Kargowa

Kargowa

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
(c) Petroniusz / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0 Ratusz w Kargowej
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	zielonogórski
Gmina	Kargowa
Data założenia	1360
Prawa miejskie	1655
Burmistrz	Jerzy Fabiś
Powierzchnia	4,55 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	3768[1] 828,1 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 68
Kod pocztowy	66-120
Tablice rejestracyjne	FZI
Położenie na mapie gminy Kargowa Kargowa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kargowa
Położenie na mapie województwa lubuskiego Kargowa
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego Kargowa
52°04′19″N 15°51′55″E/52,071944 15,865278
TERC (TERYT)	0809044
SIMC	0988448
Strona internetowa

Kargowa (dawniej Unrugowo, niem. Unruhstadt) – miasto w Polsce położone w powiecie zielonogórskim, w województwie lubuskim, siedziba gminy Kargowa, położone w Kotlinie Kargowskiej, nad Obrzycą.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Kargowa liczyła 3768 mieszkańców^[1].

Wieś położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego^[2]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,55 km²^[3].

Kargowa leży w historycznej Wielkopolsce^[4].

W okolicy Kargowej znajdują się trzy jeziora: Linie, Zacisze i Wojnowskie.

Historia

Pałac w Kargowej

• 1360 - pierwsza wzmianka o istnieniu osady, której właścicielem był Dzierżykraj
• 1637 – z nadania przez króla Władysława IV miejscowość otrzymuje przywilej organizacji czterech jarmarków w roku i jednego targu w tygodniu
• 1641 – miejscowość zostaje zakupiona przez starostę gnieźnieńskiego hrabiego Jerzego Unruga i nazwana Unrugowem (miasto pozostaje własnością rodziny Unrugów od 1661 do 1837 roku)
• 1661 – Kargowa (Unrugowo) otrzymała pełne prawa miejskie z nadania króla Jana Kazimierza w uznaniu zasług Krzysztofa Unruga podczas potopu. Osiedleńcami byli głównie uciekinierzy ze Śląska, którzy byli prześladowani za przekonania religijne^[5]. Miasto było położone na granicy Brandenburgii i Śląska przy szlaku z Poznania przez Wolsztyn i Gubin do Drezna, toteż pełniło rolę komory celnej i miejsca postoju podczas podróży do Drezna władców Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa. Taki stan rzeczy powodował, że w mieście stacjonował stały posterunek kompanii piechoty.
• 1793 – w wyniku II rozbioru Polski miasto trafia pod administrację Królestwa Prus
  • 27 stycznia – polska kompania piechoty dowodzona przez kapitana Stefana Więckowskiego obsadziła ratusz i otworzyła ogień do wkraczającego do miasta batalionu pruskiego przeciwstawiając się zajmowaniu przez Prusaków ziem polskich^[6]
• 1807 – Kargowa należy do Księstwa Warszawskiego
• 1815 – w wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego trafia ponownie do Królestwa Prus
• 1818 – miasto staje się częścią powiatu babimojskiego
• 1919 – miasto zostaje opanowane przez powstańców wielkopolskich, lecz ze względu na wyraźną przewagę ludności niemieckiej Traktat wersalski pozostawia je w granicach Niemiec w ramach Marchii Granicznej Poznań-Prusy Zachodnie.
• 1938 – Wskutek likwidacji Prowincji Marchia Graniczna Kargowa włączona zostaje do powiatu sulechowsko-świebodzińskiego
• 1945 – miasto ponownie włączone do Polski; większość dotychczasowych mieszkańców zostaje wysiedlonych do Niemiec. Po zasiedleniu miasta ludnością narodowości polskiej nastąpił rozwój przemysłu spożywczego (największym pracodawcą była przed wiele lat Fabryka Cukrów "Dąbrówka" - obecnie oddział Nestlé)^[7].

Miasto przed 1945 słynęło z warzenia piwa, w Kargowej istniało kilka browarów

Liczba mieszkańców przed 1945 r.

• 1815 – 1518 mieszkańców
• 1858 – 1920 mieszkańców
• 1885 – 1604 mieszkańców
• 1934 – 1807 mieszkańców

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 3658 mieszkańców^[8].

• Piramida wieku mieszkańców Kargowej w 2014 roku^[9].

Zabytki

Widok z ratusza na kamieniczki w rynku

Park przy pałacu

Nieczynny budynek stacji kolejowej

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

• miasto, w tym rynek, układ urbanistyczny i zabudowa z XVIII i XIX wieku
• kościół poewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbego, klasycystyczny, z XVIII w.; przebudowywany w latach 1801–1805, wieża dobudowana w 1832, ul. Górna 2
• ratusz, z XVII w, przebudowany w 1856 roku

• zespół pałacowy, z XVIII wieku:
  • pałac, późnobarokowy pałac z lat 1731–1733, zbudowany na polecenie króla Augusta II Mocnego według projektu Johanna Christopha Knöffela. Pałac zbudowany w pobliżu wcześniejszej rezydencji rodu Unrugów i miał pełnić rolę rezydencji królewskiej w czasie podróży króla na trasie Drezno-Warszawa, jednak śmierć króla w 1733 roku spowodowała przerwanie zaawansowanej budowy. Pałac został spalony przez okoliczną ludność w 1735 roku i następnie odbudowany z uproszczeniem detalu. W 1837 roku zaborcy pruscy przymusowo przejęli pałac by odsprzedać go w ręce niemieckie. W skład zabudowań pałacowych wchodzą również:
  • spichlerz
  • oficyna z drugiej połowy XVIII w.
  • park krajobrazowy z zabytkową aleją lipową oraz wyjątkowo okazałym bukiem odmiany czerwonolistnej, prawdopodobnie drugim najgrubszym w kraju, to drzewo o obwodzie 685 cm (w 2012)^[11]
• domy szczytowe, ul. 27 Stycznia nr 5b; 4, 11, 12, 14, 15, 16, szachulcowe, z około 1800 roku, XVIII wieku, nr 18, 19, 36, szachulcowo-murowane z połowy XIX wieku

inne zabytki:

• synagoga
• cmentarz żydowski
• kościół pw. św. Wojciecha, neogotycki z 1892 roku.
• Stacja kolejowa, nieczynna z XIX wieku

Transport

Miejscowość leży przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 32, drogi wojewódzkiej nr 313 oraz drogi wojewódzkiej nr 314.

Przez miasto przebiega nieczynna linia kolejowa Sulechów – Wolsztyn (przewozy pasażerskie zawieszono w 1994)^[12].

Kultura

W ratuszu działa izba pamięci.

Ofertę kulturalną zapewnia Gminny Ośrodek Kultury^[13]

Sport

Od 1947 roku istnieje tu Miejski Klub Sportowy „Cargovia” Kargowa, który występuje w A-klasie^[14].

Ludzie związani z Kargową

• Maciej Kozłowski

Miasta partnerskie

• Jatznick

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Wojciecha
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Kargowa (Sala Królestwa ul. Ogrodowa 4)^[15][16]

Zobacz też

• Powiat babimojski
• Kargowa – stacja kolejowa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• kargowa.pl
• Pałac Kargowa. lukaszmalkiewicz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-03)].
• Kargowa (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 839 .
• Obrona Kargowej 12 lutego 1919 r. (mapa) – Powstanie Wielkopolskie 1918-9 (strona Instytutu Pamięci Narodowej)