Karol Krystian Wettyn
| ||
książę Kurlandii i Semigalii | ||
Okres | od 1759 do 1763 | |
Poprzednik | Ludwik Ernest von Braunschweig-Lüneburg-Bevern | |
Następca | Ernest Jan Biron | |
Dane biograficzne | ||
Dynastia | Wettynowie | |
Data i miejsce urodzenia | 13 lipca 1733 Drezno | |
Data i miejsce śmierci | 16 czerwca 1796 Drezno | |
Ojciec | August III Sas | |
Matka | Maria Józefa Habsburżanka | |
Żona | Franciszka Krasińska | |
Dzieci | Maria Krystyna Wettyn | |
Odznaczenia | ||
Karol Chrystian Józef Wettyn, niem. Karl von Sachsen (ur. 13 lipca 1733 w Dreźnie, zm. 16 czerwca 1796 w Dreźnie) – królewicz polski, książę saski, książę Kurlandii i Semigalii w latach 1759–1763.
Królewicz polski
Karol Krystian Józef Wettyn był synem Augusta III i Marii Józefy. Początkowo przeznaczony był do kariery wojskowej. Podczas wojny siedmioletniej walczył w armii austriackiej przeciw Królestwu Prus.
Książę Kurlandii i Semigalii
Od 1758 roku przebywał w Sankt Petersburgu. Dzięki poparciu cesarzowej Elżbiety Piotrowny i zabiegom politycznym ojca w 1759 roku został wyznaczony do objęcia wakującego tronu Kurlandii i Semigalii. Jego nominacja zatwierdzona wyłącznie przez Radę Senatu Rzeczypospolitej wywołała początkowo opór szlachty kurlandzkiej, która nie miała wpływu na wybór Wettyna.
8 stycznia 1760 w Warszawie książę złożył swemu ojcu – Augustowi III, hołd lenny. 25 marca 1760 roku zawarł potajemnie ślub z Franciszką Krasińską, z którą doczekał się córki:
- Marii Krystyny Albertyny Karoliny (ur. 7 grudnia 1770, zm. 24 listopada 1851), matki króla Karola Alberta Sardyńskiego.
Jego rządy w Kurlandii i Semigalii były od początku oparte na słabych podstawach i uzależnione od sytuacji w Imperium Rosyjskim. W 1763 roku, gdy na tron rosyjski wstąpiła Katarzyna II, los rządów Wettyna został przesądzony. W związku z powrotem Ernesta Jana Birona, Karol Krystian został oblężony przez wojska rosyjskie w pałacu w Mitawie. Bez pomocy Rzeczypospolitej i wojsk saskich Karol Krystian Wettyn utracił tron i wyjechał do Drezna.
Pretendent do tronu polskiego
Po detronizacji w Kurlandii i Semigalii Karol Krystian Wettyn wraz z braćmi był kandydatem do korony polskiej po Auguście III.
W 1768 roku Sejm Rzeczypospolitej przyznał mu roczną pensję 12 000 dukatów. W tym czasie książę związał się z konfederatami barskimi, licząc, że dzięki ich pomocy odzyska Kurlandię i Semigalię oraz sięgnie po koronę polską. W 1771 roku wysnuto niezrealizowany plan sprowadzenia królewicza do Rzeczypospolitej, gdzie miał stanąć na czele konfederacji.
Sejm rozbiorowy przyznał w 1773 Karolowi Krystianowi Wettynowi roczną pensję 134 000 złotych, co później potwierdził sejm 1776 roku i konstytucja sejmu grodzieńskiego 1793 roku utrzymująca wysokość pensji książąt saskich[1].
Karol Krystian Wettyn zmarł w Dreźnie. Pochowany został w klasztorze St. Marienstern na Łużycach.
W 1735 udekorowany Orderem Orła Białego, kawaler saskiego Orderu Świętego Henryka w 1736, rosyjskiego Orderu Świętego Andrzeja w 1758[2]. W tym samym roku odznaczony Orderem św. Aleksandra Newskiego[3].
Był wolnomularzem od 1772 roku[4].
Genealogia
Prapradziadkowie | elektor Saksonii | król Danii i Norwegii | Erdmann August Hohenzollern | książę Wirtembergii | cesarz rzymski | elektor Palatynatu | książę Brunszwiku-Lüneburg | Edward Wittelsbach |
Pradziadkowie | elektor Saksonii | margragia Bayreuth | cesarz rzymsko-niemiecki | książę Brunszwiku-Lüneburg | ||||
Dziadkowie | król Polski | cesarz rzymsko-niemiecki | ||||||
Rodzice | król Polski August III Sas (1696–1763) | |||||||
Karol Krystian Wettyn (1733–1796) książę Kurlandii i Semigalii |
Przypisy
- ↑ Ryszard Wołoszyński, Karol Chrystian Józef, w: Polski Słownik Biograficzny, 1966–1967 t. XII, s. 89.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 164.
- ↑ Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 141.
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 393–394.
Bibliografia
- Marek Arpad Kowalski , Kolonie Rzeczypospolitej, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005, ISBN 83-11-10285-6, OCLC 69278111 .
Zobacz też
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Order Świętego Aleksandra Newskiego
Autor: Reliavech, Licencja: CC BY-SA 4.0
Barette de l'ordre de Saint-André (Russie impériale).
Autor: Poznaniak, lew: File:Coat_of_Arms_of_Kurzeme.svg, jeleń: File:Wappen_Landkreis_Sigmaringen.svg, Licencja: CC BY-SA 2.5
Herb Księstwa Kurlandii i Semigalii
Baretka: Order Wojskowy św. Henryka (Saksonia).
(Militär-Sankt-Heinrichs-Orden)
Autor: A.Buks, SVG is Praca własna, Licencja: CC0
Coat of Arms of Duchy of Courland and Semigallia