Karabinek AKM

AKM

Państwo	ZSRR  Rosja
Producent	Koncern Kałasznikowa (dawniej Iżmasz)[1]
Rodzaj	karabinek automatyczny
Historia
Produkcja	od 1958
Dane techniczne
Kaliber	7,62 mm
Nabój	7,62 × 39 mm wz. 43
Magazynek	łukowy 30 lub 40 nab. bębnowy 75 nab.
Wymiary
Długość	870 mm (AKM) 875/645 mm (AKMS)
Długość lufy	415 mm
Długość linii celowniczej	~378 mm
Masa
broni	3,45 kg (AKM niezaładowany) 3,42 kg (AKMS niezaładowany) 4,37 kg (AKM załadowany, bez bagnetu) 4,43 kg (AKMS załadowany, z bagnetem)
Inne
Prędkość pocz. pocisku	715 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	~600 strz./min
Szybkostrzelność praktyczna	40 strz./min (ogniem pojedynczym) 100 strz./min (seriami)
Zasięg maks.	450 m (donośność graniczna) 1500 m (skuteczne rażenie pocisku)[2]
Zasięg skuteczny	500 m

AKM (ros. Aвтомат Калашникова модернизированный, „awtomat Kałasznikowa modiernizirowannyj”) – radziecki karabinek automatyczny będący zmodernizowaną wersją karabinka AK.

Historia

W 1949 r. do uzbrojenia Armii Radzieckiej przyjęto karabinek AK. W następnych latach produkowano kolejne wersje tego karabinka różniące się rodzajem komory zamkowej. Pierwsze serie posiadały komorę zamkową tłoczoną, później z powodu trudności z opanowaniem tej technologii przez zakłady w Iżewsku powstały dwa typy komór zamkowych frezowanych.

W 1956 r. rozpoczęto produkcję kolejnej wersji AK, oznaczonej jako AKM. Tym razem zmiany były większe i obejmowały:

• ponowne zastosowanie tłoczonej komory zamkowej,
• uproszczono sposób mocowania lufy w obsadzie (zamiast połączenia gwintowego zastosowano kołkowanie),
• łoże (dodano występy chwytne),
• pokrywę komory zamkowej (dodano trzy przetłoczenia zwiększające sztywność),
• mechanizm spustowy (dodano opóźniacz kurka zmniejszający rozrzut przy ogniu ciągłym),
• zmniejszenie masy suwadła,
• zastosowanie nowego bagnetu (6H3 lub 6H4),
• mechanizm powrotny, rurę i komorę gazową,
• zmieniono podziałkę z 800 m (jak w karabinku AK) na podziałkę do 1000 m (karabinek AKM).

Jednocześnie z AKM rozpoczęto produkcję wersji wyposażonej w kolbę składaną – AKMS. W następnych latach AKM stał się podstawową indywidualną bronią długą Armii Radzieckiej. Produkcję licencyjną tego karabinku uruchomiono w większości krajów Układu Warszawskiego (w Polsce w 1965 r. jako 7,62 mm karabinek AKM (AKMŁ) i AKMS (AKMSN)). W większości z nich powstały lokalne odmiany, często posiadające cechy zarówno AK, jak i AKM. AKM i jego odmiany należą do najbardziej rozpowszechnionych wersji karabinka Kałasznikowa. Od 1976 r. AKM zaczął być zastępowany w roli podstawowego karabinka Armii Radzieckiej przez AK-74 (zasilany małokalibrową amunicją 5,45 × 39 mm). Obecnie podstawowym karabinkiem Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej jest AK-74M (zmodernizowany AK-74), jednak karabinki AKM nadal pozostają na jej wyposażeniu.

Wersje

• AKM – wersja podstawowa z kolbą stałą.
  • AKMS – wersja z kolbą składaną.
• AKMP – wersja AKM z trytowymi źródłami światła na przyrządach celowniczych.
  • AKMSP – AKMP z kolbą składaną.
• AKMŁ – wersja AKM z bocznym montażem przeznaczonym do montażu celownika noktowizyjnego i szczelinowym tłumikiem płomienia.
  • AKMSN – AKMŁ z kolbą składaną.
  • AKMŁP – AKMŁ z trytowymi źródłami światła.
    • AKMSNP – AKMŁP z kolbą składaną.
• Radom-Hunter – produkowana w Radomiu samopowtarzalna wersja AKM na rynek cywilny.
• STAM-99 – produkowana w Radomiu samopowtarzalna wersja AKMS dla agencji ochrony osób i mienia.

W oparciu o AKM skonstruowano również ręczny karabin maszynowy RPK.

Opis

AKM jest bronią automatyczną (samoczynno-samopowtarzalną). Zasada działania oparta o odprowadzanie części gazów prochowych przez boczny otwór lufy (przewód skośny) łączący komorę gazową z przewodem lufy, z długim ruchem tłoka gazowego. AKM strzela z zamka zamkniętego. Zamek ryglowany przez obrót. Mechanizm uderzeniowy kurkowy, mechanizm spustowy z przełącznikiem rodzaju ognia. Dźwignia przełącznika rodzaju ognia pełni jednocześnie rolę bezpiecznika oraz osłonę komory zamkowej w pozycji zabezpieczonej.

AKM jest bronią zasilaną standardowo z magazynków 30-nabojowych. Możliwe jest również stosowanie magazynków o innej pojemności (na przykład 40 lub 75-nabojowych z RPK).

Lufa gwintowana (czterokrotny gwint lewoskrętny), w większości egzemplarzy zakończona urządzeniem wylotowym pełniącym rolę osłabiacza podrzutu.

AKM wyposażony jest w chwyt pistoletowy i łoże. Kolba stała (AKM) lub składana pod spód broni (AKMS). Przyrządy celownicze mechaniczne (celownik krzywkowy ze szczerbinką, nastawy do 1000 m).

Galeria

Zobacz też

• karabinek AKMS wz. 80
• karabinek-granatnik wz. 1960

Przypisy

Bibliografia

• Teofil Chyba: Karabinek AKM (TBiU nr 96). Warszawa: Wydawnictwo MON, 1984. ISBN 83-86028-01-7.
• Stanisław Torecki: Broń i amunicja strzelecka LWP. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1985. ISBN 83-11-07146-2.
• Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej. Warszawa: WiS, 1993. ISBN 83-11-07053-9.
• Leszek Erenfeicht. Konie robocze zimnej wojny. „Strzał”. 2006. Nr. 5. ISSN 1644-4906.