Kardynałowie z nominacji Innocentego II

Papież Innocenty II (1130–1143) w ciągu swego 13-letniego pontyfikatu mianował co najmniej 47 nowych kardynałów:

Nominacje

Uwagi odnośnie do dat: daty nominacji zdecydowanej większości kardynałów nie są znane. W literaturze przedmiotu są one ustalane hipotetycznie. Wiadomo, że zgodnie z obowiązującym wówczas prawem kościelnym nominacje kardynalskie miały miejsce co do zasady w tzw. soboty kwartalne, a czasem wyjątkowo także w Wielką Sobotę lub sobotę przed niedzielą pasyjną[1]. Najczęściej przyjmuje się, że kardynał został mianowany w ostatnią sobotę kwartalną przed pierwszą wzmianką dokumentacyjną o nim jako kardynale[2], w niektórych przypadkach jednak data ta jest korygowana w oparciu o dodatkowe przesłanki, w szczególności miejsce danego kardynała w porządku starszeństwa, wynikające z kolejności podpisów na papieskich przywilejach[3].

Nominacja ok. 1131

  1. Adenulf OSBCluny, opat Farfa – kardynał diakon S. Maria in Cosmedin, zm. 1144

Nominacje 5 marca 1132

  1. Łukasz, skryptor Kancelarii Apostolskiej – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo, zm. 1140
  2. Odone Bonecase – kardynał diakon S. Giorgio, zm. 1162
  3. Guido Pisano – kardynał diakon Ss. Cosma e Damiano, zm. 15 sierpnia 1149

Nominacje 17 grudnia 1132

  1. Marcin OCist – kardynał prezbiter S. Stefano in Montecelio, zm. 21 września 1142
  2. Azo da Piacenza, prepozyt kolegiaty S. Antonino in Piacenza – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Anastasia (22 grudnia 1134), zm. 15 września 1139

Nominacja ok. 1133

  1. Theodwin OSB, opat Gorze – kardynał biskup S. Rufina, zm. 1151

Nominacja 23 grudnia 1133

  1. Gwidon – kardynał diakon S. Adriano, zm. 1138

Nominacje 10 marca 1134

  1. Boecjusz – kardynał diakon Ss. Vito e Modesto, następnie kardynał prezbiter S. Clemente (28 maja 1138), zm. 1143
  2. Wassal – kardynał diakon S. Eustachio, zm. 1142

Nominacje 2 marca 1135

  1. Humbald – kardynał diakon S. Maria in Via Lata, następnie kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo (18 grudnia 1143), zm. 1149
  2. Chryzogon – kardynał diakon S. Maria in Portico, następnie kardynał prezbiter S. Prassede (17 grudnia 1138), zm. 1141.

Nominacja 1 czerwca 1135

  1. Grzegorz – kardynał prezbiter S. Prisca, zm. 1137.

Nominacja ok. 1135

  1. Stancius – kardynał prezbiter S. Sabina, zm. 1142 (?)

Nominacje 19 grudnia 1136

  1. Drogon de Champagne OSB, opat St.-Jean de Laon – kardynał biskup Ostii, zm. 19 grudnia 1137.
  2. Albert – kardynał biskup Albano, zm. 1141.
  3. Bernard OCart – kardynał prezbiter S. Crisogono, zm. 9 sierpnia 1138.
  4. Ivo de Chartres CanReg – kardynał diakon S. Maria in Aquiro, następnie kardynał prezbiter S. Lorenzo in Damaso (28 maja 1138), zm. 19 czerwca 1142.

Nominacja 6 marca 1137

  1. Balduino da Pisa OCist, przeor Chiaravalle – kardynał prezbiter S. Maria in Trastevere, następnie arcybiskup Pizy (kwiecień 1138), zm. 25 maja 1145

Nominacje 18 grudnia 1137

  1. Griffone, archiprezbiter bazyliki watykańskiej – kardynał prezbiter S. Pudenziana, następnie biskup Ferrary (22 kwietnia 1139), zm. 1158 (?)
  2. Grzegorz – kardynał diakon S. Angelo, zm. 1140
  3. Gerard – kardynał diakon S. Maria in Domnica, zm. 1145 (?)

