Karpacz (stacja kolejowa)

Karpacz
Obiekt zabytkowy nr rej. A/1218 z 15 maja 2009
Ilustracja
Stacja kolejowa w Karpaczu w 2012
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Karpacz

Data otwarcia

29 czerwca 1895

Data zamknięcia

23 listopada 2000

Poprzednie nazwy

Krummhübel
Krzywa Góra[1]

Dane techniczne
Liczba peronów

1

Liczba krawędzi
peronowych

1

Kasy

N

Linie kolejowe
Położenie na mapie Karpacza
Mapa konturowa Karpacza, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Karpacz”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Karpacz”
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
Mapa konturowa powiatu karkonoskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Karpacz”
Ziemia50°46′58″N 15°45′49″E/50,782778 15,763611
Portal Transport szynowy

Karpacz – nieczynna stacja kolejowa w Karpaczu, w powiecie karkonoskim; w województwie dolnośląskim, w Polsce. Od 2012 siedziba Miejskiego Muzeum Zabawek i biblioteki miejskiej.

Historia

Linia kolejowa do Karpacza została otwarta 29 czerwca 1895 roku. Pierwszy odświętnie udekorowany pociąg wjechał na końcową stację tego dnia o 17:13[2]. Otwarcie linii kolejowej doprowadziło do zwiększenia ruchu turystycznego na przełomie XIX i XX wieku[3]. Lokalizacja stacji na przedmieściach Karpacza była spowodowana głównie działaniami restauratora Fritza Exnera, który sprzeciwiał się budowie stacji w południowej części miasta, ponieważ wszystkie lokale położone poniżej budynku dworca znalazłyby się w trudnej sytuacji materialnej[2].

W 1924 roku przy wsparciu gminy rozpoczęto budowę nowego dworca, który przylegał od południa do starego budynku. Budowę nowego dworca ukończono w 1925 roku. Linia kolejowa do Karpacza w 1934 roku została zelektryfikowana[2]. Po II wojnie światowej personel niemiecki pod nadzorem PKP wznowił początkowo ruch pociągów elektrycznych, ale decyzją porozumienia między Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich infrastruktura energetyczna została niebawem zdemontowana, po czym wywieziona do ZSRR jako zdobycz wojenna[4].

Po przejęciu linii przez Polskie Koleje Państwowe odcinek ten do końca eksploatacji miał charakter lokalny. Średnio kursowało 3-6 par pociągów na dobę. Epizodycznie na linii pojawiały się pociągi międzynarodowe z NRD, a na początku lat 90. XX w. także połączenia Lubuskiej Kolei Regionalnej z Czerwieńska[5].

Z dniem 3 kwietnia 2000 roku Polskie Koleje Państwowe zawiesiły połączenia pasażerskie na 1028,5 km linii kolejowych[6]. Oprócz niedostatecznej rentowności jako przyczynę likwidacji połączeń PKP wskazywały pogłębiającą się niewydolność modelu ograniczonego dotowania kolei wyłącznie z budżetu centralnego i finansowania połączeń pasażerskich przez PKP wpływami z przewozów towarowych[6]. W odpowiedzi na interpelację posła Andrzeja Otręby z 21 marca 2000 roku Dyrekcja Przewozów Pasażerskich PKP wykazywała pokrycie kosztów funkcjonowania połączeń kolejowych Jelenia Góra – Mysłakowice oraz Mysłakowice – Karpacz na poziomie 18 procent[7]. Zaznaczono wówczas, że połączenia o pokryciu kosztów wpływami poniżej 20 procent, wobec braku innych źródeł finansowania niż wpływy, są przeznaczone do likwidacji[7].

Ostatni regularny pociąg osobowy z Karpacza był prowadzony przez lokomotywę SP42-001. W późniejszym okresie odbywały się jeszcze przejazdy pociągami specjalnymi. Całkowite zawieszenie ruchu kolejowego na całej trasie nastąpiło zarządzeniem z dnia 23 listopada 2000 roku[2].

