Karol III

Karol III Windsor
Charles Philip Arthur George
Z Bożej łaski król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz innych Jego posiadłości i terytoriów, Głowa Wspólnoty, Obrońca Wiary
Ilustracja
Karol III (2021)
Wizerunek herbu
podpis
Okres

od 8 września 2022

Koronacja

6 maja 2023 (planowana)

Poprzednik

Elżbieta II

Książę Kornwalii
Okres

od 6 lutego 1952
do 8 września 2022

Poprzednik

Edward VIII

Następca

Wilhelm, książę Walii

Książę Rothesay
Okres

od 6 lutego 1952
do 8 września 2022

Poprzednik

Edward VIII

Następca

Wilhelm, książę Walii

Książę Walii
Okres

od 26 lipca 1958
do 8 września 2022

Poprzednik

Edward VIII

Następca

Wilhelm, książę Walii

Książę Edynburga
Okres

od 9 kwietnia 2021
do 8 września 2022

Poprzednik

Filip, książę Edynburga

Następca

powrót do domeny królewskiej

Dane biograficzne
Dynastia

Windsorowie

Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1948
Londyn

Ojciec

Filip, książę Edynburga

Matka

Elżbieta II

Rodzeństwo

Anna, księżniczka królewska
Andrzej, książę Yorku
Edward, hrabia Wesseksu

Żona

Diana Spencer
od 29 lipca 1981
do 28 sierpnia 1996

Dzieci

Wilhelm, książę Walii
Henryk, książę Sussexu

Żona

Kamila Parker Bowles
od 9 kwietnia 2005

Odznaczenia
Order Podwiązki (Wielka Brytania) Order Ostu (Wielka Brytania) Order Zasługi (Wielka Brytania) Medal Koronacyjny Królowej Elżbiety II Medal Srebrnego Jubileuszu Królowej Elżbiety II Medal Złotego Jubileuszu Królowej Elżbiety II Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (wer. brytyjska) Odznaka Kanadyjskich Sił Zbrojnych z okuciem Saskatchewan Order of Merit (Kanada) Queen’s Service Order (Nowa Zelandia) New Zealand Armed Forces Award (Nowa Zelandia) Nowozelandzki Medal Pamiątkowy 1990 Order Australii (cywilny) Medal Niepodległości Fidżi Medal Niepodległości Papui-Nowej Gwinei Order Kanady – Towarzysz (Companion) Komandor Orderu Zasługi Wojskowej (Kanada) Order Świętego Jana Jerozolimskiego (Wielka Brytania) Członek Orderu Króla Abdulaziza I klasy (Arabia Saudyjska) Kollana Orderu Al-Khalifa (Bahrajn) Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Order Słonia (Dania) Wielka Wstęga Orderu Republiki Egiptu Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Etiopii Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Gwiazdy Ghany Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Korony (Holandia) Rycerz Krzyża Wielkiego Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Order Chryzantemy (Japonia) Łańcuch Orderu Zasługi Państwa Katar Wielka Wstęga Orderu Mubaraka Wielkiego (Kuwejt) Krzyż Wielki Orderu Korony Dębowej (Luksemburg) Wielki Komandor Orderu Lwa (Malawi) Członek Orderu Ojaswi Rajanya (Nepal) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Medal Niepodległości (Zimbabwe)

Karol III (ang. Charles Philip Arthur George; ur. 14 listopada 1948 w Londynie) – król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz 14 innych, suwerennych królestw Wspólnoty, w tym ich terytoriów i obszarów zależnych, od 8 września 2022. Ponadto głowa Wspólnoty, świecka głowa Kościoła Anglii (Obrońca Wiary) i naczelny dowódca brytyjskich sił zbrojnych.

Pochodzi z dynastii Windsorów. Jest pierworodnym synem królowej Elżbiety II i jej małżonka, Filipa, księcia Edynburga. Od urodzenia nosił tytuł Jego Królewskiej Wysokości Księcia Karola z Edynburga. Po śmierci dziadka w 1952, gdy matka wstąpiła na tron Zjednoczonego Królestwa, zajął pierwsze miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu, otrzymując tytuł księcia Kornwalii. W 1958, w wieku dziesięciu lat, nadano mu tytuł księcia Walii. W 2021 został księciem Edynburga, przejmując tytuł po swoim ojcu, który zmarł 9 kwietnia. Od 20 kwietnia 2011 zajmował pozycję najdłużej oczekującego następcy tronu w historii brytyjskiej rodziny królewskiej[1], a 19 września 2013 został najstarszym następcą tronu w dziejach Wielkiej Brytanii[2][3]. Po śmierci Elżbiety II, 8 września 2022 został królem Zjednoczonego Królestwa[4] i jednocześnie najstarszym wstępującym na tron brytyjski[5].

W latach 1981–1996 był żonaty z Dianą Spencer, z którą ma dwóch synów, księcia Wilhelma (ur. 1982) i księcia Henryka (ur. 1984), którzy zajmują kolejno pierwsze i piąte miejsce w linii sukcesji do brytyjskiego tronu. W 2005 wziął ślub z Kamilą Shand, znaną także pod nazwiskiem Parker Bowles. W 1970 ukończył Kolegium Trójcy Świętej University of Cambridge i został pierwszym brytyjskim następcą tronu w historii, który uzyskał tytuł naukowy. Służył w Royal Air Force i w Royal Navy. Jako następca tronu zaangażowany był w działalność publiczną i charytatywną. Reprezentował swoją matkę w oficjalnych wystąpieniach i patronował ponad 400 organizacjom. W 1976 założył The Prince’s Trust, fundację, która wspiera młodych ludzi w ich dalszym rozwoju.

Powiązania rodzinne i edukacja

Urodził się poprzez cięcie cesarskie[6] 14 listopada 1948 o godz. 9:14 w Pałacu Buckingham w Londynie[7]. Tego samego dnia poinformowano opinię publiczną o jego narodzinach[8]. Jest synem Filipa, księcia Edynburga i jego żony, Elżbiety II, księżnej Edynburga, która w latach 1952–2022 zasiadała na brytyjskim tronie. Jego dziadkami byli: ze strony ojca książę Andrzej z Grecji i Danii i Alicja, księżniczka Battenbergu; ze strony matki Jerzy VI, król Zjednoczonego Królestwa i jego żona, Elżbieta, z domu Bowes-Lyon, angielska arystokratka.

Ma troje młodszego rodzeństwa: Annę, księżniczkę królewską, Andrzeja, księcia Yorku i Edwarda, hrabiego Wesseksu.

Religia

Został ochrzczony 15 grudnia 1948 w kościele anglikańskim w Pokoju Muzycznym Pałacu Buckingham. Otrzymał tradycyjne imiona w historii brytyjskiej rodziny królewskiej – Karol Filip Artur Jerzy. Jego rodzicami chrzestnymi zostali: król Zjednoczonego Królestwa (dziadek ze strony matki), król Norwegii (w jego imieniu wystąpił hrabia Althone), królowa-matka Zjednoczonego Królestwa (prababka ze strony matki), hrabina Snowdon (siostra matki), książę Jerzy z Grecji i Danii (w jego imieniu wystąpił książę Edynburga), markiza-wdowa Milford Haven (prababka ze strony ojca), lady Brabourne (kuzynka ojca) i David Bowes-Lyon (krewny ze strony matki). Ceremonii przewodniczył arcybiskup Canterbury, Geoffrey Fisher.

