoczęli w niszach[6].

Uwagi

  1. ↑ Treść inskrypcji nagrobnej podaje datę śmierci Katarzyna Tchorznickiej 14 kwietnia 1842. Według księgi parafialnej tego dnia zmarła Katarzyna Tchorznicka, czteroletnia córka Jana i Kornelii Tchorznickich. Według innej wersji pochowana to Katarzyna Tchorznicka z domu Wolańska (zm. 1842, żona Ignacego, matka Jana).
  2. ↑ Nagrobek Walentyny Urbańskiej znajduje się obok kaplicy. Córką Władysława i Walentyny Urbańskich była Teodora Wanda, żyjąca w latach 1848-1857, zob. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 18 (poz. 4). Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 196.
  3. ↑ Według księgi parafialnej Leon Stankiewicz zmarł 16 listopada 1875. Na fotografii nagrobnej wpisano datę 16 listopada 1875.

Przypisy

  1. ↑ Ewidencja. zabytek.gov.pl. [dostęp 2021-08-20].
  2. ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 czerwca 2021 r. Woj. podkarpackie. nid.pl. s. 148. [dostęp 2021-09-25].
  3. ↑ Kwestionariusze ↓, s. 2.
  4. ↑ a b c d Artur Bata. Działalność Powiatowego Konserwatora Zabytków w Sanoku w 1972 r.. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 17-18, s. 92, 1973. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. 
  5. ↑ Historia rodziny Mniszek Tchorznickich - osiadłych w Pisarowcach. tchorznicki.com. [dostęp 2014-11-03].
  6. ↑ a b Kwestionariusze ↓, s. 9.
  7. ↑ Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9 marca 2015. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09. s. 3. [dostęp 2016-10-20].
  8. ↑ Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 28.
  9. ↑ Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 76 (poz. 65).
  10. ↑ Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 98 (poz. 6).
  11. ↑ Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 115 (poz. 123).
  12. ↑ Borys Łapiszczak: Sanok i Województwo Podkarpackie na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. VII. Sanok: Poligrafia, 2004, s. 79. ISBN 83-915388-4-2.
  13. ↑ Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 184 (poz. 64).
  14. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 191 (poz. 75).
  15. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 194 (poz. 99).
  16. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 277 (poz. 183).
  17. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 343 (poz. 120).
  18. ↑ Władysław Urbański z Urbanic h. Nieczuja. sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-03-10].
  19. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 106 (poz. 135).
  20. ↑ Kronika. „Echo z nad Sanu”. Nr 23, s. 3, 4 października 1885. 
  21. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 293 (poz. 28).

Bibliografia

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Interior of Tchorznicki, Stankiewicz, Urbański cemetery chapel in Sanok (2021)c.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wnętrze kaplicy grobowej Tchorznickich, Stankiewiczów, Urbańskich w Sanoku-Dąbrówce.
Powiat sanocki location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Sanok location map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreepMap location map of Sanok, Poland:
  • top = 49.5905
  • bottom = 49.5234
  • left = 22.1468
  • right = 22.2844
Rylski and Tchórznicki cemetery chapel in Sanok (2016)b.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kaplica grobowa Rylskich i Tchórznickich w Sanoku (2016).