Karol I Rumuński

Karol I Rumuński
Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig
Domnitor, a następnie Król Rumunów
Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
Książę (domnitor) Rumunii
Okres

od 22 maja 1866
do 22 maja 1881

Poprzednik

Aleksander Jan Cuza

Następca

tytuł się przekształcił

Król Rumunii
Okres

od 22 maja 1881
do 10 października 1914

Poprzednik

tytuł się przekształcił

Następca

Ferdynand I Rumuński

Dane biograficzne
Dynastia

Hohenzollern-Sigmaringen

Data i miejsce urodzenia

20 kwietnia 1839
Sigmaringen

Data i miejsce śmierci

10 października 1914
Sinaia

Ojciec

Karl Anton von Hohenzollern-Sigmaringen

Matka

Józefina Badeńska

Żona

Elisabeth zu Wied

Dzieci

Maria Rumuńska

Odznaczenia
Łańcuch Orderu Karola I (Rumunia) Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii Łańcuch Orderu Gwiazdy Rumunii Krzyż Przejścia Dunaju (Crucea Trecerea Dunării) Order Domowy Hohenzollernów z Mieczami Order Domowy Królewski Hohenzollernów z Mieczami na Wojennej Wstędze Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Słonia (Dania) Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Order św. Huberta (Bawaria) Order Korony Rucianej (Saksonia) Order Podwiązki (Wielka Brytania) Order Złotego Runa (Austria) Order Orła Czarnego (Prusy) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Łańcuch Orderu Karola III (Hiszpania) Order Ludwika (Hesja) Order „Pour le Mérite” Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny) Medal Wojskowy (Francja) Order św. Jerzego II klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego III klasy (Imperium Rosyjskie) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Wielki Łańcuch Orderu Wieży i Miecza (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Waleczności (Bułgaria)

Karol I (ur. 20 kwietnia 1839 w Sigmaringen, zm. 10 października 1914 w Sinai) – książę (domnitor) Rumunii w latach 18661881 i jej król w latach 18811914 z rodu Hohenzollern-Sigmaringen.

Życiorys

Młodość

Karl urodził się w rodzinie księcia Karola Antoniego i Józefiny Badeńskiej. Jego siostrą była Stefania – królowa Portugalii, i Maria Luiza – hrabina Flandrii. Po zdobyciu elementarnego wykształcenia uczęszczał do Szkoły Kadetów w Münster. W 1857 uczęszczał na kursy do Szkoły Artyleryjskiej w Berlinie. Brał udział w wojnie prusko-duńskiej, gdzie uczestniczył w szturmie na cytadele Friederica i Dybbøl. Zdobył tam opinię wzorowego żołnierza. Do roku 1866 był oficerem armii pruskiej.

Zdobycie tronu

Karol I

Po przewrocie z 10/11 lutego 1866 r. i wygnaniu Aleksandra Jana Cuzy, Rumunia pogrążyła się w chaosie i stanęła przed groźbą rozpadu. Mimo sprzeciwu znacznej części społeczeństwa, dzięki poparciu Napoleona III (z którym rodzina Karola była w świetnych stosunkach) i większości rumuńskich elit politycznych, Karol został wybrany na księcia. Udał się więc incognito pociągiem do Rumunii. Na jej granicy powitał go Ion Brătianu i wspólnie udali się powozem do Bukaresztu (wówczas Rumunia nie posiadała żadnej linii kolejowej). Był tam owacyjnie witany; by zobaczyć nowego władcę, na ulice miast wylegały tłumy.

Panowanie

Od razu po przybyciu Karola I, parlament przyjął 29 czerwca 1866 r. nową konstytucję. Był to akt bardzo śmiały, stanowiący kolejny istotny krok na rumuńskiej drodze do pełnej niepodległości. Dawała ona możliwość reorganizacji państwa i wyciągnięcia go z anarchii.

Karol zajął się modernizacją kraju, ale wobec oporu części elit zagroził abdykacją w razie braku możliwości realizacji swojej wizji rozwoju. Ostatecznie Karol kontynuował program reform, inicjując rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej, reformę systemu monetarnego oraz wspierał inicjatywy przemysłowe i działalność kredytową[1].

W 1869 Karol I ożenił się z Elisabeth zu Wied, z którą miał tylko jedno dziecko – córkę Marię, która zmarła w wieku 3 lat.

W czasie wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1877-1878, Karol I dowodził wojskami rumuńskimi biorącymi w niej udział u boku Rosji[1]. Nominalnie dowodził trzecim nieudanym szturmem Plewny. Ten konflikt przyniósł Rumunii międzynarodowe uznanie oraz, przyznaną na konferencji w Berlinie, pełną niepodległość od Turcji.