Jest ojcem chrzestnym 32 osób; wśród jego dzieci chrzestnych znajdują się m.in.[9]:

Edukacja

Uczęszczał do Hill House School w West London, jednak edukację kontynuował w szkole przygotowawczej Cheam Preparatory School w hrabstwie Berkshire w Anglii, a następnie w szkole Gordonstoun – do której uczęszczał także jego ojciec – w północno-wschodnim zakątku Szkocji[10]. Ze względu na swoje królewskie pochodzenie często był szykanowany przez rówieśników, którzy niekiedy stosowali wobec niego także przemoc fizyczną (m.in. ciągnęli za uszy, bili ręcznikami i wkładali głowę do toalety)[11]. W tym okresie spędził również dwa semestry w Geelong Grammar School w Geelong, podczas tych studiów w czasie praktyk historycznych odwiedził Papuę-Nową Gwineę. Po powrocie z Australii do Gordonstoun wstąpił do szkoły Head Boy, którą opuścił w 1967, zaliczając egzaminy z historii i języka francuskiego. Po ukończeniu szkoły średniej był studentem Old College (Uniwersytet Walijski w Aberystwyth), gdzie podjął naukę języka walijskiego oraz historii Walii. Przeciwstawiając się przyjętej tradycji, zrezygnował z akademii wojskowej i naukę kontynuował w Trinity College University of Cambridge. Był m.in. słuchaczem na kierunkach: antropologia, archeologia i historia. 2 sierpnia 1975 został promowany do stopnia Master of Arts uniwersytetu Cambridge. Z wykształcenia jest archeologiem, specjalizuje się w historii wypraw krzyżowych.

Członek rodziny królewskiej

Brytyjska rodzina królewska
Badge of the House of Windsor.svg

JKM król Wielkiej Brytanii i JKM królowa Wielkiej Brytanii

Urodził się za panowania swojego dziadka, króla Jerzego VI, jako druga osoba w kolejce do odziedziczenia brytyjskiego tronu, po swojej matce. Po urodzeniu otrzymał tytuł Jego Królewskiej Wysokości Księcia z Edynburga (jako syn brytyjskiego księcia). Do grudnia 1948 jego opiekunką była Helen Rowe[12]. 6 lutego 1952 po śmierci króla Jerzego VI[13] matka Karola, wówczas 26-letnia Elżbieta, została kolejnym brytyjskim monarchą[14][15], a książę – bezpośrednim następcą tronu. Tego samego dnia otrzymał tytuły księcia Kornwalii[16] i księcia Rothesay. 2 czerwca 1953 brał udział w koronacji królowej Elżbiety II w Opactwie Westminsterskim. 26 lipca 1958 królowa wydała dekret, w którym nadała Karolowi tytuły księcia Walii i hrabiego Chester[17]. Uroczystość przyjęcia przez Karola księstwa Walii miała miejsce 1 lipca 1969 w Zamku Caernarfon[18]. Książę wygłosił przemówienie w języku angielskim i walijskim. Wydarzenie zostało zakłócone przez wybuch bomby oraz zachowanie chuliganów, którzy rzucali jajkami w powóz królowej[19]. W sierpniu 1968 królowa zgłosiła do Scotland Yardu konieczność zwiększenia ochrony jej syna w związku z poczynaniami walijskich ekstremistów[20][21]. W maju 1977 został przyjęty do Royal Society of Edinburgh jako najmłodsza osoba w historii tej organizacji[22].

Oficjalne wizyty zagraniczne

Książę Karol regularnie odbywa podróże zagraniczne, wypełniając obowiązki w imieniu monarchy. W 1983 wraz z księżną Walii i z 9-miesięcznym synem Wilhelmem udał się w podróż do Australii[23]. W 1985 w towarzystwie księżnej Diany przebywali z dyplomatyczną wizytą w Stanach Zjednoczonych[24].

Czterokrotnie był w Polsce. Po raz pierwszy miało to miejsce w maju 1993, kiedy odwiedził Warszawę, Gdańsk i Kraków. Wówczas w swoim wystąpieniu, zachęcając do ułatwienia handlu między Polską a Wielką Brytanią, przyznał, że sam posiada polską krew[25]. W czerwcu 2002 spotkał się z osobami, które przeżyły holokaust w Krakowie oraz ze społecznością żydowską[26]. W kwietniu 2008 przybył do Krakowa razem z księżną Kornwalii[27]. Otworzył tam centrum żydowskie i zwiedził Wawel[28]. W marcu 2010 podczas kolejnej wizyty w Polsce spotkał się z prezydentem Lechem Kaczyńskim[29]. Miesiąc później doszło do katastrofy lotniczej w Smoleńsku, w której zginął prezydent i 95 innych osób. Książę Walii przekazał swoje kondolencje, ale z powodu wybuchu wulkanu na Islandii nie zdołał dotrzeć na uroczystości pogrzebowe w Krakowie[30].

W marcu 2019 razem z księżną Kornwalii zostali pierwszymi członkami rodziny królewskiej w dziejach, którzy odwiedzili Kubę[31]. 24 stycznia 2020 w trakcie swojej pierwszej wizyty w Jerozolimie odwiedził grób babki, księżnej Alicji[32]. Wziął udział w izraelskich obchodach 75. rocznicy uwolnienia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau[33].

Ochrona środowiska

Król Karol interesuje się zagadnieniami związanymi z ekologią i ochroną środowiska. Jest wegetarianinem. W 1998 wystąpił przeciwko uprawom genetycznie modyfikowanej żywności[34].

W styczniu 2020 podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos wygłosił przemówienie, w którym ostrzegał przed zbliżającą się katastrofą związaną ze zmianami klimatu[35] oraz spotkał się ze szwedzką aktywistką Gretą Thunberg[36][37].

Działalność charytatywna

Założył organizację Prince’s Trust ułatwiającą znalezienie pracy bezrobotnym Brytyjczykom[38].

W grudniu 2019 wsparł Royal British Legion, biorąc udział w nagraniu, w którym razem z matką, księciem Wilhelmem i księciem Jerzym przygotowywał pudding[39].

Związki z innymi rodzinami królewskimi

Książę Karol spokrewniony jest ze wszystkimi rodzinami królewskimi i książęcymi, zasiadającymi na tronach europejskich państw, poprzez Jana Wilhelma Friso, księcia Oranii, żyjącego w latach 1687–1711. Jego ojciec wywodzi się z greckiej i duńskiej rodziny królewskiej, natomiast matka z rodziny brytyjskiej. Książę ma wśród swoich przodków króla Danii Chrystiana IX i królową Wielkiej Brytanii Wiktorię.

Był gościem ceremonii zaślubin: Haakona, księcia koronnego Norwegii z Mette-Marit Tjoessem-Hoiby (Oslo, 2001)[40], Wilhelma-Aleksandra, księcia Oranii z Maksymą Zorreguiettą (Amsterdam, 2002)[41], Filipa, księcia Asturii z Letycją Ortiz Rocasolano (Madryt, 2004)[42].

Reprezentował dwór brytyjski w czasie uroczystości pogrzebowych: księcia Klausa z Holandii (2002) oraz Michała, króla Rumunii (Bukareszt, 2017).

Media

W październiku 2019 wyemitowano dokument z udziałem księcia Karola, dotyczący przyszłego panowania księcia Wilhelma[43].

12 listopada 2019 książę Walii opublikował swój pierwszy post na Instagramie[44].

W styczniu 2020 zaprezentowano drugi oficjalny portret przedstawicieli czterech generacji rodziny królewskiej, na którym znaleźli się: królowa Elżbieta II, książę Walii, książę Cambridge i książę Jerzy[45].