W 2008 roku dworzec kolejowy przejął zarząd miasta, który przystąpił do wyremontowania zabytku. Od czerwca 2012 w budynku działa Muzeum Zabawek[8]. W obrębie stacji prowadzony jest sezonowy turystyczny ruch drezynowy (w sezonie letnim – lipiec, sierpień – codziennie, w maju, czerwcu i wrześniu – w weekendy)[9][10].

W 2021 roku województwo dolnośląskie przejęło od PKP PLK linie kolejowe nr 340 oraz 345 w celu przywrócenia ruchu pociągów osobowych do Karpacza i Kowar. Obecnie ogłoszono przetarg na remont linii Jelenia Góra – Mysłakowice[11].

Przypisy

  1. ↑ Rocznik Jeleniogórski 2006, s. 137.
  2. ↑ a b c d Michał Jerczyński. Kolejka Karkonoska. „Świat kolei”. 7, s. 24, 2007. Łódź. Emi-Press. ISSN 1234-5962 (pol.). 
  3. ↑ Janusz Kućmin. Zapomniane linie kolejowe. Kolej żelazna w Sudetach. „Pielgrzymy”, 1996 (pol.). 
  4. ↑ Andrzej Etmanowicz. Koleje elektryczne Dolnego Śląska po przejęciu przez PKP w 1945 roku. „Parowozik”. 4/1990, s. 6-7 oraz 15, 1990. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych (pol.). [dostęp 2017-10-24]. [zarchiwizowane z adresu 2013-07-08]. 
  5. ↑ Michał Jerczyński. Kolejka Karkonoska. „Świat kolei”. 7, s. 28, 2007. Łódź. Emi-Press. ISSN 1234-5962 (pol.). 
  6. ↑ a b Roman Hajdrowski (Rzecznik Prasowy Zarządu PKP). Znikające pociągi. „Świat Kolei”. 5/2000 (58), s. 2. Emi-Press. ISSN 1234-5952. 
  7. ↑ a b Tadeusz Syryjczyk, Odpowiedź ministra transportu i gospodarki morskiej – z upoważnienia prezesa Rady Ministrów – na interpelację nr 3364 w sprawie planów likwidacji niektórych lokalnych połączeń kolejowych, Sejm RP, 21 marca 2000 [zarchiwizowane z adresu 2018-11-20].
  8. ↑ Alina Gierak: Karpacz: Jak z dawnego dworca PKP zrobiono muzeum zabawek. Gazeta Wrocławska, 2012-07-15. [dostęp 2012-09-07].
  9. ↑ Karpacz. Karkonoskie Drezyny Ręczne, karpacz.com.pl [dostęp 2019-08-11].
  10. ↑ ..:: Karkonoskie Drezyny Reczne. Dworzec Kolejowy w Karpaczu ::.., drezynykarpacz.pl [dostęp 2019-08-11].
  11. ↑ Coraz bliżej pociągów do Karpacza. Jest przetarg na rewitalizację ponad połowy trasy, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-04] (pol.).

Linki zewnętrzne

Karpacz
Linia 340 Mysłakowice – Karpacz (6,851 km)
BSicon exKHSTl.svgBSicon exSTRq.svgBSicon exSTRq.svg
Miłków
odległość: 3,142 km
BSicon KBHFr.svg

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
BSicon exSTRq.svg
Straight line aqross (according to naming convention, name + modifier)
BSicon exKHSTl.svg
ex terminal stop, track to the left
PL Karpacz Dworzec 0010.JPG
Autor: Irena Goderska, Licencja: CC BY-SA 3.0
Były dworzec kolejowy w Karpaczu, obecnie mieści się tu Karpaczańskie Centrum Kultury i Turystyki, Miejskie Muzeum Zabawek ze zbiorów Henryka Tomaszewskiego i informacja turystyczna
BSicon KBHFr.svg
head station, track to the right
Karpacz location map.svg
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Karpacz, Poland.