Kardamon malabarski

Kardamon malabarski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

imbirowce

Rodzina

imbirowate

Rodzaj

Elettaria

Gatunek

kardamon malabarski

Nazwa systematyczna
Elettaria cardamomum (L.) Maton
Trans. Linn. Soc. London 10:254, t. 5. 1811

Kardamon malabarski (Elettaria cardamomum (L.) Maton) – gatunek byliny należący do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae Lindl.). Posiada wiele synonimów: kardamon cejloński, długi, indyjski, jawajski, zwyczajowo nazywany jest po prostu kardamonem. Występuje w stanie dzikim na Półwyspie Indyjskim i na Cejlonie, w Chinach i Indonezji, przeniesiony i zaaklimatyzowany w Ameryce Środkowej.

W gastronomii używana jest także nazwa kardamon zielony[3].

Morfologia

Pokrój
Roślina zielna, osiągająca od 2 do 4 metrów wysokości.
Kłącze
Długie, bulwiaste.
Liście
Wąskolancetowate, osiągające 70 cm długości i ok. 8 cm szerokości.
Kwiaty
Osadzone po 3-6 w pachwinach wąskich, tępych przykwiatków. Kwiatostanem jest długie grono. Kielich trójząbkowy, korona zielonkawoseledynowa. Pręciki trzy, ale tylko jeden z płodnym pyłkiem.
Owoce
Trójkomorowe torebki, żółtawe do brunatnych, z drobnymi, brunatnymi do czerwonawych nasionami (nazywanymi kardamonem), zawierającymi ok. 9% olejku kardamonowego, który nadaje im ostry, korzenny zapach i smak.

Systematyka

  • E. cardamomum var. major
  • E. cardamomum var. minuscula

Zastosowanie

  • Roślina przyprawowa - nasiona są przyprawą znaną jako kardamon zielony (kardamon czarny to Amomum subulatum), jedną z najdroższych (tuż po szafranie). Kardamon nazywany jest królową przypraw, obok króla przypraw czarnego pieprzu. Ma łagodny aromat i intensywny korzenny smak z wyraźną nutą kamfory. Odmiany: indyjski, nepalski, chiński.
    • Wartość odżywcza - składniki na 100 g:
      • kalorie: 229 kcal
      • białko: 10,2 g
      • tłuszcz: 2,2 g
      • błonnik: 20,1 g
      • wapń: 130 mg
      • żelazo: 4,6 mg
      • magnez: 173 mg
  • W starożytnym Egipcie były używane jako dodatek do perfum.
  • W przemyśle spożywczym używane do aromatyzowania wódek i likierów.
  • Stosowane w lecznictwie - pobudzają apetyt
  • Dodawany do kawy (zwłaszcza w rytuale arabskim) lub herbaty - wzmacnia smak, jak też wzmaga ich działanie pobudzające.
  • W Europie - jako przyprawy korzennej w piekarnictwie, do produkcji kiełbas i marynat, jako dodatku do potraw, kiszonek i sosów[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-18] (ang.).
  3. ↑ To jedna z najdroższych przypraw na świecie. Tylko jedna odmiana jest "prawdziwa", www.well.pl [dostęp 2022-07-05] (pol.).
  4. ↑ P. Czikow, Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, Warszawa 1983: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 152.

Media użyte na tej stronie

Elettaria cardamomum - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-057.jpg
Kardamom. A B Theile der Pflanze in natürl. Grösse; 1 Blüthe, desgl.; 2 Blüthe im Längsschnitt, vergrössert; 3 Staubgefäss von verschiedenen Seiten, desgl.; 3a Pollen, desgl; 4 Stempel mit auseinander gebreitetem äusseren Perigon, desgl.; 5 Fruchtknoten im Längsschnitt, desgl.; 6 derselbe im Querschnitt, desgl.; 7, 8 u. 9 Fruchtkapseln verschiedener Form, natürl. Grösse; 11, 12 u. 13 Same, natürl. Grösse und vergrössert; 14 u. 15 derselbe im Längs- und Querschnitt, vergrössert.
Elettaria cardamomum.jpg
(c) Rhaessner, CC-BY-SA-3.0
Kardamompflanze, Kumili, Kerala, India