Karol Stefan Habsburg

Karol Stefan Habsburg-Lotaryński
Karl Stephan Eugen Viktor Felix Maria von Habsburg-Lothringen.
	Großadmiral
Data i miejsce urodzenia	5 września 1860 ; Židlochovice
Data i miejsce śmierci	7 kwietnia 1933 ; Żywiec
	Przebieg służby
Lata służby	1877–1918
Siły zbrojne	KUK Kriegsmarine
	Odznaczenia

Karol Stefan Habsburg - portret z 1912 Kazimierza Pochwalskiego

Karol Stefan Habsburg-Lotaryński (niem. Karl Stephan Eugen Viktor Felix Maria von Habsburg-Lothringen, ur. 5 września 1860 w Židlochovicach, zm. 7 kwietnia 1933 w Żywcu) – austriacki arcyksiążę z cieszyńsko-żywieckiej linii Habsburgów, tytularny książę cieszyński w latach 1930-1933.

Kandydat państw Trójprzymierza na króla polskiego w roku 1918.

Życiorys

Urodził się 5 września 1860 roku w Židlochovicach. Jego rodzicami byli Karol Ferdynand Habsburg i jego żona arcyksiężniczka Elżbieta. Po śmierci ojca został adoptowany i był wychowywany przez stryja, arcyksięcia Albrechta Fryderyka^[1]. Był bratem m.in. arcyksięcia Fryderyka Marii Habsburga, ostatniego księcia cieszyńskiego. Został skierowany do służby w marynarce wojennej. Po dwóch latach nauki w cesarskiej akademii morskiej otrzymał w 1879 roku patent oficerski. Rozpoczął służbę na morzu i wspinał się po szczeblach kariery. Był członkiem założycielem Cesarskiej i Królewskiej Eskadry Jachtowej^[2]. Uchodził za człowieka o nowoczesnych przekonaniach.

Miał sprecyzowane poglądy polityczne. Wyrażał nadzieję, że wybijające się na niepodległość nowo powstałe narody staną się habsburskimi krajami koronnymi, zaspokajającymi lokalne aspiracje, ale należącymi do pokojowego i rozkwitającego imperium^[3]. Dla każdego ze swoich synów widział miejsce w hierarchii habsburskich rządów. Po śmierci arcyksięcia Albrechta odziedziczył galicyjski majątek. Dwa zamki w Żywcu miały własne włości: czterdzieści tysięcy hektarów lasów. Arcyksiążę odziedziczył Browar Arcyksiążęcy, który jego stryj założył w 1865 roku^[4]. Dokonał w nim wielu nowych inwestycji, kupując nowoczesne wyposażenie, instalując oświetlenie elektryczne, nabywając wagony kolejowe^[5]. Odszedł ze służby w marynarce.

Gospodarując w Żywcu rozbudował zamek. Dobudował nowe skrzydło. Prace renowacyjne związane z przebudową nowego zamku prowadził między innymi Karol Stryjeński. Ostatnią przebudowę zamku prowadził w 1911 roku Leopold Simony. Arcyksiążę zamówił nową kolekcję obrazów, którymi obwiesił ściany i korytarze. Przy wprowadzaniu zmian korzystał z pomocy polskich artystów z Galicji. Oddawał się swoim zamiłowaniom i nowym hobby. Kolekcjonował samochody. Odbywał próbne jazdy po całej Europie. W 1910 roku zorganizował Zjazd Automobili. Ściągnął do Żywca zmotoryzowaną szlachtę monarchii habsburskiej. Wiele czasu poświęcał rodzinie. Dbał o wychowanie dzieci. 4 maja 1914 roku kupił zespół pałacowy w Rajczy^[6]^[7]^[8].