Nominacja 26 lutego 1138

  1. Ottaviano de Monticello, subdiakon S.R.E., rektor Benewentu – kardynał diakon S. Nicola in Carcere, kardynał prezbiter S. Cecilia (3 marca 1151), Antypapież Wiktor IV (7 września 1159), zm. 20 kwietnia 1164

Nominacja 3 kwietnia 1138

  1. Alberic de Beauvais OSBCluny, opat Vézelay – kardynał biskup Ostii, zm. w lutym 1148

Nominacja 17 grudnia 1138

  1. Ubaldo de Lucca – kardynał diakon S. Adriano, następnie kardynał prezbiter S. Prassede (24 maja 1141), kardynał biskup Ostii (20 grudnia 1158); od 1 września 1181 Papież Lucjusz III, zm. 25 listopada 1185

Nominacja 18 marca 1139

  1. Ribaldo da Piacenza, kanonik kapituły w Piacenzie – kardynał diakon S. Maria in Portico, następnie kardynał prezbiter S. Anastasia (2 marca 1140), zm. 10 maja 1142

Nominacja 23 września 1139

  1. Guido de Castro Ficeclo – kardynał diakon S. Apollinare, zm. 1147

Nominacje 23 grudnia 1139

  1. Presbitero, subdiakon S.R.E. – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Pudenziana (2 marca 1140), zm. 1140
  2. Rainier, subdiakon S.R.E. – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Prisca (2 marca 1140), zm. 1146.
  3. Goizo Malastriva – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Cecilia (2 marca 1140), zm. 1144

Nominacje 2 marca 1140

  1. Gregorio Centu – kardynał prezbiter S. Maria in Trastevere, następnie kardynał biskup Sabiny (1154), zm. 1162
  2. Guido Florentinus – kardynał prezbiter S. Crisogono, zm. 1157.
  3. Tomasz – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Vitale (22 lutego 1141), zm. w październiku 1146

Nominacje 21 września 1140

  1. Piotr, archiprezbiter bazyliki watykańskiej – kardynał prezbiter S. Pudenziana, zm. 1144
  2. Longin – kardynał prezbiter, zm. 1140 (?)

Nominacje 22 lutego 1141

  1. Etienne de Chalons OCist – kardynał biskup Palestriny, zm. 30 marca 1144
  2. Piotr – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał diakon S. Maria in Aquiro (20 września 1141), zm. 1144
  3. Gregorio CanReg, kanonik kapituły w Lukce – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, zm. 1147 (?)

Nominacja ok. 1141

  1. Rainaldo di Collemezzo OSB, opat Montecassino – kardynał prezbiter (Ss. Marcellino e Pietro?)[4], zm. 28 października 1166.

Nominacja 20 września 1141

  1. Piotr – kardynał diakon S. Maria in Portico, zm. 1145

Nominacje 20 grudnia 1141

  1. Hubald – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo, zm. 1142
  2. Guido de Summa – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Lorenzo in Damaso (18 grudnia 1143), kardynał biskup Ostii (29 maja 1149), zm. 1151

Nominacje 14 marca 1142

  1. Imar OSBCluny, opat St. Moutierneuf – kardynał biskup Tusculum; od września 1159 w obediencji antypapieża Wiktora IV, zm. 28 października 1161
  2. Gilbert – kardynał diakon S. Adriano, następnie kardynał prezbiter S. Marco (18 grudnia 1143), zm. 1150
  3. Niccolo – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Ciriaco (18 grudnia 1143), zm. 1 kwietnia 1151

Nominacja 27 lutego 1143

  1. Hugo d'Homblieres OSB, opat Homblieres – kardynał biskup Albano, zm. 1143

Nominacja 18 września 1143

  1. Piotr – kardynał biskup Albano, zm. 1145

Biskup Rudolf z Orte

W latach 1132-1136 bulle Innocentego II regularnie podpisywał Rudolf, biskup latyńskiej diecezji Orte w latach ok. 1117 – po 1151. Jego status jako kardynała-biskupa jest jednak niepewny i w najlepszym wypadku miał charakter tymczasowy. Przypuszczalnie miał on zastępować w kurii kardynała-biskupa Egidiusza z Tusculum, który poparł Anakleta II. Po roku 1136 znika on z otoczenia papieża, a w tekście dokumentu z 10 lutego 1151 wyraźnie odróżnia się go od kardynałów[5].

Wątpliwe przypadki

Dwóch następujących kardynałów jest wymienianych wśród nominatów Innocentego II na podstawie zaledwie pojedynczych wzmianek:

  1. Piotr, kardynał prezbiter S. Marco – podpisał bullę z 3 kwietnia 1130[6]
  2. Egmundus, kardynał prezbiter Ss. Silvestro e Martino – podpisał bullę z 31 marca 1139[7]

Obie te bulle nie są znane z oryginałów, a zachowane kopie zawierają poważne błędy. Oba kościoły tytularne miały w tym czasie innych znanych z imienia kardynałów: prezbiterem S. Marco wiosną 1130 był anakletianin Bonifacy[8], a kardynałem Ss. Silvestro e Martino jeszcze 29 marca 1139 był Mateusz[9]. W przypadku Piotra może zatem chodzić o zniekształcenie nazwy kościoła tytularnego (S. Marci zamiast S. Martini) a przypadku Egmunda o zniekształcenie imienia (Egmundus zamiast Ego Matthaeus), co jest tym bardziej prawdopodobne z uwagi na częste stosowanie abrewiatur. W obu przypadkach kwestionowane podpisy znajdują się w miejscach odpowiadających w porządku starszeństwa miejscom zajmowanym właśnie przez Pietro Ruffino oraz Mateusza.