Od tego czasu Rumunia była królestwem, a Karol I królem, co potwierdziła zmiana konstytucji w 1881. W 1883 podpisał tajny pakt z Trójprzymierzem. W 1913 w czasie II wojny bałkańskiej zaatakował Bułgarię i zdobył na niej południową Dobrudżę. Rok później, gdy wybuchła I wojna światowa, mimo głosu opinii publicznej nawołującej do stanięcia po stronie Ententy, postanowił dopełnić przynajmniej części warunków traktatu z 1883 i zaatakować Rosję.

Ostatecznie pod naciskiem czołowych rumuńskich polityków zasiadających w Radzie Koronnej zrezygnował z sojuszu z Niemcami[1]. W wyniku jego nagłej śmierci 10 października (27 września według kalendarza juliańskiego) 1914 r. tron objął jego bratanek Ferdynand I, który podtrzymał decyzję o przyłączeniu do Trójporozumienia[1].

Odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d Bogumił Luft, Od abdykacji Michała I minęło 70 lat, ale większość Rumunów żegnała go jak monarchę, 17 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-30] (pol.).

Bibliografia

  • Juliusz Demel: Historia Rumunii, wyd. II uzup. i popr., Ossolineum, Wrocław 1986, ISBN 83-04-01553-6
  • Jules Martin de Montalbo, Raymond Richebé: Armoires et décorations. Paryż 1898, s. 416
  • Marquis of Ruvigny: The Titled Nobility of Europe. Londyn 1914, s. 136

Media użyte na tej stronie

D-PRU Royal Hohenzollern Order swords war-ribbon BAR.svg
Baretka pruskiego Królewskiego Orderu Rodu Hohenzollernów z Mieczami na Wojennej Wstędze.
(Königlicher Hausorden von Hohenzollern mit Schwertern am Kriegsband)
Order St. Andrew (Russia) ribbon.svg
Autor: Reliavech, Licencja: CC BY-SA 4.0
Barette de l'ordre de Saint-André (Russie impériale).
RUS Order of St. Alexander Nevsky BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Order Świętego Aleksandra Newskiego
RUS Order św. Anny (baretka).svg
Baretka Orderu św. Anny.
RUS Order św. Stanisława (baretka).svg
Baretka Orderu św. Stanisława.
Order of the Most Holy Annunciation BAR.svg
Order of the Most Holy Annunciation ribbon
Seraphimerorden ribbon.svg
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Ordem of the Seraphim. Sweden. True size for the template.
Order of the Garter UK ribbon.png
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY-SA 2.5
Ribbon of the Order of the Garter
D-PRU Pour le Merite 1 BAR.svg
Baretka pruskiego Orderu Pour le Mérite.
AUT KuK Kriegsbande BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
Medaille militaire ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: La médaille militaire (France)
RUS Order św. Jerzego (baretka).png
Baretka Orderu św. Jerzego
Kingdom of Romania - 1881 CoA.svg
Coat of arms of Kingdom of Romania (between 1881 and June 23, 1921). After the War of Independence of Romania (1877 - 1878) and the proclamation of Kingdom, the CoA was slightly changed by use, not by law: lion's tails position, the Steel Crown of Romania over the shield and The Star of Romania Order below.
Carol of Romania - signature.png
Signature of King Carol of Romania.
Ord.Aquilanera.png
Order of Black Eagle's ribbon - Prussia
PRT Military Order of the Tower and of the Sword - Grand Collar.png
Autor: Gonçalo Veiga, Licencja: CC BY-SA 4.0
Military Order of the Tower and of the Sword - Grand Collar
D-PRU Princely Hohenzollern Order swords BAR.svg
Baretka: Książęcy Order Domowy Hohenzollernów z Mieczami.
(Fürstlicher Hausorden von Hohenzollern mit Schwertern)
Order of Charles III - Sash of Collar.svg
Autor: Mimich, Licencja: CC0
Sash of Collar of Order of Charles III, to be worn when the Collar doesn't suit the occasion
Trecrea 1877 Dunarie.svg
Kingdom of Romania Danube passing order cross (Trans Danube Cross) (1878)
DE-BY Orden des Heiligen Hubertus BAR.svg
Baretka: Rycerski Order Domowy Św. Huberta (Bawaria)
OrderofCarolI.ribbon.gif
Ribbon bar of the Order of Carol I of Romania
Order of the Elephant Ribbon bar.svg
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
BUL Order of SS. Cyril and Methodius BAR.png
Baretka Orderu Św. Cyryla i Metodego
BUL Military Order of Bravery BAR.svg
Baretka: Order Wojskowy za Odwagę (Waleczność) – Księstwo i Królestwo Bułgarii.
RUS Order White Eagle BAR.png
Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie)
Carol I King of Romania.jpg
Carol I King of Romania
Ludwig Order (Hesse) - ribbon bar.png
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the Ludwig Order (Grand Duchy of Hesse)