Karol Kryński

Karol Kryński

Waga

Kapitan
Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1900 Warszawa, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	5 sierpnia 1944 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	od 1918
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa, Kampania wrześniowa, Armia Krajowa, Powstanie warszawskie
Odznaczenia

Grób Karola Kryńskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze 21A, rząd 6, grób 2

Plakat 1939

Karol Kryński ps. Waga (ur. 13 kwietnia 1900 w Warszawie, zm. 5 sierpnia 1944 tamże) – polski malarz awangardowy, uczestnik wojny 1920, kapitan rezerwy. Podczas powstania warszawskiego dowódca III batalionu Oddziałów Wojskowych Powstańczego Pogotowia Socjalistów im. Stefana Okrzei. Zginął w walkach na Woli, raniony śmiertelnie na barykadzie przy ul. Wolskiej i Młynarskiej.

Życiorys

Syn Czesława prawnika i urzędnika i Marii z domu Poziomskiej. W lutym 1917 ukończył VI klas w Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie. Jednocześnie w okresie 1915 – 1917 uczęszczał do Szkoły Nauk Zdobniczych i Malarstwa. W gimnazjum należał do tajnego skautingu. Od listopada 1916 został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. Po ukończeniu szkół, w 1917 podjął studia w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Podjął również naukę jako wolny słuchacz na kursie humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych. W 1918 przez pewien czas słuchacz szkoły podchorążych POW.

Od listopada 1918 służył w 1 Okręgowym warszawskim pułku późniejszym 21 pułku piechoty jako pisarz batalionu, później starszy szeregowy. Następnie pełnił funkcję p.o. dowódcy plutonu 32 pułku piechoty. W 1919 (lipiec – październik) skończył uzupełniający kurs w Szkole Podchorążych Piechoty a od grudnia 1919 m.in.dowódcą plutonu, adiutantem batalionu 8 pułku piechoty Legionów. Awansowany na porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[1]. Od marca 1920 był dowódcą II batalionu, a od sierpnia 1920 dowódcą konnego oddziału wywiadowczego i oddziału sztabowego. Za czyny podczas wojny odznaczony Krzyżem Walecznych.

W styczniu 1921 bezterminowo urlopowany z wojska. Prawdopodobnie ukończył wówczas kurs maturalny dla wojskowych^[2]. Podjął pracę jako artysta malarz. Uczestniczył w awangardowych, lewicowych inicjatywach plastycznych konstruktywizmu polskiego. W 1923 uczestniczył w Wilnie w organizowaniu „Wystawy Nowej Sztuki”. W wyniku wystawy ukształtowała się grupa „Blok Kubistów, Suprematystów i Konstruktywistów”, w której uczestniczył^[3]. Po rozpadzie grupy w 1926 był członkiem grupy plastyków i architektów „Praesens”. W 1928 studiował krótko w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

W 1932 mianowany kapitanem rezerwy ze starszeństwem z dniem 2 stycznia 1932 i przydziałem do 1 pułku piechoty Legionów^[4].

Ok 1934 wyjechał do Brazylii, gdzie do 1937 był nauczycielem języka polskiego i rysunków. Po powrocie do Polski ponownie zajął się malarstwem i grafiką. Był m.in. autorem dekoracji ściennych na statku „MS Batory”.

W trakcie wojny obronnej we wrześniu 1939 był dowódcą kompanii w 1 pułku piechoty Legionów. Po ucieczce z transportu jenieckiego na terenie okupacji sowieckiej, przedostał się do Wilna, gdzie wstąpił do Organizacji Socjalistyczno-Niepodległościowej „Wolność”. W tym czasie pracował dorywczo jako ilustrator w dzienniku „Prawda Wileńska”. W 1942 powrócił do Warszawy, gdzie został dowódcą – szkoleniowcem III batalionu Gwardii Ludowej WRN na Woli.

W Powstaniu 1944 był dowódcą III batalionu Oddziałów Wojskowych Pogotowia Powstańczego Socjalistów w Obwodzie Wola Okręgu Warszawa AK.

Trzeciego dnia powstania, został ciężko ranny w czasie obrony barykady przy skrzyżowaniu ul. Wolskiej i ul. Młynarskiej. Zmarł 5 sierpnia z odniesionych ran, w szpitalu Karola i Marii Szlenkierów przy ul. Leszno 136. Rozkazem dowódcy AK nr 424 z 18 września 1944, odznaczony pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari „za wyjątkową odwagę osobistą i dodatni wpływ na otoczenie podczas walk”^[5].

W 1946 został ekshumowany i pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Jego grób znajduje się w kwaterze 21A, rząd 6, grób 2^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Kunert A.K., Słownik Biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944, Tom 2 Warszawa 1987 ISBN 83-211-0873-3.
• Rocznik Oficerski Rezerw Warszawa 1934.
• Rocznik Oficerski 1924, Warszawa 1924.
• Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, ŻannaŻ. Kormanowa (red.) i inni, t. 3, Warszawa: „Książka i Wiedza” : MN, 1992, ISBN 83-900412-7-8, OCLC 834044263 .