Karl Gratza

Karl Gratza (niem. Carl Gratza[1]; ur. 27 maja 1820 we Tworkowie[2], zm. 29 czerwca 1876 w Jemielnicy[2]) – niemiecki duchowny katolicki, poseł do Reichstagu.

Posługa duszpasterska

Nagrobek Carla Gratzy z 1879 roku przy kościele cmentarnym pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Jemielnicy. Stan po renowacji w 2018 roku

Karl Gratza został wyświęcony na księdza 3 sierpnia 1845 w kolegiacie Świętego Krzyża i św. Bartłomieja we Wrocławiu[3][4]. 11 grudnia 1845 objął pozycję wikarego w Strzelcach Wielkich[5]. Jego przeniesienie na posadę wikarego do Starej Wsi pod Raciborzem, ogłoszone 30 września 1846, nie doszło do skutku[6][7]. Następnie oddelegowano go do Koźla, gdzie od 1 lutego 1847 pełnił funkcję wikarego[8], a po 30 czerwca 1847 objął urząd wikariusza powiatowego[9].

3 listopada 1847 awansowano go na pozycję administratora parafii w Łubowicach[10]. 15 listopada 1853 został administratorem parafii w Skorogoszczy[11]. Od 26 września 1865 był administratorem parafii w Jemielnicy[12]. 18 września 1869 został awansowany na proboszcza Jemielnicy[12].

Dzięki zaangażowaniu Gratzy w październiku 1872 roku na łono Kościoła rzymskokatolickiego powróciły starokatolickie miejscowości Zawada Książęca, Łęg i Ciechowice, które od listopada 1871 były pod wpływem charyzmatycznego kaznodziei starokatolickiego Pawła Kamińskiego[13][14][15][16][17][18][19]. Gratza działał z upoważnienia księcia-biskupa wrocławskiego Heinricha Förstera[20].

Kariera polityczna

Po raz pierwszy Gratza zaangażował się w politykę bezskutecznie kandydując 12 lutego 1867 do Parlamentu Ustawodawczego (niem. Konstituierender Reichstag) Związku Północnoniemieckiego z okręgu Strzelce Wielkie-Koźle z ramienia Klerykałów[21][22].

Po zjednoczeniu Niemiec w 1871 Gratza wraz z hrabią Franzem von Ballestremem zaangażował się w tworzenie regionalnych struktur Niemieckiej Partii Centrum na Górnym Śląsku[23]. Była to partia skupiająca katolików, którzy sprzeciwiali się polityce Kulturkampfu prowadzonej przez Otto von Bismarcka.

23 kwietnia 1874 Gratza bezskutecznie kandydował do Izby Deputowanych w pruskim Landtagu w wyborach uzupełniających po śmierci hrabiego Andreasa Marii von Renarda w okręgu Strzelce Wielkie-Lubliniec. Gratza reprezentował Niemiecką Partię Centrum i przegrał z landratem strzeleckim Carlem Bischoffem z Partii Rzeszy[24].

W wyborach uzupełniających do Reichstagu z 24 września 1875 Gratza został wybrany posłem z listy Centrum z okręgu Strzelec Wielkie-Koźle. Zastąpił on księcia Hugo zu Hohenlohe-Öhringen, którego mandat został unieważniony przez Reichstag w dniu 21 stycznia 1875[25][26]. Po śmierci Gratzy przeprowadzono wybory uzupełniające w dniu 19 września 1876, które wygrał dr Adolph Franz[27].

