Karnataka
| stan | |||
 Shola Grasslands i lasy w Parku Narodowym Kudremukh, w Ghatach Zachodnich | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Siedziba | |||
| Kod ISO 3166-2 | IN-KA | ||
| Gubernator | Hansraj Bhardwaj | ||
| Premier | D.V. Sadananda Gowda | ||
| Powierzchnia | 191 791 km² | ||
| Populacja (2011) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość | 318,7 os./km² | ||
| Języki urzędowe | |||
Położenie na mapie Indii.svg) | |||
| Strona internetowa | |||
Karnataka (hindi कर्नाटक, trb.: Karnataka, trl.: Karnāṭaka; kannada ಕರ್ನಾಟಕ; ang. Karnataka) – stan leżący na południu Indii, przed rokiem 1973 nosił nazwę Mysore po tym, jak powstał z wcześniej istniejącego na jego obszarze królestwa o tej samej nazwie w 1950 r.
Pochodzenie nazwy
Źródłem nazwy Karnataka (podobnie jak obowiązującego w niej języka kannada) są prawdopodobnie drawidyjskie słowa ka (czarny) i natu (kraj). Wiąże się to z czernią ziemi na wyżynie Dekanu.
Nazwa ta początkowo obejmowała mówiący językiem kannada rejon południowo-zachodniego Dekanu. Czas brytyjskiej kolonizacji poszerzył nazwę, obejmując nią także leżącą na południu równinę między Wschodnimi Ghatami i Wybrzeżem Koromandelskim, a więc tereny obecnie wchodzące w skład stanu Tamilnadu. Utworzony w 1956 roku kannadajęzyczny stan Mysore, w 1973 roku odzyskał pierwotną nazwę Karnataka.
Geografia
Karnataka sąsiaduje na zachodzie z Morzem Arabskim, z Goa na północnym zachodzie, z Maharashtrą na północy, z Andhra Pradesh na wschodzie, z Tamilnadu na wschodzie i południowym wschodzie i z Keralą na południowym zachodzie.
Karnatakę można podzielić na 3 części: równina wybrzeża (320 km długości, 48 do 64 km szerokości), Ghaty Zachodnie (osiągające wysokość do 1923 m) i płaskowyż Dekanu zajmujący największa część stanu. Z niego też biorą początek największe rzeki stanu: Kaveri, Kryszna i Tungabhadra.
Najwyższe wodospady w Karnatace - najwyższy w Indiach Kunchikal Falls na rzece Varahi, Meenmutty Falls, Meenmutty Falls, Barkana Falls na rzece Sita, Wodospad Dźog na Sharavathi, Soochipara Falls, Hebbe Falls. Te siedem wodospadów należy do dwudziestu najwyższych w Indiach.
Szczyty w Ghatach Zachodnich - Kemmangundi, Tadiandamol, Mullayanagiri, Baba Budangiri, Kudremukh, Pushpagiri, Kumara Parvatha.
Gospodarka
Karnataka jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych stanów indyjskich (przy czym należy zauważyć szybki rozwój takich gałęzi przemysłu jak teleinformatyka i biotechnologia, to tutaj wytwarza się 35% całego oprogramowania w Indiach, a sam stan jest nazywany Doliną Krzemową). 90% produkcji złota w Indiach pochodzi z Karnataki. Wydobywa się tu także mangan. Uprawia się kawę, produkuje jedwab oraz wyroby z drzewa sandałowego.
W 2016 stan podpisał list intencyjny o współpracy gospodarczej z Wielkopolską[2].
Podział administracyjny
Stan Karnataka dzieli się na następujące okręgi:
Największe miasta Karnataki
W 2006 roku rząd Karnataki zdecydował o zmianie angielskich nazw 13 miast na nazwy w języku kannada. Rząd Indii nie wyraził na to jeszcze zgody[3]. Nowe nazwy podano w nawiasie. Dane z 2001 roku.
| Miasto | Liczba mieszkańców | Miasto | Liczba mieszkańców | ||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Bengaluru | 4.292.223 | 9 | Shimoga (Shivamogga) | 274.105 |
| 2 | Hubli-Dharwad (Hubbali-Dharwad) | 786.018 | 10 | Dasarahalli | 263.636 |
| 3 | Mysore (Mysuru) | 742.261 | 11 | Tumkur (Tumakuru) | 248.592 |
| 4 | Gulbarga (Kalburgi) | 427.929 | 12 | Bijapur (Vijayapura) | 245.946 |
| 5 | Belgaum (Belagavi) | 399.600 | 13 | Raichur | 205.634 |
| 6 | Mangaluru (Mangaluru) | 398.745 | 14 | Bommanahalli | 201.220 |
| 7 | Davanagere | 363.780 | 15 | Krishnarajapura | 187.453 |
| 8 | Bellary (Ballari) | 317.000 | 16 | Byatarayanapura | 180.931 |
| Źródło: www.bevoelkerungsstatistik.de | |||||
Demografia
- kannada- 66.3%
- urdu - 10.5
- telugu - 7.0%
- marathi - 3.6%
- tamilski - 3.6%
- tulu - 2.8%
- hindi - 2.6%
- konkani - 1.5%
- malajalam - 1.3%
- inne języki - 0.8%
Zgodnie z danymi statystycznymi (z 2001), na 52 mln 850.562 ludności 26 mln 898.918 (50.89%) jest płci męskiej, a 25 mln 951.644 (49.11%) żeńskiej, na 1000 osób płci męskiej przypada 964 żeńskiej.