W dwudziestoleciu międzywojennym był uznawany przez polskie środowisko monarchistyczne za odpowiedniego kandydata do korony (w czasie I wojny światowej był poważnym kandydatem na monarchę Królestwa Polskiego pod kontrolą Niemiec i Austro-Węgier). W 1907 roku arcyksiążę ogłosił polskość rodziny^[9], natomiast na tronie ostatecznie nie zasiadł (m.in. z powodu sprzeciwu cesarza Karola)^[10]. Był pierwszym Habsburgiem, który nauczył się polskiego. Zamieszkał w Galicji. Wydał dwie córki za polskich arystokratów. Renata wyszła za mąż w 1909 roku za księcia Hieronima Radziwiłła, który zmarł w 1945 roku w łagrze radzieckim koło Woroszyłowgradu. Mechtylda wyszła za mąż w 1913 roku za księcia Olgierda Czartoryskiego, zmarłego w 1977 roku w Rio de Janeiro. Karol Stefan kochał też muzykę polską, szczególnie Chopina. Był podobno znakomitym interpretatorem dzieł tego kompozytora.

W 1930 został tytularnym księciem cieszyńskim, po tym jak jego bratanek, książę Albrecht II Habsburg zrzekł się praw do tronu.^[11]

Karol Stafan z żoną i dziećmi, 1896

Odznaczenia

Austriackie^[12]

Order Złotego Runa (1878, Austria)^[13]
Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych (Austria)
Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (Austria)

Zagraniczne^[12]

Baliw Krzyża Wielkiego Orderu Maltańskiego z wyr. za Jerozolimę (SMOM)
Order Świętego Stefana (Toskania)
Order Królewski Serafinów (Szwecja)
Order Orła Czarnego (Prusy)
Order Słonia (Dania)
Wstęga Trzech Orderów (Portugalia)
Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Wieży i Miecza (Portugalia)
Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania)
Krzyż Wielki Orderu Korony (Wirtembergia)
Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia)
Krzyż Wielki Orderu Daniły I (Czarnogóra)
Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia)
Order Osmana I klasy z brylantami (Turcja)

Małżeństwo i rodzina

W 1886 poślubił swoją kuzynkę arcyksiężniczkę Marię Teresę Habsburg, z którą miał sześcioro dzieci, arcyksiążąt:

Eleonorę Marię (1886-1974) żonę od 1913 Alfonsa von Kloss (1880-1953)^[14];
Renatę Marię (1888-1935), od 1909 r. żonę księcia Hieronima Radziwiłła (1885-1945);
Karola Olbrachta (1888-1951), polskiego patriotę, który zawarł morganatyczne małżeństwo z Alicją Elżbietą Ankarcrona (1889-1985), primo voto Badeni^[15];
Mechtyldę (1891-1966) żonę od 1913 Olgierda Czartoryskiego (1888-1977)^[16];
Leona Karola (1893-1939), który zawarł morganatyczne małżeństwo z Marią-Klothildą von Thuillières, hrabiną von Montjoye-Vaufrey et de la Roche (1893-1978). Ich potomkowie noszą tytuł „Hrabiów von Habsburg”;
Wilhelma Franciszka (1895-1948) – ukraińskiego działacza politycznego, pretendenta do tronu Ukrainy.

Przypisy

↑ Snyder 2010 ↓, s. 41.
↑ Snyder 2010 ↓, s. 42.
↑ Snyder 2010 ↓, s. 48.
↑ Snyder 2010 ↓, s. 63.
↑ Snyder 2010 ↓, s. 64.
↑ Edward Poskier. Ratujmy pałac Lubomirskich w Rajczy!. „Niedziela”, 2001. Kuria Metropolitarna w Częstochowie. ISSN 0208872X.
↑ Andrzej Ryłko: Szkice do historii Rajczy. [dostęp 2017-08-07].
↑ Edward Wieczorek. „Krajoznawca Górnośląski”, 2017-12. Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK.
↑ Snyder 2010 ↓, s. 57.
↑ Habsburgowie z Żywca. [dostęp 2013-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-30)].
↑ KTO WŁADAŁ KSIĘSTWEM? [dostęp 2021-04-25] .
↑ ^a ^b The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 14-15.
↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1918, s. 50.
↑ Zaślubiny w Żywcu Nowosci Illustrowane 1913 nr 3 s. 2-3 (zdjęcie młodej pary i gości) [1]
↑ Pierwszym mężem Alicji Elżbiety był hr. Ludwik Badeni (1873-1916), dyplomata austriacki polskiego pochodzenia. Z tego małżeństwa pochodził Kazimierz Badeni (1912-2010), który po wstąpieniu do zakonu dominikanów przyjął imię Joachim
↑ Ślub arcyks. Mechtyldy w Żywcu Czas 1913 nr 16 z 11 stycznia s. 1 [2]