Patronaty

Karol jest patronem ponad 400 organizacji na terenie Wielkiej Brytanii i Wspólnoty Narodów. Do najważniejszych należą:

  • British Council, którego wicepatronem jest od kwietnia 1984[46];
  • British Red Cross Society, gdzie od 2003 pełni funkcję prezydenta[47];
  • Marie Curie – patron od 2003[48];
  • Royal Academy of Culinary Arts, któremu patronuje od lutego 1999[49];
  • Scottish Ballett – patron od 2009[50];
  • The British Film Institute, którego patronem jest od 1979[51];
  • The Royal Opera – patron od 1975[52];
  • The Royal Opera House – patron od 2009[53];
  • The Royal Television Society – patron od 1997[54].

Oczekiwanie na objęcie tronu

Książę Karol był najstarszym następcą tronu w dziejach brytyjskiego królestwa, był również osobą, która najdłużej oczekiwała na objęcie tronu[55]. Jest to temat często poruszany przez media brytyjskie i światowe. W chwili objęcia tronu był najstarszym brytyjskim monarchą w historii, rozpoczynającym swoje panowanie[56][57].

W przypadku śmierci królowej Elżbiety II kolejność następujących po sobie wydarzeń określał plan, nazwany Operation London Bridge[58]. Książę Walii automatycznie został królem Zjednoczonego Królestwa, co zostało oficjalnie potwierdzone następnego dnia na specjalnym zgromadzeniu w Pałacu Świętego Jakuba[59]. Nowy monarcha mógł wybrać jedno ze swoich imion jako swoje imię na okres panowania[60]. Książę został również naczelnym zwierzchnikiem Kościoła Anglii[61].

Prasa regularnie donosiła na temat planowanej abdykacji przez królową Elżbietę II, jednak rzecznicy rodziny królewskiej nie podjęli tego tematu[62][63][64][65]. Do abdykacji nie doszło, a Karol objął tron po śmierci królowej Elżbiety II[66].

Inne wydarzenia

Karol i Kamila na oficjalnym otwarciu Parlamentu Walijskiego, Cardiff, Walia; Maj 2011

8 kwietnia 2002 brał udział w Czuwaniu Książąt przy trumnie swojej babki, Elżbiety, królowej matki[67]. Towarzyszyli mu: książę Yorku, hrabia Wesseksu i wicehrabia Linley.

W 2013 zasiadł obok królowej Elżbiety II podczas ceremonii czytania przez nią programu rządu w parlamencie[68]. Potem zastąpił matkę na konferencji państw Wspólnoty Narodów w Kolombo[69].

W maju 2018 odprowadził do ołtarza Meghan Markle, która brała ślub z jego synem, księciem Henrykiem[70]. Ojciec aktorki, który miał pełnić tę funkcję, zrezygnował na kilka godzin przed ślubem, tłumacząc się nagłą chorobą kardiologiczną[71][72].

W styczniu 2020 książę i księżna Susseksu poinformowali, że zamierzają wycofać się z pełnienia oficjalnych obowiązków w rodzinie królewskiej i przeprowadzić do Ameryki Północnej[73]. Książę Walii wziął udział w dyskusjach z synem, królową i księciem Wilhelmem co do warunków, na jakich para książęca opuści rodzinę królewską[74][75].

10 maja 2022, jako następca tronu, w towarzystwie syna Williama i żony Kamili po raz pierwszy w historii Zjednoczonego Królestwa wygłosił mowę tronową podczas otwarcia nowej sesji brytyjskiego parlamentu, zastępując po raz pierwszy od 60 lat swoją matkę królową Elżbietę II[76].

Król Wielkiej Brytanii

8 września 2022 w szkockiej rezydencji Balmoral zmarła królowa Elżbieta II[77]. Karol wraz z małżonką od rana przebywali z królową[78]. Po śmierci matki Karol został kolejnym królem Wielkiej Brytanii, a jego żona Kamila – zgodnie z wolą królowej Elżbiety II – królową małżonką[79]. W przemówieniu, które wygłosiła mianowana przez Elżbietę II dwa dni wcześniej premier Liz Truss, potwierdzono, że król będzie nosił imię Karol III[80] (przy czym ostatecznie rozwiane zostały obecne od 2005 wątpliwości, jakoby miał przyjąć imię Jerzy VII na cześć swojego dziadka i tym samym uniknąć skojarzeń z kontrowersyjnymi królami z rodu Stuartów noszącymi imię Karol)[81]. Tego wieczoru król Karol wydał swoje pierwsze oświadczenie[82]. 9 września 2022 przyjął na pierwszej audiencji premier Liz Truss oraz wygłosił swoje pierwsze orędzie do narodu[83][84].

10 września 2022 w pałacu św. Jakuba w Londynie Rada Akcesyjna w obecności księcia Walii Wilhelma, królowej małżonki Kamili oraz urzędującej premier i byłych premierów wydała proklamację, w której formalnie został ogłoszony królem Zjednoczonego Królestwa[85].

11 października 2022 Pałac Buckingham ogłosił, że koronacja Karola III wraz z jego małżonką, Kamilą, odbędzie się 6 maja 2023[86].

25 października 2022 przyjął na audiencji Rishiego Sunaka, powierzając mu misję stworzenia gabinetu[87].

Życie prywatne

Związek z Kamilą Parker Bowles

Stan cywilny księcia Karola od początku był tematem zainteresowania mediów[88]. Latem 1971 poznał Kamilę Shand[89], której został przedstawiony przez wspólną znajomą, Lucię Santa Cruz, córkę ambasadora Chile w Wielkiej Brytanii. Po 18 miesiącach przyjaźni ich relacja przerodziła się w związek. W listopadzie 1972 książę planował zaręczyny z Kamilą, ale z nich zrezygnował, ponieważ uznał, że małżeństwo nie zostanie zaakceptowane przez członków rodziny królewskiej.

W grudniu 1972 para podjęła decyzję o rozstaniu, a w lipcu 1973 Kamila wyszła za Andrew Parker Bowlesa, który wcześniej spotykał się z księżniczką królewską Anną, siostrą Karola.

Ich drugi romans rozpoczął się w 1979, po zamachu na stryja Karola, Ludwika Mountbattena, i trwał do 1981.

Małżeństwo z Dianą Spencer

W latach 70. XX wieku związany był z lady Sarą Spencer. Odwiedzając ją w rodzinnej rezydencji Spencerów w Althorp, poznał jej młodszą siostrę, lady Dianę Spencer. Ich relacja rozwinęła się w związek po kolejnym spotkaniu w trakcie turnieju polo w 1980. Książę oświadczył się młodszej o 13 lat Dianie 6 lutego 1981[90] na zamku w Windsorze po tym, jak widzieli się wcześniej 13 razy. Ich zaręczyny ogłoszono 24 lutego 1981[91][92][93]. Lady Spencer sama wybrała swój pierścionek zaręczynowy – w 2010 otrzymała go narzeczona jej starszego syna, Katarzyna Middleton.

29 lipca 1981 zawarł z Dianą związek małżeński w obrządku anglikańskim w katedrze św. Pawła w Londynie, która była obszerniejsza niż Opactwo Westminsterskie[94]. Ceremonii przewodniczyli arcybiskup Canterbury, Robert Runcie oraz dziekan katedry, Alan Webster. Drużbami Karola byli jego bracia: książęta Andrzej i Edward. W uroczystościach uczestniczyło około 3,5 tysiąca gości, a jej koszt przekroczył 48 milionów funtów, stając się wówczas największym wydarzeniem w dziejach Anglii. Na przyjazd do Londynu nie zdecydował się król Hiszpanii Jan Karol I, tłumacząc swoją nieobecność sporem z Wielką Brytanią o Gibraltar. Po ślubie małżonkowie udali się na przyjęcie w Pałacu Buckingham, następnie po poczęstunku pojechali pociągiem do rezydencji Broadlands w Romsey, gdzie spędzili pierwsze trzy noce podróży poślubnej. Następnie polecieli na Gibraltar, a potem uczestniczyli w rejsie po Morzu Śródziemnym na pokładzie HMY Britannia.