Na km² przypada 275.6 osób, 33.98% mieszka w miastach.
83% to wyznawcy hinduizmu, 11% islamu, 4% to chrześcijanie, 0.78% - dżiniści, 0.73% - buddyści
Edukacja
Wskaźnik alfabetyzacji: 66.6% - 76.1% dla mężczyzn i 56.9% dla kobiet (wyższy od przeciętnego dla Indii - 61.3% w 2001). W Karnatace znajduje się 16 wyższych uczelni. Najstarsza z nich to założony w 1916 roku Uniwersytet w Mysore. Trzy inne w stolicy Bengaluru - Bangalore University, University of Agricultural Sciences i Indian Institute of Science.
Godne uwagi w Karnatace
- Pochodzące z XIV wieku ruiny miasta Hampi, znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
- W Mysore, kiedyś stolicy południowych Indii obejmujących obok Karnataki, Tamilnadu i część Kerali, dawnej stolicy stanu znajduje się kompleks pałaców maharadży, które, mimo że nie są zabytkami starej daty, przyciągają turystów z Indii. Nad miastem góruje święta góra ze świątynią Chamundeshwari. Niedaleko - Srirangapatna - centrum religijne i kulturalne z godnymi obejrzenia świątyniami, meczetami, pałacami, twierdzą.
- Dżinijska świątynia z ogromnym posągiem Bahubali (Gommateshvara) z X wieku w Shravanabelagola. Ponadto inne centra dżinistów - Moodabidri i Karkala
- Stolica Bengaluru, zwana Doliną Krzemową Indii, słynie jako centrum przemysłu komputerowego. Znana też jest jako miasto ogrodów, dysponuje zbudowanym przez radżę kopią angielskiego zamku w Windsorze
- Miejsca tybetańskich uchodźców (powstałe w 60. latach XX wieku) dysponujące świątyniami, jakie można spotkać tylko w północnych Indiach i Tybecie
- Byłe stolice królestw rządzących północno-zachodnim Dekanem dynastii Chalukya (550-757 i ok. 973-1190) Badami, Aihole i Pattadakal
- Belur i Halebidu - byłe stolice dynastii Hojsala rządzącej Karnataką w X-XIV wieku
- Wspaniałe muzułmańskie budowle w miastach na północy stanu (Bijapur, Bidar i Gulbarga)
- 5 parków narodowych i największy wodospad Indii Kunchikal Falls na rzece Varahi i Wodospad Dźog na Sharavathi. Wodospady Park Narodowy Kudremukh należą do 1001 cudów natury świata[4]. Wśród nich najpopularniejsze są wodospady: Shivanasamudra Falls, Abbey Falls, Magod Falls, Unchalli Falls, Gokak Falls w Belgaum.
- Miejsca pielgrzymek hindusów z całych Indii - świątynie poświęcona Krysznie Udupi Sri Krishna Matha, Marikamba w Sirsi, Sri Manjunatha w Dharmasthala, Sri Subramanya w Kukke i Sharadamba w Shringeri
- Święte miejsca lingajatów, przywiązanych do kultu Śiwy pod postacią lingi znajdują się w Kudalasangama i Basavana Bagewadi
- Sławne plaże Karnataki znajdują się m.in. w Murudeshwara, Gokarna i Karwar.
Osobistości Karnataki
- Kuvempu (1904 - 1994) - największy pisarz i poeta języka kannada w XX wieku
- Anil Kumble (ur. 1970 w Bengaluru) - sławny indyjski krykiecista, kapitan drużyny narodowej
- Atul Kulkarni - znany aktor indyjski ur. w Bengaluru (Hey Ram, Chandni Bar, Rang De Basanti)
- Rama Raghoba Rane, ur. w 1918 roku w Karwar, bohater wojny z Pakistanem (1947-48)
Galeria zdjęć
(c) I, Sarvagnya, CC-BY-SA-3.0wodospad Dźog na rzece Sharavathi
Vidhana Soudha - siedziba władzy stanu w Bengaluru
artysta Jakszagana
świątynia Keshava w Somanathapura koło Mysore
mauzoleum Mohammeda Adila Shaha, Gol Gumbaz z XVII wieku w Bijapur
wodospad Abbey
Magod Falls
Gokak Falls w Belgaum
Wodospady Siwasamudram na rzece Kaweri
wodospad Unchalli
Anil Kumble - sławny indyjski krykiecista, kapitan drużyny narodowej, ur. w Bengaluru
(c) Vanniar, CC-BY-SA-3.0rzeka Kaweri
Talakaweri, źródło rzeki Kaweri
(c) Rajesh Dangi, CC BY 2.5rzeka Kaweri w Srirangapatna koło Mysore
palmy kokosowe na plaży w Karwar
byk Nandi w Halebidu
świątynia Hoysaleshvara w Halebidu
Belur, ornament świątyni
zbiornik wodny w mieście dżinistów Shravanabelagola
Przypisy
- ↑ 3. Size, Growth Rate and Distribution of Population, [w:] 2011 Census of India, Office of the Registrar General & Census Commissioner, India [dostęp 2019-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-31].