Bibliografia

Mariusz Patelski, Habsburgowie z Żywca, [w:] Edukacja historyczna a współczesność, red. B. Kubis, Uniwersytet Opolski: Opole 2003.
Mariusz Patelski, Arcyksiążę Karol Olbracht Habsburg Pułkownik Wojska Polskiego i ostatni dziedzic Żywca, [w:] Grot. Zeszyty Historyczne 2005, nr 23.
Timothy Snyder: Czerwony książę. Warszawa: Świat Książki, 2010. ISBN 978-83-247-1217-5. OCLC 751066141.
AndrewA. Wheatcroft AndrewA., Habsburgowie, BarbaraB. Sławomirska (tłum.), Kraków: Wydaw. Literackie, 2000, ISBN 83-08-03011-4, OCLC 68630972 .
Maria KrystynaM.K. Habsburg Maria KrystynaM.K., AdamA. Tracz AdamA., KrzysztofK. Błecha KrzysztofK., Księżna. Wspomnienia o Polskich Habsburgach, Żywiec: Bonimed, 2009, ISBN 978-83-930106-0-8, OCLC 751386081 .
A. Tracz, K. Błecha: „Ostatni król Polski” Karol Stefan Habsburg, Żywiec 2012, ISBN 978-83-930106-1-5.

Linki zewnętrzne

Historia żywieckiej gałęzi rodu Habsburgów
Barbara Romer Kukulska, Habsburgowie mówią o sobie. Od Szwajcarii do Bestwiny wiadomości24.pl [dostęp 2013-12-03]

[CITEREFSnyder201041-1] Snyder 2010 ↓, s. 41.

[CITEREFSnyder201042-2] Snyder 2010 ↓, s. 42.

[CITEREFSnyder201048-3] Snyder 2010 ↓, s. 48.

[CITEREFSnyder201063-4] Snyder 2010 ↓, s. 63.

[CITEREFSnyder201064-5] Snyder 2010 ↓, s. 64.

[Poskier2001-6] Edward Poskier. Ratujmy pałac Lubomirskich w Rajczy!. „Niedziela”, 2001. Kuria Metropolitarna w Częstochowie. ISSN 0208872X.

[rylko-7] Andrzej Ryłko: Szkice do historii Rajczy. [dostęp 2017-08-07].

[wie-8] Edward Wieczorek. „Krajoznawca Górnośląski”, 2017-12. Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK.

[CITEREFSnyder201057-9] Snyder 2010 ↓, s. 57.

[fronda.gliwice-php5-10] Habsburgowie z Żywca. [dostęp 2013-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-30)].

[11] KTO WŁADAŁ KSIĘSTWEM? [dostęp 2021-04-25] .

[tn-12] The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 14-15.

[Hof_und_Staatshandbuch_der-s50-13] Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1918, s. 50.

[jbc.bj.uj.edu-126909-14] Zaślubiny w Żywcu Nowosci Illustrowane 1913 nr 3 s. 2-3 (zdjęcie młodej pary i gości) [1]

[Pierwszym_mężem_Alicji_Elżbiety-15] Pierwszym mężem Alicji Elżbiety był hr. Ludwik Badeni (1873-1916), dyplomata austriacki polskiego pochodzenia. Z tego małżeństwa pochodził Kazimierz Badeni (1912-2010), który po wstąpieniu do zakonu dominikanów przyjął imię Joachim

[mbc.malopolska-46120-16] Ślub arcyks. Mechtyldy w Żywcu Czas 1913 nr 16 z 11 stycznia s. 1 [2]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne