Karol Nittman

Karol Nittman

Karl Nittmann

Data i miejsce urodzenia	6 maja 1863 Brzeżany
Data i miejsce śmierci	13 marca 1929 Lwów
Miejsce spoczynku	Cmentarz Łyczakowski we Lwowie
Zawód, zajęcie	profesor gimnazjalny
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	doktor filozofii
Edukacja	C. K. Gimnazjum w Brzeżanach
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Małżeństwo	Wanda
Dzieci	Tadeusz
Odznaczenia

Karol Jan Nittman^[1], właśc. Nittmann (ur. 6 maja 1863 w Brzeżanach, zm. 13 marca 1929 we Lwowie) – polski nauczyciel.

Życiorys

Karol Nittman^[2] urodził się 6 maja 1863 w Brzeżanach^[3][4]. Był wyznania rzymskokatolickiego^[3]. W 1882 zdał egzamin dojrzałości C. K. Gimnazjum w Brzeżanach^[5][4]. Początkowo studiował prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim od 1882 do 1883, które kontynuował od 1883 do 1884 na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego^[4]. Następnie studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego od 1885 do 1888, specjalizując się w historii oraz w geografii pod kierunkiem profesorów Ludwika Finkela i Aleksandra Semkowicza^[4]. W 1888 był aplikantem w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich^[6]. W maju 1898 uzyskał doktorat filozofii na Uniwersytecie Lwowskim^[7][4]. Latem 1898 odbył podróż do Danii^[8].

20 stycznia 1891 podjął pracę nauczyciela^[3]. Z III Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie reskryptem z 25 lipca 1892 został przeniesiony do C. K. V Gimnazjum we Lwowie (w związku z przekształcenia tej szkoły z filii w samodzielne niższe gimnazjum)^[9]. Tam uczył do 1895^[4]. Stamtąd jako egzaminowany zastępca nauczyciela 5 lipca 1895 został przydzielony do C. K. IV Gimnazjum we Lwowie^[10][11]. Tam uczył historii, geografii, języka polskiego^[12][13]. 22 czerwca 1896 złożył egzamin nauczycielski^[3]. W drugim półroczu 1896/1897 był ciężko chory i niezdolny do pracy^[14]. 20 września 1897 został mianowany nauczycielem rzeczywistym^[3] i przeniesiony na posadę nauczyciela głównego w C. K. Seminarium Nauczycielskim Męskim we Lwowie^[15][11]. Od 1900 do 1912 uczył w Seminarium Nauczycielskim Żeńskim Zofii Strzałkowskiej we Lwowie^[4]. Od 1912 do 1913 był dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Stanisławowie^[16][4]. W tym czasie w Stanisławowie pełnił funkcję zastępcy dyrektora Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli i Nauczycielek Szkół Wydziałowych i Ludowych Pospolitych^[17] oraz jako reprezentant zawodu nauczycielskiego był członkiem Rady Szkolnej Okręgowej^[18]. Był też historycznie pierwszym dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego oo. Dominikanów w Czortkowie, założonego w 1909^{[19][20][11][4]}. 1 maja 1913 w Krakowie zdał egzamin nauczycielski uzupełniający z filologii ruskiej^[4]. Był dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego we Lwowie przy ulicy Nabielaka 67^[21][22]. W 1918 był dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego we Lwowie z językiem polskim i ruskim wykładowym^[23]. Do 1918 był jednym z zastępców dyrektora C. K. Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Szkół Powszechnych we Lwowie^[24].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i nastaniu II Rzeczypospolitej pozostawał jednym z zastępców dyrektora polskiej Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Szkół Powszechnych we Lwowie^[25]. Zasiadał też w Komisji Egzaminacyjnej dla egzaminów eksternów na Wyższym Kursie Nauczycielskim^[26]. W latach 20. był dyrektorem Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego im Adama Asnyka we Lwowie przy ulicy Sakramentek 7, gdzie uczył geografii^[27][21][28] oraz kierownikiem działającego pod tym samym adresem Państwowego Seminarium dla Ochroniarek^[29][30]. Ze stanowiska dyrektora Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego im Adama Asnyka we Lwowie 29 maja 1926 został przeniesiony na własną prośbę w stan spoczynku, a przy tej okazji Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wyraził uznanie za nader gorliwą i owocną pracę na polu szkolnictwa oraz podziękowanie za celową i wybitną działalność narodowo-społeczną^[31]. Jako emerytowany dyrektor seminarium od roku szkolnego 1926/1927 pracował w Zakładzie Naukowym Żeńskim im. Zofii Strzałkowskiej we Lwowie, gdzie w Prywatnym Gimnazjum uczył historii i geografii, a ponadto 16 sierpnia 1926 został potwierdzony na stanowisku dyrektora tamtejszego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego, a ponadto był dyrektorem otwartego 1 października 1926 Seminarium Ochroniarsko-Gospodarczego^[32][11]. W trakcie lat swojej pracy w seminariach był wychowawcą wielu pokoleń nauczycielek^[33].

