Karl-Marx-Hof

Karl-Marx-Hof
Symbol zabytku nr rej. 52462
Ilustracja
Karl Marx-Hof – widok ogólny
Państwo

 Austria

Kraj związkowy

 Wiedeń

Rozpoczęcie budowy

1927

Ukończenie budowy

1930

Położenie na mapie Wiednia
Mapa konturowa Wiednia, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Karl-Marx-Hof”
Położenie na mapie Austrii
Mapa konturowa Austrii, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Karl-Marx-Hof”
48,2528°N 16,3650°E/48,252800 16,365000
Karl Marx-Hof – detal

Karl-Marx-Hof – modernistyczny blok mieszkalny liczący 1382 mieszkania, długi na 1100 m (przez to uznawany za najdłuższy pojedynczy budynek mieszkalny na świecie), zbudowany w Wiedniu w latach 1927–1930 przez Karla Ehna, ucznia Otto Wagnera.

Obiekt

Budynek powstał w latach 1927-1930 w ramach Wiedeńskiego Programu Mieszkaniowego wprowadzonego przez lokalne władze, w których, do czasu przewrotu z 1934 roku, większość stanowili socjaldemokraci, dzięki czemu stolica Austrii zdobyła przydomek Czerwonego Wiednia. Łącznie w latach 1923–1934 wybudowano 61 175 mieszkań, co czyni Wiedeński Program Mieszkaniowy jednym z największych przedsięwzięć urbanistycznych w XX wieku (budynki, które powstawały w ramach programu nazywano Arbeiterhofami – dworami dla robotników). Zlecenie na zaprojektowanie tego kompleksu mieszkaniowego dostał austriacki architekt Clemens Holzmeister, jednak jego propozycja nie spotkała się z aprobatą władz miasta, a zlecenie otrzymał Karl Ehn[1]. W chwili otwarcia w 1930 roku budynek, przez masywną, czerwoną elewację, sprawiał wrażenie "czerwonej twierdzy" - architektonicznej prowokacji w środku mieszczańskiej 19 dzielnicy[2]. Kolorystyka z dala od głównej elewacji jest jednak znacznie bardziej subtelna. Fasada jest tutaj zwykle utrzymana w delikatnym żółtym lub jasnoniebieskim kolorze. Motywy łukowe i blokową konstrukcję balkonów można znaleźć również w pozostałej części kompleksu[3]. Chociaż Karl-Marx-Hof z zewnątrz wygląda na masywny, kompleks imponuje bardzo niską gęstością zabudowy. Obszerny wewnętrzny dziedziniec z parkiem o powierzchni 10 480 m2 stanowi półprywatną przestrzeń rekreacyjną. W Karl-Marx-Hof znajdowało się 748 mieszkań o średniej powierzchni 45 m2 z kuchnią, pokojem i jedną komorą, 159 mieszkań z kuchnią i dwoma pokojami oraz 136 mieszkań z kuchnią i dwoma izbami[4]. Toaleta i łazienka musiały być wspólne dla wszystkich mieszkańców piętra.  Światło dzienne i oświetlenie elektryczne były standardem we wszystkich mieszkaniach. Kuchnia miała podłączenie do zimnej wody, więc nie trzeba było już pobierać wody z przedpokoju. Niektóre mieszkania były nawet wyposażone w balkony, które w tamtych czasach były zarezerwowane tylko dla klasy średniej. Budynek posiadał bogaty program społeczno-kulturalny, z udogodnieniami takimi jak przedszkola, szkolne poradnie stomatologiczne, biblioteki, sale widowiskowe, ale także gabinety lekarskie i prywatne usługi, takie jak restauracje[5].

W 1934 roku w czasie powstania lutowego w budynku zabarykadowali się robotnicy, sprzeciwiający się przejęciu władzy przez austrofaszystów z CS[6].

Lokalizacja

Heiligenstädter Straße 82/92, 1190 Döbling.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Blau Eve, Architecture of Red Vienna, Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1999, s. 320-21.
  2. ↑ Brenda Fowler: History and Name in a Vienna Project. In: The New York Times, 11 Lipca , 1991. https://www.nytimes.com/1991/07/11/garden/history-and-a-name-in-a-vienna-project.html
  3. ↑ Reinhard Sieder: Wohnen und Haushalten im Gemeindebau. Politischer Diskurs, Repräsentation, Praxis, kulturelle Folgen. [w:] Das Rote Wien. 1919–1934. 2019, S. 234–241.
  4. ↑ Gemeinde Wien: Der Karl Marx-Hof. Die Wohnhausanlage der Gemeinde Wien auf der Hagenwiese in Heiligenstadt.Wiedeń, 1930, s. 3 f.
  5. ↑ Bumbaris, Alexia, Raum Und Gender Im Wiener Karl-Marx-Hof. Motz-Linhard (Ed.): Tagungsbericht des 16. Österreichischen HistorikerInnentags Krems/Stein, St. Pölten, 2015, s 631–641.
  6. ↑ Gudula Walterskirchen: Die blinden Flecken der Geschichte Österreichs, Kremayr & Scheriau, Wiedeń, 2017, s. 81
  7. ↑ Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 225, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.

Media użyte na tej stronie

Austria location map.svg
Autor: Lencer, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Austria

Equirectangular projection, N/S stretching 150 %. Geographic limits of the map:

  • N: 49.2° N
  • S: 46.3° N
  • W: 9.4° E
  • E: 17.2° E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
K.M.Hof Vienna detail.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Detal osiedla Karl-Marx-Hof w Wiedniu.
Döbling (Wien) - Karl-Marx-Hof.JPG
Autor: Bwag, Licencja: CC BY-SA 4.0
Der stark zurückversetzte Mitteltrakt mit seinen sechs monumentalen Türmen der denkmalgeschützten Wohnhausanlage Karl-Marx-Hof der Gemeinde Wien im 19. Wiener Gemeindebezirk Döbling.
Der Bau mit 1382 (aktuell rd. 1270) Wohneinheiten wurde von 1927 bis 1933 nach Plänen des Architekten Karl Ehn errichtet (die offizielle Eröffnung der Anlage fand am 12. Oktober 1930 statt). Er ist wohl der repräsentativste, sicherlich aber der bekannteste kommunale Wohnbau der Stadt Wien als Musterbeispiel eines monumentalen Superblocks. Er erstreckt sich über 1.100 Meter entlang der Heiligenstädter Straße und ist damit der längste zusammenhängende Wohnbau der Welt.
Die vier Figuren über den Rundbögen sind Werke des Bildhauers Josef Franz Riedl (1884–1965) und symbolisieren die „Freiheit“, die „Fürsorge“, die „Aufklärung“ und die „Körperkultur“.