Karel Havlíček Borovský
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość | czeska |
Karel Havlíček Borovský (ur. 31 października 1821 w Borovej, zm. 29 lipca 1856 w Pradze) – czeski dziennikarz, satyryk, polityk i tłumacz.
Życiorys
Urodził się jako Karel Havlíček w rodzinie kupieckiej w miejscowości Borová. Parę lat później rodzina przeniosła się do Niemieckiego Brodu.
Ukończył miejscowe gimnazjum (1832–1838) i dwa lata filozofii w Pradze. Następnie studiował teologię, ale z seminarium go usunięto. Jego próba uzyskania posady nauczyciela zakończyła się niepowodzeniem.
Potem podróżował (Galicja, Słowacja). W latach 1843–1844 był wychowawcą w Rosji. Dzięki czemu zapoznał się z literaturą i kulturą rosyjską. Tamtejszą sytuację społeczną i polityczną bardzo krytykował a swoich doświadczeń użył przy pisaniu epigramów „Obrazy z Rosji”.
W 1845 r. zwrócił na siebie uwagę krytyką jałowych przemówień patriotycznych (krytyka dzieła Josefa Kajetána Tyla Poslední Čech).
Od stycznia 1846 r. kierował „Pražskimi novinami” (Pražské noviny, z dodatkiem beletrystycznym „Česká včela”). Publikował tam artykuły krytyczne wobec popularnego w Czechach romantycznego panslawizmu (Slovan a Čech, Co jest obec?).
W czasie rewolucji w 1848 r. był członkiem Komitetu Narodowego (cz. Národní výbor) i krótko austriackiej konstytuanty. Od wiosny 1848 r. wydawał własną gazetę „Národní noviny”, a po jej wstrzymaniu czasopismo „Slovan” (1850–1851). Wydał zbiory artykułów Duch Národních novin i Epištoly kutnohorské.
W latach 1851–1855 był internowany w miasteczku Brixen w południowym Tyrolu (dziś Bressanone w granicach Włoch). Napisał tam kompozycje satyryczne Tyrolské elegie (o swym pobycie w Brixen), Král Lávra – Król Lavra (ironia na temat absolutyzmu i próżności majestatu panujących) i Křest svatého Vladimíra – Chrzest świętego Włodzimierza (satyra na moc absolutystyczną i praktyki kościoła rzymskokatolickiego). Przetłumaczył także powieść Nikołaja Gogola Martwe dusze i w ten sposób wprowadził tego pisarza w świadomość narodu czeskiego.
Ze względu na ciężką chorobę żony – która zmarła przed jego powrotem – i opiekę nad córką, został zwolniony z Brixen. Zrezygnował z działalności publicznej i żył pod nadzorem policji. Zmarł w wieku 35 lat na gruźlicę.
Upamiętnienie
W Chicago czescy emigranci wystawili mu w 1910 roku pomnik w Douglas Park. Pomnik został przeniesiony w r. 1981 na bardziej eksponowane miejsce nad jezioro Michigan w sąsiedztwo pomników Kościuszki i Kopernika na ulicy „Solidarity Drive”, czyli Ulicy Solidarności.
Grób na Cmentarzu Olszańskim w Pradze
W 1945 r. dotychczasowe miasto Nemecký Brod przemianowano na jego cześć na Havlíčkův Brod. Wieś, w której się urodził, nosi dziś nazwę Havlíčkova Borová.
Bibliografia
- Josef Tomeš i kol., Český biografický slovník XX. století 1, Praga 1999, ISBN 80-7185-245-7.
- Praca zbiorowa, Kronika Českých zemí, Praga 2003, ISBN 80-7321-071-1.
- Jan Lehár, Alexandr Stich, Jaroslava Janáčková, Jiří Holý, Česká literatura od počátků k dnešku, Praga 1998, ISBN 80-7106-308-8.
Linki zewnętrzne
- Chrzest św. Władymira (legenda z dziejów Rosji), z czeskiego przetłomaczył Sylwester Prałacik (Frysztat 1923)
- Karel Havlíček Borovský – dzieła w bibliotece Polona
- ISNI: 0000 0001 0928 8002
- VIAF: 2504978
- LCCN: n80137873
- GND: 118547259
- NDL: 001220977
- LIBRIS: 0xbdfkwj4kw3nz0
- BnF: 121263218
- SUDOC: 027335232
- NLA: 36517232
- NKC: jk01040361
- BNE: XX1282247
- NTA: 06982052X
- BIBSYS: 90643281
- CiNii: DA08688239
- Open Library: OL4820307A, OL2267316A
- PLWABN: 9810632400205606
- NUKAT: n97059634
- J9U: 987007262579005171
- NSK: 000060809
- CONOR: 33374563
- BLBNB: 000289607
- LIH: LNB:RKJ;=BD
- RISM: pe30104201
- WorldCat: lccn-n80137873
- Britannica: biography/Karel-Havlicek-Borovsky
- Treccani: karel-havlicek-borovsky
- Universalis: karel-havlicek-borovsky
- БРЭ: 2338652
- NE.se: karel-havlicek-borovsky
- Nacionālā enciklopēdija: 6073
- Store norske leksikon: Karel_Havlíček_Borovský
- Visuotinė lietuvių enciklopedija: karel-havlicek-borovsky
- Catalana: 0032263
Media użyte na tej stronie
Autor: Mojmir Churavy, Licencja: CC BY-SA 4.0
Státovka v nominální hodnotě 20 Kčs z "Londýnské emise 1942" podepsaná ministrem financí Ladislavem Karlem Feierabendem (* 1891 - 1969) byla v platnosti od 1. listopadu 1945 do 31. května 1953 podle vyhlášky Ministerstva financí (ze dne 20. října 1945 číslo 92) a vyhlášky Ministerstva financí (číslo 41 z roku 1953). Platidlo o rozměrech 117 x 67 mm tištěné technologií hlubotisk (líc) a ofset (rub) bylo vytištěno v tiskárně Waterlow Londýn.
Autor: Wuerzele, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bronze statue of Karel Havlíček Borovský, signed "V. Mašek Praha 1910" on Solidarity Drive, Museum Campus, Chicago IL
Autor: Poutník Jiří, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ta ilustracja pokazuje chroniony obiekt zabytkowy w Republice Czeskiej o numerze
Autor: Evzen M, Licencja: CC BY-SA 4.0
Karel Havlíček Borovský - podpis
Autor: Xyzabec, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hrob Karla Havlíčka Borovského, Praha, Olšanský hřbitov, číslo hrobu II/10/68