Grobowiec rodziny Nittmanów

Ponadto był aktywnym prelegentem w zakresie geografii ziem polskich w ramach Powszechnych Wykładach Uniwersyteckich, odwiedzając w tym celu nierzadko tereny prowincjonalne (np. Wołyń) i gromadząc podczas prelekcji tłumy uczestników (według statystyk średnio ok. 250 słuchaczy)^[33][34][35]. Od 1899 do 1900 był członkiem wydziału Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych^[36]. Należał do Towarzystwa Historycznego^[37]. Działał w Towarzystwie Zabaw Ludu i Młodzieży^[38]. W latach 20. był członkiem komisji rewizyjnej zarządu Okręgu Lwowskiego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych^[39]. Ponadto należał do sekcji seminaryjnej TNSW i był prezesem zarządu okręgu tejże do 2 lutego 1927, gdy został wybrany członkiem zarządu^[40]. Był członkiem komisji rewizyjnej Zarządu Głównego Zrzeszenia Polskich Nauczycieli Geografii, w 1926 uczestniczył w II Zjeździe Ogólnopolskim Nauczycieli Geografii^[41]. Udzielał się także jako literat i publicysta^[33][34]. Był autorem prac historycznych oraz z dziedziny pedagogiki i geografii^[33][34]. Uchodził za znawcę literatury dla dzieci i młodzieży^[33]. Był członkiem komisji rewizyjnej wydziału Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie^[42][43][34]. Był współpracownikiem pism ze Lwowa, Krakowa, Poznania^[44][45][34].

Zmarł 13 marca 1929 we Lwowie w wieku 65 lat^[46][34]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie 16 marca 1929^[46]. Od 21 stycznia 1891 był żonaty z Wandą z domu Poznańską, po pierwszym mężu Liberman (1867-1931, początkowo aktorka teatralna, w latach 20. uczyła w oddziałach równorzędnych Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego)^[21], z którą miał syna Tadeusza (1896-1942, oficer, literat)^{[47][48][49][50][51]} i córkę^[52].

Publikacje

• Kilka uwag o celu i metodzie gimnazjalnej nauki geografii (1894)
• Geneza kwestyi oryentalnej i jej rozwój aż do bitwy pod Mohaczem w roku 1526 (1896, także w: Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1896)^[53]
• Geografia w gimnazyach naszych. Uwagi o dzisiejszych celach i metodzie w udzielaniu tej nauki (1896)
• Z wycieczki do Danii i Kopenhagi. Garstka wspomnień (1899)
• Za świętą sprawę (opowiadanie na tle powstania z 1831 r.) (1901)
• Jan Kiliński, szewc, pułkownik wojsk polskich w roku 1794. Opowieść historyczna (1903)
• Tadeusz Kościuszko i jego sławna bitwa pod Racławicami (1906, wyd. 2)
• Jan Kiliński, szewc, pułkownik wojsk polskich w roku 1794. Opowieść historyczna (1909)
• Jan Kiliński. Opowieść historyczna (1924)
• Konfederacja barska i jej bohaterowie (1924)
• Lwowskie Ossolineum. W setną rocznicę powstania (w: „Przyjaciel Szkoły” nr 11 z 1928)^[54]
• O hetmanie Zamoyskim^[33][34]
• Grześ w legionach polskich^[33][34]
• Literatura dla młodzieży jako czynnik wychowawczy^[33][34]
• Objaśnienia do tablic poglądowych prof. Cybulskiego^[33]

Odznaczenia austro-węgierskie

• Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1914)^[16].
• Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1914)^[23].

Przypisy

Bibliografia

• Alicja Puszka: Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999. ISBN 83-87703-59-1.

Linki zewnętrzne

• Dzieła Karola Nittmana w bibliotece Polona