Kapliczki przydrożne na Głównej w Poznaniu

Kapliczki przydrożne na Głównej – zabytkowe kapliczki zlokalizowane na Głównej w Poznaniu.

Geneza i historia

Główna to stara podpoznańska osada położona na północny wschód od Poznania. Nazwa pochodzi od przepływającej tu rzeki Główna, prawego dopływu Warty. Na przełomie XIX i XX w. zaczął się proces przekształcania wsi w osadę przemysłową. Jeszcze w okresie kulturkampfu, gdy to co katolickie było znamieniem polskości, wzniesiono dwie zachowane do dziś kapliczki. Przy kapliczkach gromadzili się mieszkańcy nie tylko po to, aby się modlić, ale także by śpiewać religijne i patriotyczne pieśni. Wieś Główna, gdy włączana była w 1925 w granice Poznania, miała charakter miasteczka. Ten charakter zachowała do chwili obecnej, centralnie położona arteria, nazywająca się od tego czasu ulicą Główną^[1]. Kolejne dwie kapliczki, to obiekty wybudowane po roku 1945.

Kapliczka Maryi Panny

Zlokalizowana przy ul. Głównej 32 na obszarze jednostki pomocniczej miasta Poznania "Osiedle Główna". Kapliczka przydrożna z rzeźbą Najświętszej Maryi Panny ufundowana została w 1876 przez Marcina Witkowskiego z Zawad na rozciągającym się wówczas w tym miejscu polu uprawnym na granicy ówczesnej wsi Główna z Zawadami. W górnej części, w głębokiej, zamkniętej półkoliście wnęce stojąca pierwotnie rzeźba Najświętszej Maryi Panny została w 1940 zniszczona przez Niemców i zastąpiona ceramiczną figurą Matki Boskiej. W części środkowej z trzech stron znajdują się półkoliście zamknięte wnęki. W dolnej części obiektu umieszczona jest tablica z napisem: "Fundator/ Marcin Witkowski/ 1876". Matka fundatora Krystyna Józefa Witkowska z domu Marcinkowska była kuzynką Karola Marcinkowskiego. Syn fundatora Jan Nepomucen Witkowski był sołtysem Głównej. W formie czworobocznego słupa, murowanego z czerwonej cegły, nakrytego czterospadowym daszkiem z blachy. Kapliczka znajduje się na obszarze parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej^[1].

Na mapach: 52°25′12,7″N 16°58′08,4″E/52,420194 16,969000

Kapliczka Matki Bożej Niepokalanie Poczętej

Zlokalizowana przy ul. Głównej 64 na obszarze jednostki pomocniczej miasta Poznania "Osiedle Główna". Kapliczka przydrożna przylega do ściany kamienicy oznaczonej nr. 64. Ufundowała ją w 1881 Pietronela Czarnecka. Informuje o tym tablica umieszczona w dolnej części kapliczki: "Fundatorka/ Pietronela Czarnecka/ 1881". Usytuowanie kapliczki wskazuje na to, że została zbudowana wcześniej, niż przylegający do niej budynek. Umiejscowiony w połowie gzyms dzieli ją na dwie części. W górnej znajduje się duża, głęboka, oszklona i zamknięta półkoliście wnęka. Pierwotnie umieszczono w niej przedstawienie Męki Pańskiej. Obecnie z figurą Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. W dolnej części znajdują się płytkie wnęki, zamknięte półkoliście. Pod wnęką frontową umieszczono tablicę fundacyjną. W formie czworobocznego murowanego słupa z cegły, następnie otynkowana, z uskokowym blaszanym dwuspadowym daszkiem. W 1910 postawiono ogrodzenie z ozdobnych metalowych prętów. Kapliczka znajduje się na obszarze parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej^[1].

Na mapach: 52°25′18,5″N 16°58′25,2″E/52,421806 16,973667

Kapliczka Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej

Zlokalizowana przy ul. Wrzesińskiej 8 na obszarze jednostki pomocniczej miasta Poznania "Osiedle Warszawskie-Pomet-Maltańskie". Kapliczka przydrożna, pierwotnie z gipsową figurką Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia. Stojąca na prywatnej posesji Magdaleny i Tadeusza Majchrzaków. Wybudowana przez właścicieli w 1947 wg wskazówek znajomego murarza w podziękowaniu za przeżycie i powrót z II Wojny Światowej. Budowa kapliczki była planowana już przed 1939 przez poprzedniego właściciela posesji, ojca Tadeusza Majchrzaka. W formie czworobocznego murowanego słupa z cegły, otynkowana, z czterospadowym dachem z blachy, zwieńczonym krzyżem. W dolnej części duży krzyż nałożony na tynk. Obecnie pozbawiona figury i krzyża na daszku. Miejsce w którym stoi kapliczka jest opuszczone, a teren wokół niej zarośnięty wysokimi chaszczami. Kapliczka znajduje się na obszarze parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej^[1].

Na mapach: 52°25′11,0″N 16°58′43,2″E/52,419722 16,978667

Kapliczka Matki Bożej z Dzieciątkiem

Zlokalizowana przy ul. Mariackiej 15 na obszarze jednostki pomocniczej miasta Poznania "Osiedle Główna", na terenie kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. W jego południowo-zachodniej części stoi kapliczka postawiona po 1945. Nie ma charakteru kapliczki przydrożnej. W głębokiej i półkoliście zamkniętej wnęce ustawiono figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Dolna część figury wtopiona jest w trzon. Zbudowana z cegły i otynkowana, z górną częścią nakrytą dwuspadowym daszkiem, ściętym pośrodku. Kapliczka znajduje się na obszarze parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej.

Na mapach: 52°25′23,2″N 16°58′08,7″E/52,423111 16,969083

Zobacz też

• Kapliczki przydrożne na Żegrzu i Ratajach w Poznaniu
• Kapliczki przydrożne na Wildzie w Poznaniu
• Zespół kapliczek słupowych na Winiarach w Poznaniu
• Kapliczki przydrożne na Starołęce i Minikowie w Poznaniu
• Kapliczki przydrożne na Głuszynie i Spławiu w Poznaniu
• Kapliczki przydrożne na Ławicy w Poznaniu
• Kapliczki przydrożne na Ogrodach i w Strzeszynku w Poznaniu

Przypisy

Bibliografia

• Kronika Miasta Poznania 3-4/1994, kapliczki, krzyże i figury przydrożne na terenie miasta Poznania, Katarzyna Tietz-Mądry, ISSN 0137-3552
• Joanna i Jerzy Sobczakowie, Poznań - Kapliczki przydrożne, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2010, s. 28-32, ​ISBN 978-83-7503-112-6​