Karol Sauerland

Karol Sauerland
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 czerwca 1936
Moskwa

profesor nauk filologicznych
Specjalność: filozofia niemiecka, literaturoznawstwo niemieckie
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1970

Habilitacja

1975

Profesura

1989

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Akademia Pomorska w Słupsku

Odznaczenia
Medal Komisji Edukacji Narodowej

Karol Sauerland (ur. 8 czerwca 1936 w Moskwie) – polski germanista i filozof pochodzenia niemieckiego.

Życiorys

Karol Sauerland, urodzony w 1936 jako dziecko niemieckich emigrantów w Moskwie, po maturze w Halle studiował w latach 1955–1957 filozofię na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie Wschodnim. Po tym, jak był zmuszony przerwać te studia z powodu poparcia politycznego dla przełomu w Polsce, pracował najpierw jako robotnik w Berlinie Wschodnim, a następnie przeniósł się do Polski, gdzie wkrótce przyjął polskie obywatelstwo. W latach 1958–1963 studiował matematykę i następnie germanistykę. Od 1963 do 1965 był asystentem u prof. Andrzeja Stanisława Mostowskiego na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1965 został absolwentem germanistyki, a w 1970 otrzymał stopień doktora na podstawie pracy o pojęciu przeżycia u Wilhelma Diltheya. W 1975 habilitował się rozprawą o estetyce u Theodora Adorna.

Po habilitacji uzyskał stopień docenta i od 1977 kierował zakładem literatury niemieckiej w Instytucie Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1979–1986 pełnił funkcję kierownika Katedry Germanistyki UMK w Toruniu, z której – po wstąpieniu w 1980 do „Solidarności” i wyborze do jej zarządu na UW – musiał z politycznych powodów zrezygnować.

W latach 80. poddany został szeregowi szykan ze strony państwa (przeszukania domowe, przesłuchania, 28 odmów na wnioski o wyjazdy zagraniczne). Dopiero w 1989 otrzymał z rąk prezydenta RP tytuł profesora, chociaż odpowiedni wniosek o profesurę został wystosowany przez wydział i potwierdzony przez Senat już w 1982 – był on jednak blokowany przez PZPR. Do 2005 kierował Zakładem Literatury Instytutu Germanistyki UW.

Działalność

Prace Karola Sauerlanda zyskały szerokie uznanie w Niemczech, co wyraziło się m.in. w przyznaniu mu Nagrody Humboldta w 1995. Otrzymał liczne zaproszenia na wykłady gościnne – w 1988 prowadził jako zastępca Adolfa Muschga wykłady na Politechnice Federalnej w Zurychu, w semestrze zimowym 1988/89 oraz w 1997 był gościł z wykładami na Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji. W 1994 był stypendystą Wissenschaftskolleg zu Berlin oraz profesorem na tamtejszym Wolnym Uniwersytecie. Od semestru zimowego 2004/05 przez dwa semestry wykładał w Instytucie Fritza Bauera na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie nad Menem, a w semestrze zimowym 2005/06 na Uniwersytecie w Hamburgu. W 2008 objął profesurę gościnną im. Franza Rosenzweiga na Uniwersytecie w Kassel. Od 2009 do 2011 był profesorem Uniwersytetu Jana Ewangelisty Purkyňe w Uściu nad Łabą (wykładał w Katedrze Germanistyki), w latach 2011–2012 profesorem Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, a od 2013 pracował jako profesor zwyczajny Akademii Pomorskiej w Słupsku.

Członkostwa

  • 1980–1990 – członek Zarządu IVG (Międzynarodowego Stowarzyszenia Germanistów)
  • 1992–2000 – przewodniczący Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Filozoficznego
  • 1993–2003 – członek Międzynarodowej Jury „Europäischer Buchpreis” w Lipsku (za jego kadencji zostały m.in. wyróżnieni Ryszard Kapuściński, Hanna Krall, Imre Kertész)
  • od 2003 – członek Komitetu Literaturoznawstwa PAN-u (2003–2007 członek prezydium)
  • 1994–2003 i ponownie od 2007 – członek kapituły Nagrody Hanny Arendt w Bremie
  • od 1996 – członek Rady Fundacji im. Adamasa-Götza Hübnera dla międzykulturalnych studiów grecko-niemieckich i polsko-niemieckich, od 2004 przewodniczący

Odznaczenia

Publikacje

  • Diltheys Erlebnisbegriff. Entstehung, Glanzzeit und Verkümmerung eines literaturhistorischen Begriffs, Berlin, New York 1972
  • Filozofia niemieckiego oświecenia (Die Philosophie der deutschen Aufklärung), wyd. razem z T. Namowiczem i M. Siemkiem, Warszawa 1973
  • Einführung in die Ästhetik Adornos, Berlin, New York 1979
  • „In der Nacht wandern die Bäume”. Ein polnisches Lesebuch, Luzern 1983 (razem z B. Surowska, przedmowa Siegfried Lenz)
  • Od Dilthey do Adorna. Studia z estetyki niemieckiej, Warschau 1986 (über Dilthey, den jungen Lukács, Wittgenstein, Łempicki, Bloch, Musil, Benjamin, die Expressionismusdebatte, Adorno etc.). Warschau 1986
  • Theorie der materialistischen Literaturbetrachtung, [w:] Zoran Konstantinovic, Albert M.Reh, Karol Sauerland, Literaturwissenschaftliche Betrachtungsweisen I, Bern, Frankfurt/M. New York, Paris 1990
  • Theodor W. Adorno, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, Warszawa 1990
  • Heidelberg im Schnittpunkt intellektueller Kreise. Zur Topographie „geistiger Geselligkeit” eines „Weltdorfes”: 1850–1950 (razem z Hubertem Treiberem), Opladen, Wiesbaden 1994
  • Gedächtnis und Erinnerung in der Literatur, Warschau 1996 (wyd.)
  • Das Subversive in der Literatur und die Literatur als das Subversive, Toruń 1997 (wyd.)
  • Kulturtransfer. Polen – Deutschland. Wechselbeziehungen in Sprache, Kultur und Gesellschaft, Bd. 1-3 Bonn 1999, 2001, 2004
  • Dreissig Silberlinge. Denunziation in Gegenwart und Geschichte, Berlin 2000
  • Polen und Juden zwischen 1939 und 1968. Jedwabne und die Folgen, Berlin 2004
  • Literatur und Theologie. Schreibprozesse zwischen biblischer Überlieferung und geschichtlicher Erfahrung (razem z Ulrichem Werginem), Würzburg 2005
  • Literatur- und Kulturtransfer als Politikum am Beispiel Volkspolens, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien 2006
  • Bilder des Ostens in der deutschen Literatur (razem z Ulrichem Werginem), Würzburg 2009
  • Umdeuten, verschweigen, erinnern. Die späte Aufarbeitung des Holocaust in Osteuropa (razem z M. Brumlikiem), Frankfurt nad Menem 2010
  • Dreißig Silberlinge. Das Phänomen der Denunziation, Frankfurt am Main, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Warszawa, Wien 2012
  • 30 srebrników, Donos w dziejach nowych i dawnych (przełożyli Kamilla Najdek i Tomasz Ososiński), Warszawa 2013
  • Auch eine Literaturgeschichte des achtzehnten Jahrhunderts. Der Aufstieg der deutschen Sprache zu einer Kultursprache, Berlin 2015
  • Együtt, Egyedül. A Szolidaritás naplója (Dziennik Solidarności), Budapeszt 2015
  • Mut zum Privaten (e-book), 2016

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie