Kapucynka (rodzaj)

Kapucynka
Cebus[1]
Erxleben, 1777[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – młody samiec kapucynki białoczelnej (C. albifrons)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Infrarząd

małpokształtne

Parvordo

małpy szerokonose

Rodzina

płaksowate

Podrodzina

kapucynki

Rodzaj

kapucynka

Typ nomenklatoryczny

Simia capucina Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

15 gatunków – zobacz opis w tekście

Kapucynka[6] (Cebus) – rodzaj ssaka naczelnego z podrodziny kapucynek (Cebinae) w rodzinie płaksowatych (Cebidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[7][8][9].

Morfologia

Długość ciała 33–51 cm, ogona 35–55 cm; masa ciała 1,7–4,7 kg[9].

Systematyka

Etymologia

  • Cebus: gr. κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[10].
  • Aegipan: w mitologii greckiej Aegipan (gr. Αιγιπαν Aigipan; αιξ aix, αιγος aigos „koza”; Παν Pan „Pan”) było inną nazwą Pana nadaną mu z powodu jego kozich kończyn, rogów i uszu[11].
  • Calyptrocebus: gr. καλυπτρα kaluptra „welon”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[12]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 14 gatunków nie określając gatunku typowego.
  • Eucebus: gr. ευ eu „dobry, typowy”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[13]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 8 gatunków nie określając gatunku typowego.
  • Otocebus: gr. ους ous, ωτος ōtos „ucho”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[14]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 10 gatunków nie określając gatunku typowego..
  • Pseudocebus: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[15]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 3 gatunki nie określając gatunku typowego..

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[7][6]:

  • Cebus yuracus Hershkovitz, 1949 – takson wyodrębniony ostatnio z C. albifrons[16]
  • Cebus cuscinus O. Thomas, 1901kapucynka nastroszona – takson wyodrębniony z C. albifrons[16]
  • Cebus unicolor Spix, 1823kapucynka jednobarwna – takson wyodrębniony z C. albifrons[17]
  • Cebus albifrons (Humboldt, 1812)kapucynka białoczelna
  • Cebus castaneus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1851 – takson wyodrębniony z C. olivaceus[7]
  • Cebus olivaceus Schomburgk, 1848kapucynka oliwkowa
  • Cebus kaapori Queiroz, 1992kapucynka reliktowa
  • Cebus brunneus J.A. Allen, 1914kapucynka brunatna – takson wyodrębniony z C. olivaceus[18]
  • Cebus leucocephalus J.E. Gray, 1866 – takson wyodrębniony z C. albifrons[19]
  • Cebus cesarae Hershkovitz, 1949kapucynka nadwodna – takson wyodrębniony z C. albifrons[19]
  • Cebus versicolor Pucheran, 1845kapucynka zmienna – takson wyodrębniony z C. albifrons[19]
  • Cebus malitiosus Elliot, 1909kapucynka karaibska – takson wyodrębniony z C. albifrons[19]
  • Cebus aequatorialis J.A. Allen, 1914kapucynka równikowa – takson wyodrębniony z C. albifrons[20]
  • Cebus capucinus (Linnaeus, 1758)kapucynka czarno-biała
  • Cebus imitator O. Thomas, 1903kapucynka panamska – takson wyodrębniony z C. albifrons[21]

Uwagi

Przypisy

  1. Cebus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cum synonymia et historia animalium: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 44. (łac.).
  3. C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 53. (fr.).
  4. a b c Reichenbach 1862 ↓, s. 55.
  5. Reichenbach 1862 ↓, s. 56.
  6. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 38–39. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 190–192. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  8. D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Cebus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-05].
  9. a b Rylands i in. 2013 ↓, s. 407–414.
  10. Palmer 1904 ↓, s. 166.
  11. Palmer 1904 ↓, s. 81.
  12. Palmer 1904 ↓, s. 155.
  13. Palmer 1904 ↓, s. 272.
  14. Palmer 1904 ↓, s. 487.
  15. Palmer 1904 ↓, s. 590.
  16. a b Rylands i in. 2013 ↓, s. 407.
  17. Rylands i in. 2013 ↓, s. 408.
  18. Rylands i in. 2013 ↓, s. 410.
  19. a b c d Rylands i in. 2013 ↓, s. 411.
  20. Rylands i in. 2013 ↓, s. 412.
  21. Rylands i in. 2013 ↓, s. 413.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Cebus albifrons.JPG
Autor: Whaldener Endo, Licencja: CC BY-SA 4.0
A young male of White-fronted Capuchin Monkey (Cebus albifrons).