Kara nagany

Kara nagany – najrzadziej stosowana i najłagodniejsza kara za wykroczenie. Nie wywołuje ona faktycznych skutków względem osoby ukaranej, ma na celu wyłącznie przywrócenie jej do porządku prawnego. Ukaranie naganą nie powoduje umieszczenia w Krajowym Rejestrze Karnym. Kary nagany nie można warunkowo zawiesić, tak jak innych kar orzekanych za wykroczenia, z wyjątkiem kary aresztu.

Wykroczenia z kodeksu wykroczeń zagrożone naganą

Karą nagany są zagrożone następujące wykroczenia:

• naruszenie przepisów porządkowych (art. 54 kodeksu wykroczeń)
• kąpiel w miejscu zabronionym (art. 55 kw)
• żebractwo w miejscu publicznym, o ile nie jest dokonywane w sposób natarczywy lub oszukańczy (art. 58 § 1 kw)
• przywłaszczenie sobie nieposiadanego stanowiska, stopnia, tytułu albo nieuprawnione noszenie lub używanie odznaczenia, odznaki, stroju lub munduru (art. 61 § 1 kw)
• uchybienie obowiązkowi oznakowania nieruchomości (art. 64 § 1 kw)
• niszczenie, usuwanie i uszkadzanie znaku umieszczonego przez organ państwowy celem stwierdzenia tożsamości przedmiotu, zamknięcia go lub poddania rozporządzeniu władzy (art. 69 kw)
• niezachowanie należytej ostrożności przy wystawianiu lub wywieszaniu ciężkich przedmiotów lub płynów, z wyjątkiem dokonanego ze złośliwości lub swawoli (art. 75 § 2 kw)
• niezachowanie zasad ostrożności przy trzymaniu zwierząt (art. 77 kw)
• drażnienie lub płoszenie zwierząt (art. 78 kw)
• zaniechanie oświetlenia miejsc publicznych (art. 79 § 1 kw)
• działania stwarzające zagrożenie dla wału przeciwpowodziowego (art. 80 § 1 kw)
• niszczenie lub uszkodzenie umocnienia brzegów wodnych (art. 81 kw)
• naruszenie przepisów przeciwpożarowych (art. 82 § 1 kw)
• pozostawienie małoletniego do 7 lat w okolicznościach umożliwiających mu wzniecenie pożaru (art. 82 § 2 kw)
• nieostrożne obchodzenie się z materiałami wybuchowymi, łatwo zapalnymi lub promieniotwórczymi (art. 83 § 1 kw)
• nieporuszanie się z prędkością zbliżoną do prędkości pieszego przez kierującego rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego albo przez osobę poruszającą się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch (art. 86a kw)
• naruszenie niektórych przepisów dotyczących ruchu pojazdu innego niż mechaniczny (art. 86b § 2 kw)
• pozostawienie dziecka na drodze lub torach (art. 89 kw)
• utrudnianie bądź tamowanie ruchu (art. 90 kw)
• zanieczyszczenie lub utrudnienie ruchu na drodze publicznej poprzez pozostawienie przedmiotu (art. 91 kw)
• niepodporządkowanie się znakowi, sygnałowi znaku bądź osoby uprawnionej (art. 92 § 1 kw)
• prowadzenie pojazdu innego niż mechaniczny na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu bez uprawnień lub pojazdu pomimo braku dopuszczenia do ruchu (art. 94 § 1a i 2 kw)
• prowadzenie pojazdu bez posiadania przy sobie wymaganych dokumentów (art. 95 kw)
• wykroczenie przeciwko niektórym przepisom o bezpieczeństwie lub porządku ruchu na drogach publicznych (art. 97 kw)
• zagrożenie bezpieczeństwa na drodze niepublicznej (art. 98 kw)
• naruszenie stanu drogi (art. 99 § 1-2 kw)
• uszkodzenie drogi (art. 100 kw)
• uchybienie obowiązkowi oczyszczania drogi (art. 101 kw)
• zaniedbanie zjazdów z dróg publicznych (art. 102 kw)
• uchylanie się od świadczeń osobistych lub rzeczowych mających na celu zwalczenia zagrożeń komunikacyjnych na skutek zasp śnieżnych, powodzi lub usuwisk (art. 103 kw)
• zaniedbanie obowiązków rodzicielskich (art. 105 § 1 i 2 kw)
• pozostawienie małoletniego do lat 7 lub osoby bezradnej w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia (art. 106 kw)
• złośliwe wprowadzenie w błąd innej osoby lub niepokojenie jej w inny sposób w celu dokuczenia tej osobie (art. 107 kw)
• szczucie psem człowieka (art. 108 kw)
• zanieczyszczanie wody pitnej (art. 109 § 1 kw)
• utrudnianie zwalczania choroby zakaźnej przez odmowę składania wyjaśnień (art. 114 kw)
• odmowa poddania się szczepieniu ochronnemu lub obowiązkowemu badaniu (art. 115 § 1 kw)
• niestawienie małoletniego lub bezradnego do szczepienia lub badania (art. 115 § 2 kw)
• naruszenie nakazów lub zakazów zwartych w przepisach o chorobach zakaźnych przez chorego lub nosiciela (art. 116 § 1 kw)
• uchylanie obowiązku zachowania czystości w obrębie nieruchomości (art. 117 kw)
• kradzież płodów ziemi w nieznacznej ilości (art. 123 § 1 kw)
• niezawiadomienie organu państwowego o znalezieniu cudzej rzeczy w przeciągu dwóch tygodni o znalezieniu (art. 125 kw)
• zabranie, przywłaszczenie rzeczy o wartości niemajątkowej (art. 126 § 1 kw)
• używanie cudzej rzeczy ruchomej (art. 127 § 1 kw)
• nieposiadanie dokumentów sprzedaży (art. 137 § 2 kw)
• dopuszczenie się nieobyczajnego wybryku (art. 140 kw)
• publiczne nieprzyzwoite zachowanie lub umieszczenie nieprzyzwoitej treści (art. 141 kw)
• niszczenie roślinności lub deptanie trawnika (art. 144 § 1 kw)
• niezgłoszenie urodzenia lub zgonu (art. 146 § 1 kw)
• niektóre formy wypasu zwierząt w niedozwolonym miejscu (art. 151 § 1 kw)
• niszczenie lub uszkadzanie naturalnie rosnącej kosodrzewiny (art. 152 § 1 kw)
• niszczenie cudzych płodów leśnych (art. 153 § 1 kw)
• wydobywanie dóbr naturalnych lub niszczenie albo uszkadzanie urządzeń służących do utrzymania zwierząt lub ptaków na cudzym gruncie leśnym albo kopanie rowu lub dołu (art. 154 § 1 kw)
• niszczenie zasiewu, sadzonki lub trawy (art. 156 § 1 kw)
• nieopuszczenie cudzego lasu, pola, ogrodu, pastwiska, łąki lub grobli (art. 157 § 1 kw)
• niszczenie roślinności leśnej lub ściółki (art. 163 kw)
• niszczenie gniazd, lęgowisk, nor lub mrowisk albo wywieranie jaj lub piskląt w lecie lub na cudzym gruncie rolnym (art. 164 kw)
• płoszenie, ściganie, chwytania, ranienie lub zabijanie dziko żyjących zwierząt poza czynnościami związanymi z polowaniem lub ochroną lasów, o ile czyn z mocy innego niż art. 165 kw przepisu nie jest zagrożony karą surowszą (art. 165 kw)
• puszczenie w lesie luzem psa poza czynnościami związanymi z polowaniem (art. 166 kw).

