Karłów
| Artykuł | 50°28′30″N 16°20′18″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°28'30"N, 16°20'20"E |
| - błąd | 39 m |
| Odległość | 42 m |
| wieś | |
 Dawny hotel Karłów w Karłowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 750 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) | 53[1] |
| Strefa numeracyjna | 74 |
| Kod pocztowy | 57-350[2] |
| Tablice rejestracyjne | DKL |
| SIMC | 0854937 |
Położenie na mapie gminy Radków _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Radków") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°28′30″N 16°20′18″E/50,475000 16,338333 | |
Karłów (niem. Karlsberg, Carlsberg, cz. Karlov, Kalasperk) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków, w Górach Stołowych u południowych podnóży Szczelińców.
Podział administracyjny
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia
Karłów jako gmina dworska został założony w 1730 r. przez cesarza Karola VI, ostatniego męskiego potomka z dynastii Habsburgów[3]. Na początku miejscowość zamieszkiwali Czesi (ziemia kłodzka była od wieków częścią Królestwa Czech). Pierwszego sołtysa wraz z dwoma ławnikami mianowano w 1737 r., a o randze tego urzędu świadczy pieczęć z wizerunkiem św. Michała Archanioła trzymającego wagę sprawiedliwości.
W 1945, po zakończeniu II wojny światowej wieś włączono w granice Polski, jej dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni do Niemiec. W maju 1946 oficjalnie zatwierdzono obecną nazwę[4].
Fortyfikacje
W roku 1790 z polecenia króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II na górze Ptak wzniesiono fort (zwany obecnie Fortem Karola)[3], natomiast za Szczelińcem Małym powstała Bateria nad Pasterką[5]. Fortyfikacje były budowane przez inżyniera-majora Bonawenturę von Raucha. W pracach uczestniczył także jego syn, świeżo upieczony absolwent wojskowej Akademii Inżynieryjnej w Poczdamie, porucznik Gustav von Rauch, późniejszy generał i pruski minister wojny[6]. Wówczas zainteresowano się bliżej również Szczelińcem, na który wycieczki prowadził późniejszy sołtys Franz Pabel[3]. We wspomnianym czasie mieszkający tu ludzie utrzymywali się jedynie ze zbieractwa i ścinki drzew[3].
Katastrofa lotnicza
24 marca 1945 koło miejscowości rozbił się Messerschmitt Bf 109 Luftwaffe pilotowany przez Orlando Ciciaro, niemieckiego pilota pochodzenia włoskiego. Jego grób znajduje się w Szalejowie Dolnym[7][8].
Turystyka
W Karłowie działają pensjonaty, znajduje się tu sklep spożywczy. Istnieje również punkt gastronomiczny, gdzie można zjeść podstawowe dania typu fast-food oraz ryby i dania kuchni polskiej.
Przez Karłów przebiegają liczne trasy rowerowe, w tym Międzynarodowa Trasa Rowerowa Ściany i Międzynarodowa Trasa Rowerowa Góry Stołowe. W ostatnim czasie wytyczono też trzy trasy dla narciarzy biegowych zaczynające się w Karłowie i okrążające Szczeliniec Wielki. Łączna długość tras wynosi około 50 km, a o ich profesjonalną jakość dbają zimą ratraki[9].
Karłow to baza wypadowa w największe atrakcje gór: Błędne Skały, Białe Skały, Kopę Śmierci, Narożnik i Szczeliniec Wielki[10]. Przez miejscowość przebiega Szosa Stu Zakrętów, tutaj też odgałęzia się droga do Ostrej Góry z dawnym przejściem turystycznym do Czech[10]. To także miejsce przecięcia się kilku szlaków turystycznych[10]:
(Główny Szlak Sudecki): Wambierzyce – Rogacz – Droga nad Urwiskiem – Karłów – Błędne Skały – Jakubowice – Kudowa-Zdrój
droga Szklary-Samborowice - Jagielno - Przeworno - Gromnik - Biały Kościół – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza - Gilów - Piława Dolna - Góra Parkowa - Bielawa - Kalenica - Nowa Ruda - Przełęcz pod Krępcem - Sarny - Tłumaczów - Gajów - Radków - Skalne Wrota - Pasterka - Przełęcz między Szczelińcem Wlk. a Szczelińcem Małym - Karłów - Lisia Przełęcz - Białe Skały - Skalne Grzyby - Batorówek - Batorów - Skała Józefa - Duszniki-Zdrój - Schronisko PTTK „Pod Muflonem” - Szczytna - Zamek Leśna - Polanica-Zdrój - Łomnicka Równia - Huta - Bystrzyca Kłodzka - Igliczna - Międzygórze - Przełęcz Puchacza[11]
trawers Szczelińca Małego od szlaku jw.- przełęcz pod Szczelińcem Wielkim – Skalne Wrota – Radków
Kudowa-Zdrój – Czermna – Pstrążna – Ostra Góra (turystyczne przejście graniczne z Republiką Czeską) – Pasterka – Karłów – Urwisko Batorowskie – Batorów – Garncarz – Polanica-Zdrój- Karłów – Kopa Śmierci – Łężyce – Duszniki-Zdrój
Osoby związane z Karłowem
- Franz Pabel (1773–1861) – sołtys Karłowa, pierwszy oficjalnie mianowany przewodnik turystyczny w Sudetach[10].
Przypisy
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 429 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 341. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Henryk Grzybowski. Bateria nad Pasterką – zapomniana kłodzka fortyfikacja. Geneza powstania i charakterystyka. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 226), s. 8-12, maj 2013. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. ISSN 1234-9208.
- ↑ Henryk Grzybowski, „Rauch Bonawentura”, „Rauch Gustaw” w: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze (red.), Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, t. 4. (suplement), Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, Kłodzko 2011, s. 326, ISBN 978-83-62337-36-1.
- ↑ Natalia Wellmann. Kotlina Kłodzka kryje tejemnice wielu katastrof lotniczych. „Polska – Gazeta Wrocławska”. 2011, 2011-03-11. Polska Press Sp. z o.o.. ISSN 1898-3146.
- ↑ Henryk Grzybowski. Lotnisko polowe w Szalejowie Dolnym / Książówce. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 233), s. 15-17, grudzień 2013. Kom. Obyw. ZK, SPCzS, OKiS. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka, KO Ziemi Kłodzkiej, SPCzS, OKiS. ISSN 1234-9208. OCLC 499751393.
- ↑ Trasy narciarstwa biegowego w Gminie Radków. [dostęp 2015-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-10)].
- ↑ a b c d Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, s. 199-122. ISBN 83-7005-301-7.
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015
Bibliografia
- Historia turystyki. Park Narodowy Gór Stołowych. [dostęp 2013-06-10].
- „National Geographic Polska”, 6 (53), czerwiec 2002
- Franz Pabel, Kurze Geschichte des Bekanntwerdung und Anlagen-Einrichtung der Heuscheuer, 1843. Wyd. polskie Krótka historia rozsławienia oraz ułatwienia zwiedzania Szczelińca, tłum. Zbigniew Gdowski, 1996
- Stanisław Góra, Z dziejów Szczelińca i Karłowa, Karłów 2005.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, ISBN 83-7005-301-7
| Miasto | |
|---|---|
| Cz. miasta Radków | |
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Flaga województwa dolnośląskiego
Czerwony szlak turystyczny.
Żółty szlak turystyczny.
Niebieski szlak turystyczny.
Zielony szlak turystyczny.
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To jest fotografia obszaru chronionego w ramach programu Natura 2000 o identyfikatorze
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hotel Karłów w Karłowie
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of powiat kłodzki, Poland.
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map.