Karniowice (powiat krakowski)

Karniowice

wieś
Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Zabierzów
Liczba ludności (2013)	901
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-082[1]
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0343740
Położenie na mapie gminy Zabierzów Karniowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Karniowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Karniowice
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Karniowice
50°08′57″N 19°46′39″E/50,149167 19,777500

Karniowice i Kobylany

Karniowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zabierzów.

W latach 1975–1998 leżała w woj. krakowskim.

Integralne części wsi

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1286 kiedy to Karniowice były własnością książęcą. Po 1286 roku stały się własnością szlachecką, gdy Leszek Czarny nadał je w dziedziczne posiadanie Sułkowi z Niedźwiedzia herbu Stary Koń, kasztelanowi krakowskiemu.

Karniowice otrzymały wówczas liczne przywileje. W wypadku zatrzymania się księcia w Karniowicach, wieś była zobowiązana dać mu dawnym zwyczajem, miejsce pobytu, wóz i stróża. W sprawie między mieszkańcami o zabójstwo winni mieli być sądzeni w obecności księcia, z tym że kara za głowę należała do Sułka. Książę nadał też nowemu właścicielowi wsi prawo sądzenia mieszkańców i wyrokowania, jeśli zajdzie taka konieczność, przy pomocy pojedynku zwanego po polsku kije.

W 1440 roku Władysław Warneńczyk na prośbę Katarzyny z Melsztyna, wdowy po Mikołaju Białusze, przenosi na prawo magdeburskie jej wsie, w tym Karniowice.

W XV wieku Karniowice należały do dwóch właścicieli. Wiadomo, że w roku 1470 jedna część wsi była własnością kustosza kolegiaty św. Idziego w Krakowie. Druga część wsi w 1469 roku należała do Dobiesława Kmity z Wiśnicza, kasztelana lubelskiego. 12 maja 1624 roku dzięki staraniom dziedzica Karniowic Jerzego Pipana doktora medycyny i prawa, rajcy krakowskiego, lektora uniwersytetu krakowskiego i padewskiego poświęcono wybudowaną w ogrodzie na wzgórzu kaplicę pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. W 1666 roku ks. Stanisław z Brzezia Wojeński kanonik krakowski ówczesny dziedzic z Karniowic odnowił kaplicę. Karniowice przechodziły później prawem sukcesji lub kupna do: Morsztynów, Ossolińskich, Meciszewskich i Bartynowskich. W 1836 roku kupił je Stanisław z Mieroszewic Miroszewski, były marszałek powiatu krakowskiego i poseł do rady państwa. Zastał on w kaplicy skład siana, a mszy św. już od kilkunastu lat nie odprawiano. Odnowił kaplicę, wewnątrz postawił posągi ewangelistów i nowy obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. W 1860 roku uzyskał pozwolenie na odprawianie tam mszy św. W 1878 roku hrabia Sobiesław Mieroszewski postarał się o odnowienie odpustu, który corocznie odbywał się w dniu 18 listopada.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego:^[4]

• Wczesnobarokowa kaplica dworska św. Marii Magdaleny z 1624 roku;
• dwór z II poł. XVIII w., przebudowany w 1860 roku.

Przyroda i turystyka

Karniowice położone są na południowych zboczach Wyżyny Olkuskiej i w Rowie Krzeszowickim rozdzielającym Wyżynę Olkuską od Garbu Tenczyńskiego. Północne tereny wsi ze względu na piękno krajobrazu i cenną przyrodę włączone zostały w obszar Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Położenie miejscowości sprawia, że jest ona dobrym miejscem wypadowym do zwiedzania dwóch z nich: Bolechowickiej i Kobylańskiej. Wyloty tych dolin znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie wsi. Przebiegające przez miejscowość szlaki turystyki pieszej i rowerowej umożliwiają zwiedzenie również pozostałych, nieco dalej położonych dolin: Będkowskiej, Dolina Kluczwody, Doliny Szklarki i Doliny Racławki.

Szlaki turystyczne

żółty – z Ojcowskiego Parku Narodowego przez górną część Doliny Kluczwody i Wierzchowie, Zelków, Dolinę Bolechowicką (w dół), Karniowice, Kobylany, Dolinę Kobylańską, Dolinę Będkowską, Dolinę Szklarki do Paczółtowic.

rowerowy szlak brzozowy – z Zabierzowa przez Bolechowice, Karniowice, Dolinę Kobylańską (w górę), Krzemionkę, Zelków i przysiółek Gacki, tam szlak rozgałęzia się – możliwy jest powrót do Bolechowic lub przejazd do Ujazdu.

zielony – z Bolechowic obok Bramy Bolechowickiej, przez Karniowice, Krzemionkę, przysiółek Kawiory, górną część Doliny Będkowskiej i Doliny Szklarki.

Osiedle mieszkaniowe

Pod koniec lat 70. XX w. powstało osiedle mieszkaniowe przy ówczesnym Krakowskim Ośrodku Postępu Rolniczego (obecnie Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego). W byłym hotelu pracowniczym znajduje się obecnie Dom Opieki Społecznej. Do 2018 r. nosiło nazwę XXXV-lecia PRL, obecnie ulica Osiedlowa.

Przypisy

Bolechowice (po lewej) i Karniowice (po prawej). Na horyzoncie Garb Tenczyński. Widok ze skał Doliny Będkowskiej

Linki zewnętrzne

• Karniowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 847 .