Według kroniki Romualda z Salerno, roczników magdebruskich oraz roczników klasztoru św. Piotra w Erfurcie również Bernardo da Pisa OCist, późniejszy papież Eugeniusz III (1145–1153), został mianowany kardynałem prezbiterem, jednak wiarygodność tych przekazów jest bardzo wątpliwa[10].

Ponadto według późniejszej o blisko półtora wieku relacji Jakuba de Voragine pierwszy arcybiskup Genui Syrus (1130/33-1163), przed swoją nominacją biskupią był kardynałem w kurii Innocentego II. W oparciu o istniejący materiał źródłowy nie jest jednak możliwa weryfikacja tej informacji[11].

Przypisy

  1. ↑ Werner Maleczek, Papst und Kardinalskolleg von 1191 bis 1216, Wiedeń 1984, s. 289. Brixius, s. 7-15, przyjmuje piątki kwartalne jako daty promocji. Rozbieżność ta ma w dużej mierze charakter pozorny, zależy bowiem od tego, czy jako datę promocji uważa się zatwierdzenie nominacji na tajnym konsystorzu, co miało miejsce w piątki, czy też oficjalne ich ogłoszenie i udzielenie nominatom święceń, co miało miejsce w soboty. W artykule przyjęto soboty jako dni właściwych promocji.
  2. ↑ Zob. Zenker, s. 220 i nast., z tym, że Zenker przyjmuje, że promocje miały miejsce w piątki kwartalne (a nie soboty).
  3. ↑ por. Rudolf Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130, Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom. Max Niemeyer Verlag. Tybinga 1977, ISBN 978-3-484-80071-7
  4. ↑ Rainaldo jest po raz pierwszy poświadczony jako kardynał we wrześniu 1141, zob. G. A. Loud: The Latin Church in Norman Italy. Cambridge University Press, 2007, s. 158 przyp. 87. Jego kościół tytularny nie wynika ze współczesnych dokumentów, o tym, że był on prezbiterem Ss. Marcellino e Pietro informuje dopiero Chacón, col. 998. Tytuł Ss. Marcellino e Pietro jest jednak jednym z nielicznych, które przez cały okres kardynalatu Rainaldo nie mają znanego kardynała, zatem wydaje się, że relacja Chacóna zasługuje na przymiot wiarygodności, por. Brixius, s. 94.
  5. ↑ por. Zenker, s. 52-53.
  6. ↑ Cesare Vignati, Codice diplomatico Laudense. Vol. I, G. Brigola e compagno, 1879, s. 122
  7. ↑ Publications de la Société historique et archéologique dans le Limbourg, V, s. 26
  8. ↑ R. Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049-1130, Tybinga 1977, s. 186.
  9. ↑ Marquis D'Albon: Cartulaire général de l'Ordre du Temple (1119?-1150), vol. I, Paryż 1913, s. 375
  10. ↑ Michael Horn, Studien zur Geschichte Papst Eugens III.(1145-1153), Lang 1992, s. 42-45.
  11. ↑ por. Zenker, s. 192-193.

Bibliografia

  • Otto Kares, Chronologie der Kardinalbischöfe im elften Jahrhundert, (w:) Festschrift zur Jahrhundertfeier des Gymnasiums am Burgplatz in Essen, Essen 1924, s. 19 i nast.
  • Johannes M. Brixius, Die Mitglieder des Kardinalkollegiums von 1130-1181, Berlin 1912, s. 40-48
  • Barbara Zenker, Die Mitglieder des Kardinalkollegiums von 1130 bis 1159, Würzburg 1964
  • Klaus Ganzer, Die Entwicklung des Auswärtigen Kardinalats im hohen Mittelalter, Tybinga 1963
  • Jacques Paul Migne, Patrologia Latina - vol. 179 (col. 53-658 - Innocenti II Pontifici Romanis Epistolae et Privilegia)
  • Alfonso Chacón: Vitæ, et res gestæ Pontificvm Romanorum et S. R. E. Cardinalivm ab initio nascentis Ecclesiæ vsque ad Vrbanvm VIII. Pont. Max. Volumen I, Rzym 1677
Promocje kardynalskie
Do XI wieku
XII wiek
XIII wiek
XIV wiek
XV wiek
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek