Kapusta warzywna

Kapusta warzywna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

kapusta

Gatunek

kapusta warzywna

Nazwa systematyczna
Brassica oleracea L.
Sp. pl. 2:667. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status none DD.svg
brak danych
Różne odmiany kapusty warzywnej
B. oleracea var. viridis

Kapusta warzywna, kapusta ogrodowa (Brassica oleracea L.) – gatunek roślin z rodziny kapustowatych. W naturze rośnie na wybrzeżach morskich Wielkiej Brytanii, na północnym wybrzeżu Hiszpanii, zachodnim i północnym Francji oraz na brzegach morskich w Szlezwiku-Holsztynie w Niemczech[4]. Z tego gatunku wyhodowano szereg odmian uprawnych rozpowszechnionych w uprawie na całym świecie[5].

Morfologia

Opis dotyczy postaci typowej, dziko rosnącej na wybrzeżach Europy. Budowa poszczególnych odmian uprawnych jest wyraźnie odrębna.

Pokrój
Roślina dwuletnia i bylina o drewniejącej łodydze.
Liście
Nieliczne. Blaszka liściowa niebieskozielona, pokryta woskiem, odwrotnie jajowata, najszersza u szczytu, głęboko sieczna lub podzielona przy nasadzie. Na brzegu falista. Osadzona jest na masywnym ogonku liściowym.
Kwiaty
Promieniste, czterokrotne, zebrane w gronach. Żółtawe działki kielicha są 4, wyrastają w dwóch okółkach po dwie. Jasnożółte płatki korony są także cztery. Pręcików jest 6 czterosilnych; 4 wewnętrzne dłuższe od 2 zewnętrznych. Słupek jest górny zbudowany z dwóch owocolistków. Zalążnia dwukomorowa z fałszywą przegrodą.
Owoce
Łuszczyny długości od 5 do 10 cm, zakończone pozbawionym nasion dzióbkiem[5].

Odmiany

Podział i rangi taksonomiczne według Germplasm Resources Information Network[4]:

  • Brassica oleracea L. var. alboglabra (L. H. Bailey) Musil
  • Brassica oleracea L. var. botrytis L. – kalafior
  • Brassica oleracea L. var. capitata L. – kapusta warzywna głowiasta
  • Brassica oleracea L. var. costata DC.
  • Brassica oleracea L. var. gemmifera (DC.) Zenker – kapusta warzywna brukselska
  • Brassica oleracea L. var. gongylodes L. – kalarepa
  • Brassica oleracea L. var. italica Plenck – brokuł
  • Brassica oleracea L. var. medullosa Thell. – kapusta warzywna pastewna
  • Brassica oleracea L. var. oleracea – kapusta warzywna typowa
  • Brassica oleracea L. var. palmifolia DC.
  • Brassica oleracea L. var. ramosa DC.
  • Brassica oleracea L. var. sabauda L. – kapusta warzywna włoska
  • Brassica oleracea L. var. sabellica L. – jarmuż
  • Brassica oleracea L. var. viridis L. – „kapusta galicyjska”

Zastosowanie

  • Większość odmian jest uprawiana jako warzywo. Odmiany te znane są z uprawy już od czasów starożytnych, liczne zalety kapusty wychwalał Kato Starszy w De agri cultura, najstarszym zachowanym dziele literatury łacińskiej[6]. Obecnie uprawiana na całym świecie w strefach klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego.
  • Niektóre odmiany są uprawiane jako rośliny pastewne.
  • Niektóre odmiany są uprawiane jako rośliny ozdobne.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
  3. ↑ Brassica oleracea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. ↑ a b Taxon: Brassica oleracea. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-10-27].
  5. ↑ a b J.G. Vaughan, C.A. Geissler: Rośliny jadalne. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001, s. 166. ISBN 83-7255-326-2.
  6. ↑ Patrick Faas, Around the Roman table, Palgrave Macmillan, New York 2003, s. 232.

Media użyte na tej stronie

Raštika03186.JPG
Autor: Quahadi Añtó 13:29, 20 March 2011 (UTC), Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik został załadowany za pomocą narzędzia Commonist.
Cabbages - garden.JPG
Autor: me (w:User:pfctdayelise), Licencja: CC BY-SA 2.5
Purple and white cabbages planted in a circular pattern from a pretty garden in Shanghai, China.
Status none DD.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5