Przypisy

  1. ↑ Smykała, Piotr i Michalik, Piotr. 2014. Jemielnica – dzieje wsi i parafii. Wydawnictwo MS: Opole, Jemielnica, s. 283.
  2. ↑ a b Haunfelder, Bernd. 1999. Reichstagsabgeordnete der Deutschen Zentrumspartei 1871–1933: biographisches Handbuch und historische Photographien. Droste Verlag: Düsseldorf, s. 166.
  3. ↑ Weltzel, Augustin. 1866. Geschichte der Stadt, Herrschaft und Festung Cosel. Thiele: Berlin, s. 447.
  4. ↑ Diözesan=Nachrichten. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 6, 03.08.1845. Joseph Sauer. (niem.). 
  5. ↑ Anstellungen und Beförderungen. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 8, 3 stycznia 1846. Joseph Sauer. (niem.). 
  6. ↑ Anstellungen und Beförderungen. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 8, 10.10.1846. Joseph Sauer. (niem.). 
  7. ↑ Anstellungen und Beförderungen. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 12, 30.01.1847. Joseph Sauer. (niem.). 
  8. ↑ Anstellungen und Beförderungen. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 8, 20.02.1847. Joseph Sauer. (niem.). 
  9. ↑ Anstellungen und Beförderungen. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 8, 24.07.1847. Joseph Sauer. (niem.). 
  10. ↑ Anstellungen und Beförderungen. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 8, 13.11.1847. Joseph Sauer. (niem.). 
  11. ↑ Anstellungen und Beförderungen. „Schlesisches Kirchenblatt”, s. 8, 19.11.1853. Franz Lorinser. (niem.). 
  12. ↑ a b Augustin Weltzel: Das Fürstliche Cisterzienserstift Himmelwitz. Breslau: R. Nischkowsky, 1895, s. 231.
  13. ↑ Paweł Kamiński. Nowa gmina Staro-Katolików. „Prawda : pismo poświęcone religii i nauce”, s. 6, 01.12.1871. (pol.). 
  14. ↑ Augustin Weltzel: Geschichte des Ratiborer Archipresbyterats. Ratibor: Im Selbstverlage des Verfassers, 1885, s. 380–383.
  15. ↑ Adolf Warzok: Czas na rozdrożach: wspomnienia. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1981, s. 21–22.
  16. ↑ Z Górnego Śląska. „Katolik”, s. 2–4, 17.10.1872. Karol Miarka. (pol.). 
  17. ↑ Z Górnego Śląska. „Katolik”, s. 5, 24.10.1872. Karol Miarka. (pol.). 
  18. ↑ Z Górnego Śląska. „Katolik”, s. 6, 21.11.1872. Karol Miarka. (pol.). 
  19. ↑ Charles Euler: Le Concile du Vatican et le mouvement anti-infaillibiliste en Allemagne: L'excommunication du chanoine Dr von Doellinger et sa déclaration en réponse. T. II. Paris: Sandoz & Fischbacker, 1874, s. 493–497. (fr.).
  20. ↑ Alfons Nowack: Lebensbilder schlesischer Priester. Breslau: Otto Borgmeyer, 1928, s. 154.
  21. ↑ Zakład Historii Śląska (Instytut Historii): Studia i Materiały z Dziejów Śląska. T. VII. Katowice: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, 1966, s. 274–275. (pol.).
  22. ↑ Zakład Historii Śląska (Instytut Historii): Studia i Materiały z Dziejów Śląska. T. VII. Katowice: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, 1966, s. 358. (pol.).
  23. ↑ Politische Rundschau. „Grazer Volksblatt”, s. 1, 12.05.1903. (niem.). 
  24. ↑ Thomas Kühne: Handbuch der Wahlen zum preußischen Abgeordnetenhaus: 1867–1918. Düsseldorf: Droste, 1994, s. 352–353.
  25. ↑ Specht, Fritz i Schwabe, Paul. 1904. Die Reichstagswahlen von 1867 bis 1903. Eine Statistik der Reichstagswahlen nebst den Programmen der Parteien und einem Verzeichnis der gewählten Abgeordneten. 2. wyd., Carl Heymann: Berlin, s. 86
  26. ↑ Haunfelder, Bernd. 1999. Reichstagsabgeordnete der Deutschen Zentrumspartei 1871–1933: Biographisches Handbuch und historische Photographien. Droste Verlag: Düsseldorf, 1999, s. 156.
  27. ↑ Haunfelder, Bernd. 1999. Reichstagsabgeordnete der Deutschen Zentrumspartei 1871–1933: Biographisches Handbuch und historische Photographien. Droste Verlag: Düsseldorf, s. 166.

Bibliografia

  • Baza Danych GESIS Instytutu Nauk Społecznych Leibniza w Mannheim
  • Bernd Haunfelder, Reichstagsabgeordnete der Deutschen Zentrumspartei 1871–1933: biographisches Handbuch und historische Photographien, Düsseldorf: Droste Verlag, 1999, ISBN 3-7700-5223-4, OCLC 43345810.
  • Smykała, Piotr i Michalik, Piotr. 2014. Jemielnica – dzieje wsi i parafii. Wydawnictwo MS: Opole, Jemielnica. ISBN 978-83-61915-42-3.
  • Weltzel, Augustin. 1866. Geschichte der Stadt, Herrschaft und Festung Cosel. Thiele: Berlin.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Carl Gratza's grave.jpg
Autor: Piotr Jelitto, Licencja: CC BY-SA 4.0
Carl Gratza's gravestone (1879), renovated in 2018