Związek Karola i Diany od początku był w centrum zainteresowania mediów brytyjskich i światowych. Pojawiały się doniesienia, że 32-letni książę Walii zdecydował się na małżeństwo pod przymusem[95] i z rozsądku[90], a dodatkowo nadal utrzymywał intymne relacje z Kamilą Parker Bowles (miał z nią spędzić noc przed ślubem z lady Spencer).

5 listopada 1981 Pałac Buckingham oświadczył, że książę i księżna Walii spodziewają się narodzin swojego pierwszego dziecka[96]. 21 czerwca 1982 w St. Mary’s Hospital w Londynie Diana urodziła syna i przyszłego następcę brytyjskiego tronu[97]. 28 czerwca ogłoszono, że będzie nosił imiona Wilhelm Artur Filip Ludwik. Para książęca zaprezentowała swoje dziecko poddanym na schodach szpitala[98]. 13 lutego 1984 rodzina królewska poinformowała o drugiej ciąży księżnej Walii[99]. 15 września w St. Mary’s Hospital w Londynie urodziła drugiego syna[100]. Książę otrzymał imiona Henryk Karol Albert Dawid i zajął trzecie miejsce w linii sukcesji, za ojcem i starszym bratem. Karol został pierwszym brytyjskim księciem w historii, który był obecny przy narodzinach swojego dziecka[101].

W ciągu kilku kolejnych lat małżeństwo pary książęcej znalazło się w kryzysie[102]. Przyczyniła się do tego różnica wieku między małżonkami, zaburzenia psychiczne księżnej (bulimia i depresja poporodowa), utrzymujący się romans Karola z Kamilą Parker-Bowles (odnowili relację w 1983 i potajemnie spotykali się w rezydencji Highgrove) oraz relacja Diany z nauczycielem jazdy konnej Jamesem Hewittem[103], która miała trwać w latach 1986–1991. Widoczny w publicznych wystąpieniach dyskomfort między małżonkami doprowadził do określenia ich przed media „Ponurakami” (ang. The Glums). W czerwcu 1993 ukazała się książka Andrew Mortona pt. Diana: prawdziwa historia[104], w której księżna Walii ujawniła szczegóły relacji z Karolem, w tym jego zdrady z Kamilą.

9 grudnia 1992 brytyjski premier John Major ogłosił separację księcia i księżnej Walii[105]. W tym samym roku, który królowa określiła później jako swój annus horribilis, swoje rozwody ogłosili również brat Karola, książę Andrzej i jego siostra, księżniczka Anna[106]. W dokumencie telewizyjnym w czerwcu 1994 Karol przyznał się do zdradzania Diany z Kamilą i ujawnił, że ich relacja miała stać się zażyła około 1986[107].

W styczniu 1995 Kamila i Andrew Parker-Bowles wzięli rozwód[108], a 28 sierpnia 1996 doszło do rozwodu Karola i Diany[109]. W 1996 zdjęcie ślubne Diany i Karola znalazło się na plakacie akcji społecznej organizowanej przez British Safety Council, której celem było promowanie bezpiecznych stosunków seksualnych z użyciem prezerwatywy[110]. Po interwencji pałacu reklamę usunięto[110].

31 sierpnia 1997 księżna Walii zginęła w wypadku samochodowym w Paryżu[111]. Książę Karol poleciał do Paryża i wrócił do Wielkiej Brytanii razem z trumną z ciałem zmarłej księżnej[112]. Rodzina królewska uczestniczyła w państwowym pogrzebie Diany, który miał miejsce 6 września w Opactwie Westminsterskim. Na czele orszaku pogrzebowego szli: książę Karol, 15-letni książę Wilhelm, 12-letni książę Henryk, książę Filip oraz brat Diany, hrabia Spencer. Zgodnie z doniesieniami biografów, nigdy nie odwiedził grobu żony na wyspie w posiadłości Althorp[113].

22 lipca 2013 urodził się pierwszy wnuk Karola, znajdujący się w bezpośredniej kolejce do brytyjskiego tronu, książę Jerzy Aleksander Ludwik z Cambridge, syn księcia Wilhelma i jego żony, księżnej Katarzyny[114][115].

Małżeństwo z Kamilą Parker Bowles

Książę Walii kontynuował znajomość z Kamilą[116], która zaczęła towarzyszyć mu w oficjalnych wystąpieniach – po raz pierwszy w styczniu 1999 w Hotelu Ritz w Londynie, gdzie wzięli udział w przyjęciu urodzinowym[117]. W 2000 udali się razem do Szkocji, gdzie wypełniali obowiązki w imieniu monarchy. Od 2004 występują wspólnie w czasie pełnienia wszystkich jego publicznych obowiązków.

10 lutego 2005 Clarence House ogłosił zaręczyny księcia Walii z Parker Bowles[118], która otrzymała pierścionek zaręczynowy należący wcześniej do królowej matki Elżbiety. Para zdecydowała się na ślub cywilny, ponieważ narzeczona była rozwódką, a narzeczony – jako przyszły monarcha – miał zostać głową Kościoła Anglii. Planowana ceremonia zyskała aprobatę honorowego zwierzchnika Kościoła Anglii, arcybiskupa Canterbury Rowana Williamsa, który w oświadczeniu stwierdził, że „(dotyczące ślubu) ustalenia te mają moje silne poparcie i są zgodne z wytycznymi Kościoła dotyczącymi ponownego małżeństwa, które książę Walii w pełni akceptuje jako zaangażowany anglikanin i przyszły Najwyższy Gubernator Kościoła Anglii”[119]. Z kolei w czerwcu 2004 były arcybiskup Canterbury George Leonard Carey w wywiadzie prasowym powiedział, że Kościół zaakceptowałby ich małżeństwo i dodał, że jak najbardziej Karol i Kamila powinni się pobrać: „Jest następcą tronu i kocha ją. Naturalną rzeczą jest to, że powinien ją poślubić”[119].

Początkowo chciano zorganizować ceremonię 8 kwietnia w zamku w Windsorze. 4 kwietnia plany zostały jednak zmienione, ponieważ tego dnia w Watykanie odbywał się pogrzeb papieża Jana Pawła II – Karol miał brać w nim udział jako reprezentant królowej[120]. Zrezygnowano również z lokalizacji w zamku, ponieważ oznaczałoby to, że przez kolejny rok każda para mogłaby wziąć ślub w siedzibie monarchy. Królowa wyraziła zgodę na ślub 2 marca, czyniąc małżeństwo dynastycznym. Karol i Kamila ostatecznie zawarli związek małżeński 9 kwietnia 2005 w XVII-wiecznym budynku Windsor Guildhall(ang.) w Windsorze w hrabstwie Berkshire o godzinie 12:30[121][122][123]. Przyszli małżonkowie pojawili się w budynku około 12:25, wspólnie podjeżdżając pod niego Rolls-Royce’em Phantomem VI[122]. Na około dwie godziny przed ślubem wzdłuż trasy przejazdu zgromadziło się kilka tysięcy ludzi, chcących zobaczyć nową parę książęcą[123]. Karol i Kamila zostali uznani za małżonków przez lokalną urzędniczkę stanu cywilnego Clair Williams podczas prywatnej, nietransmitowanej przez media, 20-minutowej ceremonii w obecności zaledwie 28 specjalnie zaproszonych gości, wśród których nie było rodziców pana młodego: królowej Elżbiety II i księcia Edynburga Filipa[123][122]. Świadkami na ślubie byli najstarsi synowie pary z poprzednich małżeństw, książę Wilhelm i Tom Parker Bowles[123]. Obrączki ślubne państwa młodych, za których przekazanie odpowiadał książę Wilhelm, były wykonane z walijskiego złota[122].

