Karol Lenczowski

Karol Lenczowski
Ilustracja
podpułkownik dyplomowany piechoty podpułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

8 sierpnia 1891
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

22 lipca 1936
Przemyśl

Przebieg służby
Lata służby

1914-1936

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

II Brygada Legionów Polskich
II Korpus Polski w Rosji
7 Pułk Piechoty Legionów
3 Pułk Piechoty Legionów
2 Pułk Strzelców Podhalańskich

Stanowiska

dowódca, wykładowca,
oficer sztabu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa (bitwa pod Rarańczą, bitwa pod Kostiuchnówką, Bitwa pod Kaniowem)
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych

Karol Lenczowski (ur. 8 sierpnia 1891 w Budapeszcie, zm. 22 lipca 1936 w Przemyślu) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Nagrobek Karola Lenczowskiego

Urodził się 8 sierpnia 1891 w Budapeszcie[1]. Był synem Józefa i Marii[1] z domu Hajduk. Ukończył szkołę powszechną w Lanckoronie. Następnie uczył się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie zdał egzamin dojrzałości w 1911[2]. Następnie rozpoczął studia na Akademii Eksportowej w Wiedniu, na których zaliczył dwa lata, a w ich trakcie jednocześnie przeszedł kurs kolonialny w Brukseli i praktykę handlową.

Jego edukacja została przerwana przez wybuch I wojny światowej, w trakcie której brał udział po stronie Armii Austro-Węgier w ramach formowanych Legionów Polskich. Najpierw służył w szeregach Legionu Wschodniego, a po jego likwidacji we wrześniu 1914, został żołnierzem sformowanego 3 pułku piechoty i został przydzielony do 12 kompanii II batalionu, zaś od końca tego miesiąca wraz z jednostką brał udział w działaniach wojennych przeciw Rosjanom w rejonie przełęczy karpackich. 29 października 1914 uczestniczył w bitwie pod Mołotkowem; następnie jego pułk wcielono do powstałej II Brygady Legionów Polskich. Na początku 1915 pułk rozformowano, a w kwietniu 1915 Lenczowski awansowany na stopień sierżanta, został dowódcą plutonu w 12 kompanii II batalionu 3 pułku piechoty został skierowany ponownie do walk w rejonie karpackim na front bukowińsko-besarabski. Tam brał udział m.in. w bitwie pod Rarańczą, a potem w działaniach wojennych na Wołyniu. Podczas bitwy pod Kostiuchnówką w lipcu 1916 Lenczowski wykazał się wybitnym bohaterstwem i odwagą, gdy 6 lipca, po otoczeniu jego oddziału, wraz z ok. 30 żołnierzami przerwał okrążenie rosyjskie. Za swój czyn otrzymał krzyż Virtuti Militari. Później od września do listopada 1916 jego pułk przebywał wraz z Legionami w Baranowiczach. II Brygada złożyła przysięgę, a jej żołnierze weszli w skład utworzonego Polskiego Korpusu Posiłkowego. Karol Lenczowski został awansowany do stopnia podporucznika i wraz z oddziałem został skierowany znów do Karpat Wschodnich. W nocy 15/16 lutego 1918, w proteście przeciwko podpisaniu pokoju brzeskiego część żołnierzy, głównie z II Brygady pod dowództwem Hallera przebiła się przez front austriacko-rosyjski pod Rarańczą i 6 marca połączyła się z II Korpusem Polskim w Rosji. W jego szeregach Lenczowski na stanowisku dowódcy kompanii w 15 pułku strzelców, 11 maja 1918 brał udział w bitwie pod Kaniowem przeciwko Niemcom, po czym został wzięty do niewoli i uwięziony na terenie Meklemburgii.

Odzyskał wolność w styczniu 1919 i powrócił do niepodległej Polski. Rozkazem kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych płka Jana Wroczyńskiego z 27 lutego 1919 w stopniu porucznika otrzymał przydział do Tymczasowego Kursu Pedagogicznego przy Departamencie Szkolnictwa Wojskowego[3]. Rozpoczął służbę jako wykładowca w Centralnej Szkole Żandarmerii i Korpusie Kadetów Nr 2 (KK-2) w Modlinie. 1 kwietnia 1920 został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[4]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 jako oficer sztabowy pracował w Oddziale III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych.