Kara nagany może zostać orzeczona także jako kara łagodniejszego rodzaju w warunkach nadzwyczajnego złagodzenia kary zgodnie z art. 39 § 1-2 kw.

Dopuszczalność orzekania nagany

Sąd może orzec karę nagany tylko wtedy, gdy ze względu na charakter i okoliczności popełnienia wykroczenia lub właściwości i warunki osobiste sprawcy należy przypuszczać, że zastosowanie tej kary jest wystarczające do wdrożenia go do poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego^[1]. Kary nagany nie można zastosować w stosunku do sprawcy wykroczenia o charakterze chuligańskim^[2].

Praktycznie nie orzeka się kary nagany wobec osób wcześniej już karanych za wykroczenia lub przestępstwa, w szczególności podobne, gdyż stanowi to znaczną okoliczność obciążającą.

Postępowanie przed sądem w sprawie o wykroczenia, zatarcie ukarania

Kara nagany może zostać orzeczona zarówno w postępowaniu zwyczajnym, przyspieszonym oraz nakazowym, o ile nie zachodzą inne przyczyny wyłączające możliwość orzeczenia tej kary.

Środkiem podobnym do nagany, aczkolwiek stosowanym przez funkcjonariusza Policji albo innego uprawnionego organu (np. straży gminnej (miejskiej)) na miejscu zdarzenia jest pouczenie (art. 41 kw)^[3].

Z powodów oczywistych niemożliwe jest orzeczenie nagany w drodze postępowania mandatowego, gdyż w tym trybie można nakładać wyłącznie grzywny za wykroczenia.

Zatarcie ukarania następuje po upływie 2 lat od ukarania^[4], chyba że sprawca (obwiniony) po ukaraniu popełnił nowe wykroczenie (recydywa). W razie ponownego ukarania przed zatarciem ukarania, zatarcie pierwszego ukarania następuje z upływem 2 lat od wykonania, darowania albo od przedawnienia wykonania kary za nowe wykroczenie (art. 46 § 2 kw).

Przypisy