Po ceremonii ślubnej świeżo upieczeni małżonkowie wzięli udział w 45-minutowym, transmitowanym przez telewizję nabożeństwie w kaplicy św. Jerzego zamku w Windsorze, prowadzonym przez arcybiskupa Canterbury Rowana Williamsa[123][122]. Podczas trwającego w ramach liturgii błogosławieństwa nowożeńcy uklękli i odczytali z Modlitewnika Powszechnego 1662 słowa zawierające wyznanie „rozmaitych grzechów i niegodziwości”[122][123]. W nabożeństwie uczestniczyło około 800 gości, w tym rodzina (obecni była królowa Elżbieta II z mężem, księciem Filipem) i przyjaciele pary oraz liczne osobistości, m.in. premier Wielkiej Brytanii Tony Blair i celebryci: Rowan Atkinson, Phil Collins, Kenneth Branagh, Joanna Lumley, Richard E. Grant, Jools Holland oraz Stephen Fry. Gościem nabożeństwa był także pierwszy mąż Kamili, Andrew Parker Bowles[122].

Ostatnim punktem dnia ślubu było popołudniowe przyjęcie na zamku w Windsorze[123]. Później, po godzinie 18.00 Karol i Kamila pojechali na miesiąc miodowy do szkockiej rezydencji królewskiej Birkhall, stanowiącej część posiadłości Balmoral[122][123][124].

Kontrowersje

12 stycznia 1993 magazyn „People” ujawnił treść nieprzyzwoitej rozmowy telefonicznej Karola i Kamili Parker Bowles, którą to nagrały tajne służby bezpieczeństwa[125]. Skandal, określany przez prasę jako Camillagate, wpłynął negatywnie na medialny wizerunek księcia, wówczas pozostającego mężem księżnej Diany[126]. 29 czerwca 1994 Karol udzielił wywiadu, w którym przyznał się do zdrady i romansu z Parker Bowles.

W 2015 przyjaciel księcia, biskup Peter Ball został skazany za molestowanie seksualne nastolatków i młodych mężczyzn[127]. Karol komentował sprawę publicznie, m.in. przyznając, że żałuje, iż zaufał Ballowi, gdy ten zaprzeczył oskarżeniom, które pojawiały się w mediach[128][129]. Oficjalne oświadczenie wydał 6 czerwca 2018[130].

Zdrowie

25 marca 2020 rzecznik Clarence House poinformował, że u księcia Walii rozpoznano zakażenie wirusem SARS-CoV-2[131]. Karol miał łagodne objawy infekcji dróg oddechowych w czasie pobytu w Szkocji. Nie ustalono, od kogo książę się zaraził, ponieważ w dniach poprzedzających diagnozę brał udział w wielu oficjalnych spotkaniach, w tym z Albertem II, księciem Monako, który także zachorował[132]. Test księżnej Kornwalii miał ujemny wynik[133]. 26 marca oświadczono, że książę kontynuuje swoją pracę w domu, a objawy jego choroby są łagodne[134]. 30 marca Karol zakończył okres izolacji[135], a 1 kwietnia opublikował nagraną przez siebie wiadomość, w której opowiadał o swoich doświadczeniach z chorobą i wyraził wsparcie dla pracowników brytyjskiej ochrony zdrowia[136].

Spuścizna

Jego imię nosi jego wnuk, książę Ludwik Artur Karol z Walii.

Kanadyjska Wyspa Księcia Karola nazwana jest na jego cześć[137].

Genealogia

Przodkowie

OsobaRodziceDziadkowiePradziadkowie
Karol III, król Zjednoczonego KrólestwaFilip, książę EdynburgaKsiążę Andrzej z Grecji i DaniiJerzy I, król Greków
Olga, królowa Greków
Alicja, księżna Grecji i DaniiLudwik Mountbatten, 1. markiz Milford Haven
Wiktoria, markiza Milford Haven
Elżbieta II, królowa Zjednoczonego KrólestwaJerzy VI, król Zjednoczonego KrólestwaJerzy V, król Zjednoczonego Królestwa
Maria, królowa Zjednoczonego Królestwa
Elżbieta, królowa Zjednoczonego KrólestwaClaude Bowes-Lyon, 14. hrabia Strathmore i Kinghorne
Cecilia Bowes-Lyon, hrabina Strathmore i Kinghorne

Potomkowie

DzieciWnuki
Wilhelm, książę Walii (1982–)
∞ Katarzyna Middleton (ślub 2011)		Książę Jerzy z Walii (2013–)
Księżniczka Karolina z Walii (2015–)
Książę Ludwik z Walii (2018–)
Henryk, książę Sussexu (1984–)
∞ Meghan Markle (ślub 2018)		Archie Mountbatten-Windsor (2019–)
Lilibet Mountbatten-Windsor (2021–)

Odznaczenia

Poniższa lista nie zawiera wszystkich odznaczeń[138].

Tytuły

  • Jego Królewska Wysokość, Książę Zjednoczonego Królestwa – od 1948 do 1952;
  • Jego Królewska Wysokość, Książę Kornwalii – lata 1952–1958
  • Jego Królewska Wysokość Książę Karol, Książę Rothesay – pod tym tytułem znany jest w Szkocji, jako następca tronu Szkocji – od 1952 do 2022, dodatkowo jako książę Rothesay jest także hrabią Carrick, baronem Renfrew, Lordem Wysp/Isles, Księciem i Wielkim Stewardem Szkocji;
  • Jego Królewska Wysokość Książę Walii – następca tronu Zjednoczonego Królestwa; pod tym tytułem znany jest poza Szkocją – od 1958 do 2022, dodatkowo jako książę Walii jest także hrabią Chester.
  • Jego Królewska Wysokość Książę Edynburga – od 2021 do 2022 (dziedziczy od Filipa po jego śmierci)[141][142]
  • Hrabia Merioneth – od 2021 do 2022 (dziedziczy od Filipa po jego śmierci)[141][142]
  • Baron Greenwich – od 2021 do 2022 (dziedziczy od Filipa po jego śmierci)[141][142]
  • Jego Królewska Mość, Król Zjednoczonego Królestwa – od 2022

Król jest z urzędu Wielkim Mistrzem następujących orderów:

Publikacje książkowe o Karolu

  • Jonathan Dimbleby, The Prince of Wales. A biography (1994; tytuł polski: Karol Książę Walii. Biografia, przekład Magda Papuzińska, Oficyna Wydawnicza „Rytm” 1997, ISBN 83-86678-68-2);
  • Isabelle Rivère, Camilla & Charles (2005; tytuł polski: Kamila i Karol, przekład: Krystyna Szerzyńska-Maćkowiak, Bertelsmann Media Sp. z o.o. – Świat Książki 2005, ISBN 83-247-0053-6);
  • Catherine Mayer, Charles. The Heart of a King (tytuł polski: Książę Karol. Serce króla, przekład: Elżbieta Królikowska-Avis, Wydawnictwo Dream Books 2015, ISBN 978-83-6446-032-6).

