Karczewo (powiat grodziski)

Karczewo

wieś
Pałac w Karczewie
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	grodziski
Gmina	Kamieniec
Liczba ludności (2006)	479
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	64-061
Tablice rejestracyjne	PGO
SIMC	0584254
Położenie na mapie gminy Kamieniec Karczewo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Karczewo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Karczewo
Położenie na mapie powiatu grodziskiego Karczewo
52°11′09″N 16°29′48″E/52,185833 16,496667

Karczewo (niem. Schänkendorf) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Kamieniec.

Historia

Nazwa pochodzi od słowa "karcz" = poręba. Pierwsza wzmianka z 1352 r. wymienia właściciela wsi - Tomisława z Karczewa. Później własność Zadorskich, od 1771 r. Czapskich, a następnie Mielżyńskich - którzy mieli tu m.in. znaną hodowlę merynosów. Wieś szlachecka położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego^[1]. Od 1852 r. majątek Chłapowskich (8050 mórg), a w latach 1896-1939 Kęszyckich (w okresie międzywojennym 2056 ha wraz z folwarkami Łęka Wielka i Wolkowo, w tym 420 ha lasów).

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Karczew należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej^[2]. Karczew należał do okręgu wielichowskiego tego powiatu i stanowił siedzibę majątku, który należał wówczas do Mikołaja Mielżyńskiego^[2]. W skład majątku Karczew wchodziły wówczas: Jaskółki, folwark Plastowo, Wołkowo i Łęki Wielkie. Według spisu urzędowego z 1837 roku Karczew liczył 278 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 20 dymów (domostw)^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa poznańskiego.

Położenie i zabudowa

Pałac

Herb Nałęcz Józefa Kęszyckiego

Widok pałacu przed 1912

Po wschodniej stronie głównej drogi wznosi się okazały pałac klasycystyczny z lat 1805-11 r., który zbudowany został dla Mikołaja Mielżyńskiego, a w roku 1908 przebudowany i powiększony według projektu Rogera Sławskiego. Pałac jest piętrowy, wybudowany na planie prostokąta, kryty stopniowanym dachem dwuspadowym i dachem czterospadowym, z wieżą na prawym (południowo-zachodnim) narożniku ściany frontowej. Od frontu pseudoryzalit zwieńczony tympanonem zawierającym kartusz z herbem Nałęcz Józefa Kęszyckiego^[3]. Nad wejściem balkonem na wysokości pierwszego piętra z kamienną balustradą^[4]. Obok park krajobrazowy o pow. 7,12 ha z 3 stawkami oraz dębami o obwodzie do 480 cm, a także kasztanowcami, jesionami i klonem polnym.

Od wschodu przylega do Karczewa wieś Jaskółki. Wzmiankowana była w 1411 r. jako "Jasthkulky", własność Wawrzyńca Granowskiego.

Karczewo jest jedną z większych miejscowości w gminie Kamieniec, położone jest w jej północnej części, około 3 km na północ od drogi wojewódzkiej nr 308 (o przebiegu: Gostyń – Kościan – Grodzisk Wlkp. – Nowy Tomyśl). Miejscowość oddalona jest od Urzędu Gminy Kamieniec około 4 km, a od miasta powiatowego (Grodziska Wlkp.) około 14 km. Przez miejscowość biegnie droga powiatowa, która łączy drogą wojewódzką nr 308 z drogą krajową nr 32.

Karczewo jest miejscowością, w której zabudowa (w tym budynki mieszkalne) zlokalizowana jest bezpośrednio wzdłuż dróg – wieś ma układ wielodrożnicowy. Zabudowa ma charakter zwarty, zagrodowy (wolno stojące budynki, a w ich sąsiedztwie budynki gospodarcze), zabudowa jest niemal w całości współczesna, murowana. Jest to miejscowość typowo rolnicza, co potwierdza charakterystyka wykorzystania gruntów Karczewa. W Karczewie istniało Państwowe Gospodarstwo Rolne, które zostało przekształcone w Spółdzielnię Produkcji Rolno-Przemysłowej. Obecnie zajmuje się ona produkcją roślinną. Część majątku należącego do Spółdzielni (nieczynna gorzelnia) została wydzielona i sprzedana prywatnemu przedsiębiorcy.

Przyroda

Charakterystycznym elementem krajobrazu Karczewa jest przepływająca przez tę miejscowość rzeka Mogilnica. Tworzy ona również naturalną, wschodnią granicę sołectwa Karczewo. Jest to rzeka, która wypływa z jeziora Pniewy i po nieco ponad 67 km uchodzi do Kanałów Obrzańskich w okolicy Kościana. Najprawdopodobniej jest rzeką, która powstała dla odwodnienia terenu już po zakończeniu epoki lodowcowej. Wzdłuż rzeki na całej jej długości (w Gminie Kamieniec) występują łąki i pastwiska.

Około 1,4 km na południe od Karczewa jeszcze na terenie sołectwa znajduje się część lasu, który przechodzi dalej na teren sąsiedniego sołectwa Wolkowo i przebiega wzdłuż granicy sołectwa Karczewo. W lesie bytują charakterystyczne dla wielkopolski zwierzęta zamieszkujące tereny leśne. Szata roślinna lasu, jak i całego sołectwa, również nie wyróżnia się niczym szczególnym. Na okolicznych łąkach, polach i w lesie bytują m.in. dziki, sarny, kozły, jenoty, borsuki, lisy, żurawie.

Urodzeni w Karczewie

• Bronisław Wiktor Piniecki - podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i ofiara zbrodni katyńskiej.
• Leon Pluciński - polski ziemianin, polityk, wicemarszałek Sejmu.

Zobacz też: Karczewo

Przypisy

Bibliografia

• "Grodzisk Wielkopolski" - Paweł Anders, Wydawnictwo WBP, Poznań 1995, ISBN 83-85811-26-5, Str. 58
• Plan odnowy miejscowości Karczewo i Płastowo na lata 2009-2016, Gmina Kamieniec, Marzec 2009