- ↑ RAK, Biznes ze stanem Karnataka, w: Monitor Wielkopolski, 11(186)/2016, s.3, ISSN 1642-0918
- ↑ The Hindu: Centre mum on ‘Bengaluru’, 18 grudnia 2007.
- ↑ Michael Bright, 1001 Natural Wonders of the World by Barrons Educational Series Inc., published by Quinted Inc., 2005
| Stany | |
|---|---|
| Terytoria |
|
| Regiony |
- Tematy związane ze stanem Karnataka: Historia
- Polityka
- Ludzie
- Kultura
| Stolica | |
|---|---|
| Dystrykty |
|
| Większe miasta |
Media użyte na tej stronie
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Autor: unknown, Licencja: Attribution
Autor: Vijay Pandey, Licencja: CC BY-SA 2.0
Iam in the city of palaces and this is the residence of the former royal family of Mysore . The palace has exquisite carvings and works of art from around the globe. Intricately carved doors open on to luxuriously furnished rooms. The palace is Illuminated on Sundays and looks breathtaking in the evenings
(c) I, Sarvagnya, CC-BY-SA-3.0
Jog Falls are one of the highest waterfalls in India, formed by Sharavathi River
Autor: User:Dineshkannambadi, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Derivative of work uploaded by user:Dineshkannambadi on en:wikipedia
This is the state emblem of Karnataka, India and as such is the official Emblem of Government of Karnataka state in India. The centre is a red shield charged with a white two-headed bird, "Ganda Berunda" and fringed in blue. Crested above it, four red-maned, yellow lions stand back-to-back facing four directions (only three are visible) on a blue circular abacus with a blue frieze carrying sculptures in high relief of a galloping horse on the left, a Dharmachakra in centre, a bull on the right, and the outlines of Dharmachakras on the extreme left and right as part of Sarnath's Ashoka Pillar. The shield is flanked on either side by red-maned, yellow lion-elephant supporters (mythical creatures believed to be upholders of righteousness stronger than lions and elephants) standing on a green, leafy compartment. Below the compartment lies written in stylized Devanāgarī, the national motto of India, "ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೆ" (Satyameva Jayate, Sanskrit for "Truth Alone Triumphs"). This emblem is adapted from the royal emblem of Mysore and is carried on all the official correspondences made by Government of Karnataka.
Shivanasamudram Water Falls, india. nearest City Bangalore karnataka
Autor: Balaji Narayanan from Bangalore, India, Licencja: CC BY-SA 2.0
Unchalli Falls, also called Lushington Falls
(c) Vanniar, CC-BY-SA-3.0
Oberlauf des Kaveri in den Ostghats kurz nach dem Passieren der Hogenakal-Wasserfälle an der Grenze zu Karnataka. Oberlauf der Kaveri nahe der Grenze zwischen Karnataka und Tamil Nadu.
Coconut palms on the beach, Karwar.
Autor: Ramon, Licencja: CC BY-SA 2.0
A boy in traditional Hindu clothes with forehead markings holds a tray with a burning light and a pot of kum kum powder on it in an aarti plate, also seems is donations given by devotees
Gol Gumbaz - photo taken during a family trip to Bijapur
Autor: Apadegal, Licencja: CC BY-SA 3.0
This Stone chariot, Vittala Temple, Hampi. 16th Century AD, commissioned Krishnadevaraya.
Its stone wheels, each shaped in the form of a lotus, are capable of revolving. It represents the sprakling creativity of the artistes of the sixteenth century.
Temple chariots are often mobile reproductions of a temple. The stone chariot here is in turn a static version of the mobile temple chariot
Autor: Abhijitsathe, Licencja: CC BY 3.0
Abbey Falls near Coorg (Madikeri), Karnataka, India
Autor: shrivsa z Bangalore, India, Licencja: CC BY-SA 2.0
Edited version of original image depicting popular Indian cricketer Anil Kumble.
Kumble and Gang
Autor: Nvvchar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Agiari - A Zorashtrian (Parsi) temple in Bangalore
shishir kakaraddi
Autor: Abhijitsathe, Licencja: CC BY 3.0
Talakaveri (origin of Kaveri river) in Karnataka, India
Autor: Ilya Mauter, Licencja: CC BY-SA 2.5
Shravanabelagola, Karnataka, India
Autor: Karunakar Rayker, Licencja: CC BY 2.0
The Shola Grasslands and forests in the Kudremukh National Park, Western Ghats, India. The Park is about 600 Sq. km in area and is one of the 25 biodiversity hot spots in the world. <a href="http://www.bighugelabs.com/flickr/onblack.php?id=2635903608&posted=1&size=large" rel="nofollow">View Large on Black</a>
Stop Mining ! Save Our Precious Wildlife & Nature!Autor: TUBS
,
Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of state XY (see filename) in India