Przypisy

  1. ↑ Prince Charles becomes longest-serving heir apparent, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  2. ↑ Prince Charles becomes oldest heir to the throne in British history, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  3. ↑ Prince Charles becomes oldest heir for nearly 300 years, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  4. ↑ Karol nowym królem Wielkiej Brytanii, TVN24 [dostęp 2022-09-08] (pol.).
  5. ↑ 70 lat jako następca tronu. W młodości był „najbardziej pożądanym kawalerem na świecie”. pap.pl. [dostęp 2022-09-09].
  6. ↑ Marek Rybarczyk, Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 185, ISBN 978-83-287-2183-8.
  7. ↑ Royal babies and The Gazette, thegazette.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  8. ↑ Five things to expect when Britain’s littlest heir is born – The Globe and Mail, theglobeandmail.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  9. ↑ List of godchildren of members of the British Royal Family, worldlibrary.org [dostęp 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-25].
  10. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 204.
  11. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 62.
  12. ↑ The Age – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  13. ↑ Announcing the death of King George VI – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  14. ↑ King George VI Dies – HISTORY, history.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  15. ↑ Queen Elizabeth II: The Moment She Became the Monarch – Time, time.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  16. ↑ History of the Duchy, duchyofcornwall.org [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  17. ↑ Page 4733; Issue 41460, 29 July 1958, thegazette.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  18. ↑ True Story of Prince Charles’s Investiture as the Prince of Wales in 1969, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  19. ↑ The Pittsburgh Press – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  20. ↑ The Lewiston Daily Sun – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  21. ↑ The Sydney Morning Herald – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  22. ↑ Spokane Daily Chronicle – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  23. ↑ Princess Diana & Prince Charles’s 1983 Australia Tour Inspires ‘The Crown’ Season 4, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  24. ↑ BBC World Service – Witness History, Prince Charles and Princess Diana in the USA, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  25. ↑ Prince Charles says he has Polish blood in his veins – UPI Archives, upi.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  26. ↑ Prince Charles meets with Polish Jews in Krakow – Haaretz – Israel News, haaretz.com [dostęp 2020-04-13].
  27. ↑ A Royal Return – The Krakow Post, krakowpost.com [dostęp 2020-04-13].
  28. ↑ Prince opens Krakow Jewish centre, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  29. ↑ President of the Republic of Poland / Archive / News archive 2000–2010 / News 2010 / British Royal Couple at the Presidential Palace, prezydent.pl [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  30. ↑ Polish president Lech Kaczynski killed in plane crash mourned, dailymail.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  31. ↑ Prince Charles and Camilla make history in Cuba – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  32. ↑ Prince Charles visits grandmother’s tomb on Jerusalem visit – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  33. ↑ Auschwitz: Prince Charles warns world leaders over ‘hatred’ – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  34. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 72.
  35. ↑ Davos 2020: Prince Charles offers stark warning over ‘approaching catastrophe’ – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  36. ↑ Davos 2020: Prince Charles meets Greta Thunberg – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  37. ↑ Prince Charles meets Greta Thunberg in historic royal moment, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  38. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 74.
  39. ↑ Prince George provokes giggles in new video with the Queen, Charles and William, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  40. ↑ The Prince Of Wales Attends The Wedding Of Crown Prince Haakon Of... News Photo – Getty Images, gettyimages.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  41. ↑ Royal Wedding of the Prince Willem-Alexander with Maxima Zorreguieta... News Photo – Getty Images, gettyimages.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  42. ↑ Prince Charles of England and Albert of Monaco during Royal Wedding... News Photo – Getty Images, gettyimages.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  43. ↑ Prince William talks about future responsibilities in new documentary about Prince Charles, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  44. ↑ Royal surprise: Prince Charles shares first Instagram post – and it’s very personal, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  45. ↑ Portrait of Queen and three heirs marks the start of a new decade, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  46. ↑ British Council, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  47. ↑ British Red Cross Society, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  48. ↑ Marie Curie, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  49. ↑ Royal Academy of Culinary Arts, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  50. ↑ Scottish Ballet, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  51. ↑ The British Film Institute, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  52. ↑ The Royal Opera, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  53. ↑ The Royal Opera House, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  54. ↑ The Royal Television Society, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  55. ↑ Prince Charles At 71: Breaking Records As ‘King In Waiting,’ In Photos, forbes.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  56. ↑ Britain′s eternal heir to the throne: Prince Charles at 70, dw.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  57. ↑ Prince Charles: Will Prince Charles be the oldest King to be crowned?, express.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  58. ↑ 15 Things That Will Happen When Queen Elizabeth II Dies, cheatsheet.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  59. ↑ The Accession Council, privycouncil.independent.gov.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  60. ↑ Will Prince Charles Change His Name When He Becomes King?, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  61. ↑ Will Charles be the disestablishment king?, catholicherald.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  62. ↑ Queen Elizabeth may abdicate the throne in 18 months, jpost.com [dostęp 2020-04-13].
  63. ↑ Why Queen Elizabeth Will Never Give Up the Throne, rd.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  64. ↑ Queen ‘close’ to abdication as Prince Charles ‘running Royal Family’, expert claims, express.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  65. ↑ Queen Elizabeth II news: The TWO reasons the Queen would never abdicate, express.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  66. ↑ King Charles III, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  67. ↑ Grandsons hold vigil as public files past, theguardian.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  68. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 328.
  69. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 328–329.
  70. ↑ Prince Harry Reveals the Moment He asked Prince Charles to Walk Meghan Markle Down the Aisle, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  71. ↑ How Prince Harry Asked Prince Charles to Walk Meghan Markle Down the Aisle, harpersbazaar.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  72. ↑ The moment Prince Charles agreed to walk Meghan down the aisle, revealed by Harry and Camilla, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  73. ↑ Watch the key dates in Prince Harry and Meghan Markle’s Megxit announcement, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  74. ↑ Prince Harry’s relationship with dad Prince Charles is ‘rock solid’ despite Megxit – The Sun, thesun.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  75. ↑ Prince Harry SNUB: The close bond Prince Charles and William have formed after Megxit, express.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  76. ↑ Królowa Elżbieta II nie wygłosiła mowy tronowej. Zastąpił ją książę Karol. tvn24.pl, 10 maja 2022. [dostęp 2022-05-11].
  77. ↑ https://www.bbc.com/news/uk-61585886.
  78. ↑ https://www.reuters.com/world/uk/prince-charles-william-head-balmoral-be-with-queen-2022-09-08/.
  79. ↑ Queen wants Camilla to be Queen Consort when Charles becomes king, the Guardian, 5 lutego 2022 [dostęp 2022-09-09] (ang.).
  80. ↑ https://www.theguardian.com/uk-news/2022/sep/08/prince-charles-heir-to-king-death-beloved-mother-queen-elizabeth-ii.
  81. ↑ http://www.theguardian.com/uk/2005/dec/27/monarchy.michaelwhite.
  82. ↑ https://news.sky.com/story/king-charless-statement-after-queens-death-a-moment-of-the-greatest-sadness-for-me-12693165.
  83. ↑ Król Karol III przyjął na pierwszej audiencji premier Liz Truss. tvn24.pl. [dostęp 2022-09-10].
  84. ↑ Orędzie króla Karola III do narodu. „Będę służyć wam z szacunkiem, lojalnością i miłością”. tvn24.pl, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-10].
  85. ↑ Karol III formalnie ogłoszony królem Wielkiej Brytanii. rp.pl. [dostęp 2022-09-10].
  86. ↑ Charlotte Dunn, The Coronation of His Majesty The King, The Royal Family, 11 października 2022 [dostęp 2022-10-12] (ang.).
  87. ↑ Rishi Sunak po audiencji u króla, oficjalnie jest premierem. Wkrótce "zniknie za czarnymi drzwiami". gazeta.pl. [dostęp 2022-10-25].
  88. ↑ The Glasgow Herald – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  89. ↑ Prince Charles And Camilla: Why Did He Marry Diana Instead? – HistoryExtra, historyextra.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  90. ↑ a b Rybarczyk 2022 ↓, s. 255.
  91. ↑ Princess Diana and Prince Charles engagement announcement: the highlights – 9Honey, honey.nine.com.au [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  92. ↑ Inside Princess Diana’s Royal Wedding Fairy Tale, vanityfair.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  93. ↑ BBC One – The Royal Wedding of HRH The Prince of Wales and the Lady Diana Spencer, Prince Charles’ engagement announcements, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  94. ↑ Charles and Diana marry, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-13].
  95. ↑ Why Prince Charles Blames Prince Philip For His Unhappy Marriage to Princess Diana, cheatsheet.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  96. ↑ https://www.facebook.com/watch/?v=316150582091312.
  97. ↑ http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/21/newsid_2518000/2518435.stm.
  98. ↑ Video: 1982: How Prince William’s birth was announced – Telegraph, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-25] (ang.).
  99. ↑ Princess Diana is expecting her second child in September,... – UPI Archives, upi.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  100. ↑ Princess Of Wales Gives Birth To Her Second Son – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  101. ↑ SPECIAL: PRINCESS DIANA, 1961-1997, time.com [dostęp 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2005-03-31].
  102. ↑ Gadsden Times – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  103. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 263, 265, 268.
  104. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 275.
  105. ↑ Separation of Charles and Diana announced – HISTORY, history.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  106. ↑ Sarasota Herald-Tribune – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  107. ↑ Charles and Camilla’s romance, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-13].
  108. ↑ Prince Charles and Camilla Parker Bowles split shock, newidea.com.au [dostęp 2020-04-13].
  109. ↑ http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/20/newsid_2538000/2538985.stm.
  110. ↑ a b Rybarczyk 2022 ↓, s. 283.
  111. ↑ http://www.bbc.co.uk/news/special/politics97/diana/accident.html.
  112. ↑ Prince Charles Arrives in Paris to Take Diana's Body Home, archive.nytimes.com [dostęp 2020-04-13].
  113. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 329.
  114. ↑ Royal baby: Kate gives birth to boy – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  115. ↑ Royal baby: Duchess of Cambridge gives birth to a boy – as it happened, theguardian.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  116. ↑ An honest woman at last, mattoid.com [dostęp 2020-04-13].
  117. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/264574.stm.
  118. ↑ House of Commons Hansard Written Answers for 17 Mar 2005 (pt 32), publications.parliament.uk [dostęp 2020-04-13].
  119. ↑ a b Charles and Camilla to marry, theguardian.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  120. ↑ Prince Charles Postpones Wedding to Attend Funeral. nytimes.com, 2005-04-04. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
  121. ↑ Reading Eagle – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2020-04-13].
  122. ↑ a b c d e f g h Mark Oliver, agencies: Charles and Camilla wed. [w:] UK news [on-line]. theguardian.com, 2005-04-09. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
  123. ↑ a b c d e f g h Charles, Camilla Married in Royal Wedding. [w:] World [on-line]. dw.com, 2005-04-09. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
  124. ↑ Royal newlyweds break off honeymoon to meet pupils.. thefreelibrary.com, 2005-04-15. [dostęp 2022-10-14]. (ang.).
  125. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 68, 285.
  126. ↑ Rybarczyk 2022 ↓, s. 68–69.
  127. ↑ Prince Charles’ friendship with Peter Ball ‘well known’ – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  128. ↑ Peter Ball abuse inquiry: Prince Charles ‘misled’ by bishop – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  129. ↑ Prince Charles to give evidence at Peter Ball abuse inquiry – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  130. ↑ Abuse inquiry seeks Peter Ball statement from Prince Charles – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  131. ↑ Coronavirus: Prince Charles tests positive for COVID-19, news.sky.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  132. ↑ Prince Charles has tested positive for coronavirus – Wales Online, walesonline.co.uk [dostęp 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-25].
  133. ↑ Prince Charles tests positive for coronavirus – Manchester Evening News, manchestereveningnews.co.uk [dostęp 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-25].
  134. ↑ Clarence House issues health update for the Prince of Wales – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  135. ↑ Coronavirus latest: Prince Charles in good health and out of self-isolation, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  136. ↑ Prince Charles shares glimpse into cosy home office as he opens up about COVID-19 experience, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  137. ↑ Prince Charles Island, thecanadianencyclopedia.ca [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  138. ↑ What are Prince Charles’s medals for?. bbc.co.uk, 15 listopada 2006. [dostęp 2010-10-02]. (ang.).
  139. ↑ Zimbabwe Independence Celebrations – Książę Walii udekorowany Medalem Niepodległości (ang.) [dostęp 2013-11-04].
  140. ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2015-05-27]. (duń.).
  141. ↑ a b c Who will be the next Duke of Edinburgh?, cbsnews.com [dostęp 2021-04-12] (ang.).
  142. ↑ a b c Prince Charles inherits the title Duke of Edinburgh following the death of Prince Philip, Royal Central, 11 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-12] (ang.).