W okresie od 1 listopada 1921 do 1 października 1923 był słuchaczem II Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, pozostając oficerem macierzystego 3 pułku piechoty Legionów, stacjonującego w Jarosławiu[5]. Po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego został przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego. Z dniem 10 stycznia 1924 został przesunięty do Oddziału II SG na stanowisko referenta[6]. 31 marca tego roku awansował do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 129. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7][8]. Od 15 listopada 1924 do 17 listopada 1925 dowodził II batalionem 7 pułku piechoty Legionów w Chełmie[9][10]. 14 października 1926 został przeniesiony z Oddziału II SG do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych i wyznaczony na stanowisko oficera sztabu inspektora armii, generała dywizji Jana Romera[11]. 29 stycznia 1929 razem z majorem dyplomowanym Alfredem Krajewskim, majorem dyplomowanym Andrzejem Liebich i kapitanem dyplomowanym Franciszkiem Demelem otrzymał przeniesienie do Oddziału III Sztabu Głównego[12]. W Sztabie Głównym, razem z wymienionymi oficerami oraz majorem dyplomowanym Józefem Smoleńskim, wszedł w skład „ekipy operacyjnej” pracującej bezpośrednio dla marszałka Polski Józefa Piłsudskiego i zgodnie z jego osobistymi wytycznymi[13]. 23 grudnia 1929 powrócił do GISZ i został przydzielony do Inspektoratu Armii w Warszawie[14]. 24 grudnia 1929 awansował do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 22. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. Następnie został przydzielony do sztabu generała Gustawa Orlicz-Dreszera[16]. 26 stycznia 1934 ogłoszono jego przeniesienie do 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku, lecz zostało ono unieważnione[17][18]. W tym czasie już chorował na nieuleczalną chorobę.

26 listopada 1935 roku został mianowany dowódcą 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku, lecz funkcję tę pełnił tylko do 14 maja 1936[19]. Na podstawie rozkazu z 4 maja 1936 miał być przeniesiony do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych i przydzielony do dyspozycji inspektora armii, generała dywizji Gustawa Orlicz-Dreszera[20].

Trafił do 10 Szpitala Okręgowego w Przemyślu, gdzie zmarł 22 lipca 1936 wskutek gruźlicy płuc i gardła[1][21]. Zwłoki zostały przewiezione do Sanoka i wystawione w miejscowym Domu Żołnierza[22]. 24 lipca 1936 został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku w kwaterze żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego poległych w walkach o wyzwolenie w latach 1918–1920[1][23][24]. Na nagrobku umieszczono inskrypcję „Spoczywa wśród swych żołnierzy”[25][26]. Sześć dni wcześniej, 16 lipca zginął tragicznie gen. dyw. Gustaw Orlicz-Dreszer, jego II oficer sztabu, ppłk dypl. Stefan Loth oraz kpt. pil. Aleksander Łagiewski. Karol Lenczowski był trzecim z kolei dowódcą 2 pułku strzelców podhalańskich, który zmarł w czasie pełnienia obowiązków służbowych. 19 października 1932 zmarł pułkownik Janusz Dłużniakiewicz, a 17 listopada 1935 podpułkownik Karol Świnarski.

Do śmierci był żonaty z Marcelą[1].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d e Księga zgonów (1932–1939). Parafia Wojskowa Rzymskokatolicka w Sanoku. s. 5 (poz. 2).
  2. Kronika. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 270 z 15 czerwca 1911. 
  3. Rozkazy Ministerstwa Spraw Wojskowych (842). „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 656, Nr 26 z 8 marca 1919. 
  4. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 409.
  5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 131, 1500.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 stycznia 1924 roku, s. 30.
  7. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 349.
  8. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 173.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924 roku, s. 686.
  10. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 138.
  11. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 121.
  12. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 13, 26.
  13. Pismo płk. dypl. Józefa Smoleńskiego do szefa Biura Inspekcji GISZ z 5 lutego 1937 roku w sprawie przyznania odznaki pamiątkowej GISZ, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/106, s. 250-251.
  14. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 381.
  15. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 23.
  16. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 419.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 7.
  18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 289.
  19. Andrzej Romaniak: Krótka historia 2. Pułku Strzelców Podhalańskich. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2013-08-11].
  20. Rozkaz wewnętrzny Nr 24 GISZ z dnia 8 maja 1936 roku, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/106, s. 67
  21. Zgon ppłk. Lenczowskiego. „Warszawski Dziennik Narodowy”, s. 1, Nr 201 z 24 lipca 1936. 
  22. Zgon szefa sztabu ś. p. gen. Orlicz-Dreszera. „Głos Poranny”, s. 5, Nr 201 z 24 lipca 1936. 
  23. Z Sanoka. Pogrzeb ś.p. płk. K. Lenczowskiego. „Kurier Warszawski”, s. 22, Nr 203 z 26 lipca 1936. 
  24. Pogrzeb ś.p. płk. Lenczowskiego. „Nowiny”, s. 1, Nr 58 z 29 lipca 1936. 
  25. Zgon ś. p. ppułk. Lenczowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 167 z 24 lipca 1936. 
  26. Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: 1991, s. 24.
  27. Polish Order of the Virtuti Militari Recipients 1792-1992 - L. feefhs.org. [dostęp 2013-08-11]. (ang.).
  28. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża i Medalu Niepodległości. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 361, Nr 8 z 11 listopada 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  29. M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
  30. M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  31. „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1675)
  32. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  33. Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 271)

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Karol Lenczowski.JPG
Karol Lenczowski
GenInspWP.jpg
Autor: Gruzin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka Generalnego Inspektoratu WP
Grave of Karol Lenczowski 1.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kwatera żołnierzy polskich na Cmentarzu Centralnym w Sanoku, poległych w walkach o wyzwolenie Ojczyzny w latach 1918-1948. Grób Karola Lenczowskiego