Bibliografia

  • Marek Rybarczyk, Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, ISBN 978-83-287-2183-8.

Linki zewnętrzne

Władcy państw o ustroju monarchicznym
Afryka
Azja
Europa
Ameryka
Australia i Oceania

World Monarchies.svg

Przywódcy państw i premierzy rządów państw Europy
Przywódcy państw
Przywódcy państw
nieuznawanych
Premierzy rządów
Premierzy rządów
państw nieuznawanych

Mapa Europy (polityczna)

  1. ↑ a b Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.
  2. ↑ Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 państw członkowskich UE oraz 26 z 30 państw członkowskich NATO (stan na 4 września 2020).
  3. ↑ Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.
Władcy brytyjscy
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii
Stuartowie
Dynastia hanowerska
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii i Irlandii
Dynastia hanowerska
Koburgowie
(od 1917 Windsorowie)
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii
i Irlandii Północnej

Windsorowie

Flag of the United Kingdom (1-2).svg

Angielscy i brytyjscy władcy Irlandii
Lordowie Irlandii
Plantageneci
Lancasterowie
Yorkowie
Lancasterowie
Yorkowie
Tudorowie
Królowie Irlandii
Tudorowie
Stuartowie
Republika Angielska
Lordowie Protektorzy
Królowie Irlandii
Stuartowie
Dynastia hanowerska
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii i Irlandii
Dynastia hanowerska
Koburgowie
(od 1917 Windsorowie)
  • 1922 – Irlandia podzieliła się na część południową niepodległą (jako dominium do 1949) i północną, która pozostaje częścią Zjednoczonego Królestwa.
Monarchowie Irlandii
Windsorowie
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii
i Irlandii Północnej
Windsorowie

Coat of arms of Ireland.svg

Monarchowie Kanady

Kanada

Tytuły Karola III
Książęta Rothesay

Shield of Arms of the Duke of Rothesay.svg

Książęta Walii
Niezależni książęta Walii
  • Llywelyn ab Iorwerth (1218–1240)
  • Dafyff ab Llywelyn (1240–1246)
  • Llywelyn ab Gruffydd (1246–1282)
  • Dafydd III ab Gruffydd (1282–1283)
  • Madoc ap Llywelyn (1294–1295)
  • Owain III Lawgoch (1372–1378)
  • Owain IV Glyndwr (1400–1415)
Książęta Walii
jako następcy tronu Anglii
Książęta Edynburga

Media użyte na tej stronie

Order of the Garter UK ribbon.png
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY-SA 2.5
Ribbon of the Order of the Garter
Order of the Bath (ribbon).svg
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY 2.5
Ribbon of the Order of the Bath
Order of the Bath UK ribbon.svg
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY 2.5
Ribbon of the Order of the Bath
UK Queen EII Coronation Medal ribbon.svg
Baretka brytyjskiego Medalu z okazji Koronacji Elżbiety II.
AUS Order of Australia (civil) BAR.svg
Baretka: Order Australii (odmiana cywilna).
Order of the Elephant Ribbon bar.svg
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
NED Kroonorde A1 BAR.png
Baretka (Holandia):
– Krzyż Wielki Orderu Korony (1969-dziś).
Flag of Canada (Pantone).svg
Flag of Canada introduced in 1965, using Pantone colors. This design replaced the Canadian Red Ensign design.
New Zealand 1990 Commemoration Medal ribbon.png
Autor: Oryginalnym przesyłającym był PalawanOz z angielskiej Wikipedii, Licencja: CC BY-SA 2.5
New Zealand 1990 Commemoration Medal ribbon
Summary
Image sourced from 'Medals of the World' website: [1] Permission given by Megan Robertson to User:PalawanOz on 22 April 2007 for the use of this image in Wikipedia articles
Ordre de la couronne de Chene GC ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Korony Dębowej (Luxemburg)
ESP Charles III Order GC.svg
Autor: Heralder (Crown by Miguillen, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the Order of Charles III, Grand Cross.
Official opening of Senedd Cymru - Welsh Parliament, Wales; 7 June 2011 05.jpg
Autor: Senedd Cymru / Welsh Parliament; Wales, Licencja: CC BY 2.0
Official opening of Senedd Cymru - Welsh Parliament, Wales; 7 June 2011 Elizabeth II.
Badge of the House of Windsor.svg

The Badge of the House of Windsor (the ruling royal house of the United Kingdom and the other Commonwealth realms), as approved by King George VI in 1938. In the style used from 1938 to 1952 and the again from 2022.

“ Although the Sovereigns of the House of Windsor (this dynastic name was adopted by Royal Proclamation on 17th June 1917) have used various old royal badges only one or two new badges have been adopted that for Wales and the following badge for the House of Windsor, which was approved by King George VI on 28th July 1938: On a Mount Vert the Round Tower of Windsor Castle argent, masoned sable, flying thereon the Royal Standard, the whole within two branches of oak fructed or, and ensigned with the Imperial Crown. ”
(J.P. Brooke-Little, 1954, Boutell's Heraldry, Frederick Warne: London and New York, pages 216-217)
Ord.Rajanya.Nepal-Ribbon.gif
Il nastrino dell'Ordine.
EGY Order of the Republic - Grand Cordon BAR.png
Baretka Wielkiej Wstęgi Orderu Republiki
Order of St John (UK) ribbon.png
Venerable Order of Saint John (UK) ribbon. New image uploaded over old version, to include miniature cross worn on ribbon. For example, see here
Order of Logohu - Grand Companion (PNG) ribbon.png
Ribbon for the Grand Companion rank of the Order of Logohu from Papua New Guinea.
JPN Daikun'i kikkasho BAR.svg
Baretka japońskiego Orderu Chryzantemy.
Coat of arms of Ireland.svg
Arms of Ireland. Blazon: Azure, a harp or stringed argent.
Zimbabwe Independence medal.gif
Zimbabwe Independence Medal
PRT Military Order of Aviz - Grand Cross BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Wojskowego Orderu Aviz
Independence Medal (Fiji) ribbon.png
Autor: PalawanOz, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon for the Fijian Independence Medal
New Zealand Armed Forces Award ribbon.png
Autor: PalawanOz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the New Zealand Armed Forces Award
QueenServiceRibbon.png
Ribbon of Queen's Service Order
CAN Order of Military Merit Commander ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Commander of the Order of Military Merit ribbon bar. Canada.
Ribbon bar of the Order of the Star of Ghana.gif
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Order of the Star of Ghana
Wisam al-Khalifa 1st class.gif
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Al-Khalifa Order
Galó de l'Orde del Mèrit (UK).svg
Ribbon of the Order of Merit
CD-ribbon and bar.png
Autor: LukGasz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon of the Canadian Forces Decoration and bar
Seraphimerorden ribbon.svg
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Ordem of the Seraphim. Sweden. True size for the template.
Ord.LionMalawi.gif
Autor: Skukifish, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastrino dell'Ordine del Leone del Malawi
Shield of Arms of the Duke of Rothesay.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Arms of the Duke of Rothesay as shown on "His Royal Highness's Scottish Banner". Text from official web-site of the Prince of Wales[1]:
"The Prince of Wales had the idea of incorporating his Scottish titles - Duke of Rothesay, Lord of the Isles and Great Steward of Scotland - into a banner. It was designed in 1974 by Sir Iain Moncrieffe in his capacity as Albany Herald and approved by The Queen later that year. The standard, exclusively for use when The Prince is in Scotland, was first flown on 21st July 1976, when he visited Loch Kishorn, Wester Ross, to launch the Ninian Central oil platform production dock, the site of which was part of the ancient lordship of the Isles. The standard is also known as His Royal Highness's Scottish Banner. The first and fourth quarterings of the banner - blue and white chequered band across a gold background - represent the Great Steward of Scotland. The second and third quarterings - a black galley with red flags on a white background - represent the Lord of the Isles. Superimposed in the centre is a small gold shield with the red Lion Rampant within a red Royal Tressure on it, charged with a blue label of 3 points. This represents the Dukedom of Rothesay"
Order of Orange-Nassau ribbon - Knight Grand Cross.svg
Autor: Macesito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Rycerza Wielkiego Krzyża Orderu Oranje-Nassau
Order of Merit of the State of Qatar - ribbon bar.gif
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Order of Merit of the State of Qatar
ETH Order of the Star of Ethiopia - Grand Cross BAR.png
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Etiopii
Saskatchewan Order of Merit ribbon bar 2005.svg
Autor: EricSerge, Licencja: CC BY-SA 3.0
Saskatchewan Order of Merit ribbon bar design used after 2005
World Monarchies.svg
Autor: Eddo, Licencja: CC BY-SA 3.0
English (en): Map of the current sovereign monarchs in the World
 
Absolute Monarchy
 
Semi-constitutional Monarchy
 
Constitutional Monarchy
 
Commonwealth Realm
 
Sub-state Monarchy
Order of Mubarak the Great (Kuwait) - ribbon bar.gif
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Order of Mubarak the Great (Kuwait)
PNG Independence Medal.png
Papua New Guinea Independence Medal ribbon
Charles III Signature.svg
Signature of King Charles III of the United Kingdom, which features his regnal name (Charles), followed by the letter R for Rex, Latin for "king".
Charles, Prince of Wales in 2021 (cropped) (3).jpg
President Joe Biden greets Britain's Prince Charles, Tuesday, November 2, 2021, during the COP26 U.N. Climate Change Conference at the Scottish Event Campus in Glasgow, Scotland. (Official White House Photo by Adam Schultz) This official White House photograph is being made available only for publication by news organizations and/or for personal use printing by the subject(s) of the photograph. The photograph may not be manipulated in any way and may not be used in commercial or political materials, advertisements, emails, products, promotions that in any way suggests approval or endorsement of the President, the First Family, or the White House.
Order of the Thistle UK ribbon.svg
Autor:
Oryginał:
 
Vector:
Image sourced from 'Medals of the World' website: [1], Licencja: CC BY-SA 3.0
Baretka Kawalera Wojskowego Orderu Aviz
St Olavs Orden storkors stripe.svg
Autor: Ordensherre, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon of Grand Cross of the Order of St. Olav, Norwegian: Stripe for storkors av St. Olavs Orden.
Europa-mapa polityczna.png
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Mapa polityczna Europy po polsku