Karpacz (stacja kolejowa)

Karpacz
Obiekt zabytkowy nr rej. A/1218 z 15 maja 2009
Ilustracja
Stacja kolejowa w Karpaczu w 2012
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Karpacz

Data otwarcia

29 czerwca 1895

Data zamknięcia

23 listopada 2000

Poprzednie nazwy

Krummhübel
Krzywa Góra[1]

Dane techniczne
Liczba peronów

1

Liczba krawędzi
peronowych

1

Kasy

N

Linie kolejowe
Położenie na mapie Karpacza
Mapa konturowa Karpacza, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Karpacz”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Karpacz”
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
Mapa konturowa powiatu karkonoskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Karpacz”
Ziemia50°46′58″N 15°45′49″E/50,782778 15,763611
Portal Transport szynowy

Karpacz – nieczynna stacja kolejowa w Karpaczu, w powiecie karkonoskim; w województwie dolnośląskim, w Polsce. Od 2012 siedziba Miejskiego Muzeum Zabawek i biblioteki miejskiej.

Historia

Linia kolejowa do Karpacza została otwarta 29 czerwca 1895 roku. Pierwszy odświętnie udekorowany pociąg wjechał na końcową stację tego dnia o 17:13[2]. Otwarcie linii kolejowej doprowadziło do zwiększenia ruchu turystycznego na przełomie XIX i XX wieku[3]. Lokalizacja stacji na przedmieściach Karpacza była spowodowana głównie działaniami restauratora Fritza Exnera, który sprzeciwiał się budowie stacji w południowej części miasta, ponieważ wszystkie lokale położone poniżej budynku dworca znalazłyby się w trudnej sytuacji materialnej[2].

W 1924 roku przy wsparciu gminy rozpoczęto budowę nowego dworca, który przylegał od południa do starego budynku. Budowę nowego dworca ukończono w 1925 roku. Linia kolejowa do Karpacza w 1934 roku została zelektryfikowana[2]. Po II wojnie światowej personel niemiecki pod nadzorem PKP wznowił początkowo ruch pociągów elektrycznych, ale decyzją porozumienia między Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich infrastruktura energetyczna została niebawem zdemontowana, po czym wywieziona do ZSRR jako zdobycz wojenna[4].

Po przejęciu linii przez Polskie Koleje Państwowe odcinek ten do końca eksploatacji miał charakter lokalny. Średnio kursowało 3-6 par pociągów na dobę. Epizodycznie na linii pojawiały się pociągi międzynarodowe z NRD, a na początku lat 90. XX w. także połączenia Lubuskiej Kolei Regionalnej z Czerwieńska[5].

Z dniem 3 kwietnia 2000 roku Polskie Koleje Państwowe zawiesiły połączenia pasażerskie na 1028,5 km linii kolejowych[6]. Oprócz niedostatecznej rentowności jako przyczynę likwidacji połączeń PKP wskazywały pogłębiającą się niewydolność modelu ograniczonego dotowania kolei wyłącznie z budżetu centralnego i finansowania połączeń pasażerskich przez PKP wpływami z przewozów towarowych[6]. W odpowiedzi na interpelację posła Andrzeja Otręby z 21 marca 2000 roku Dyrekcja Przewozów Pasażerskich PKP wykazywała pokrycie kosztów funkcjonowania połączeń kolejowych Jelenia Góra – Mysłakowice oraz Mysłakowice – Karpacz na poziomie 18 procent[7]. Zaznaczono wówczas, że połączenia o pokryciu kosztów wpływami poniżej 20 procent, wobec braku innych źródeł finansowania niż wpływy, są przeznaczone do likwidacji[7].

Ostatni regularny pociąg osobowy z Karpacza był prowadzony przez lokomotywę SP42-001. W późniejszym okresie odbywały się jeszcze przejazdy pociągami specjalnymi. Całkowite zawieszenie ruchu kolejowego na całej trasie nastąpiło zarządzeniem z dnia 23 listopada 2000 roku[2].

W 2008 roku dworzec kolejowy przejął zarząd miasta, który przystąpił do wyremontowania zabytku. Od czerwca 2012 w budynku działa Muzeum Zabawek[8]. W obrębie stacji prowadzony jest sezonowy turystyczny ruch drezynowy (w sezonie letnim – lipiec, sierpień – codziennie, w maju, czerwcu i wrześniu – w weekendy)[9][10].

W 2021 roku województwo dolnośląskie przejęło od PKP PLK linie kolejowe nr 340 oraz 345 w celu przywrócenia ruchu pociągów osobowych do Karpacza i Kowar. Obecnie ogłoszono przetarg na remont linii Jelenia Góra – Mysłakowice[11].

Przypisy

  1. ↑ Rocznik Jeleniogórski 2006, s. 137.
  2. ↑ a b c d Michał Jerczyński. Kolejka Karkonoska. „Świat kolei”. 7, s. 24, 2007. Łódź. Emi-Press. ISSN 1234-5962 (pol.). 
  3. ↑ Janusz Kućmin. Zapomniane linie kolejowe. Kolej żelazna w Sudetach. „Pielgrzymy”, 1996 (pol.). 
  4. ↑ Andrzej Etmanowicz. Koleje elektryczne Dolnego Śląska po przejęciu przez PKP w 1945 roku. „Parowozik”. 4/1990, s. 6-7 oraz 15, 1990. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych (pol.). [dostęp 2017-10-24]. [zarchiwizowane z adresu 2013-07-08]. 
  5. ↑ Michał Jerczyński. Kolejka Karkonoska. „Świat kolei”. 7, s. 28, 2007. Łódź. Emi-Press. ISSN 1234-5962 (pol.). 
  6. ↑ a b Roman Hajdrowski (Rzecznik Prasowy Zarządu PKP). Znikające pociągi. „Świat Kolei”. 5/2000 (58), s. 2. Emi-Press. ISSN 1234-5952. 
  7. ↑ a b Tadeusz Syryjczyk, Odpowiedź ministra transportu i gospodarki morskiej – z upoważnienia prezesa Rady Ministrów – na interpelację nr 3364 w sprawie planów likwidacji niektórych lokalnych połączeń kolejowych, Sejm RP, 21 marca 2000 [zarchiwizowane z adresu 2018-11-20].
  8. ↑ Alina Gierak: Karpacz: Jak z dawnego dworca PKP zrobiono muzeum zabawek. Gazeta Wrocławska, 2012-07-15. [dostęp 2012-09-07].
  9. ↑ Karpacz. Karkonoskie Drezyny Ręczne, karpacz.com.pl [dostęp 2019-08-11].
  10. ↑ ..:: Karkonoskie Drezyny Reczne. Dworzec Kolejowy w Karpaczu ::.., drezynykarpacz.pl [dostęp 2019-08-11].
  11. ↑ Coraz bliżej pociągów do Karpacza. Jest przetarg na rewitalizację ponad połowy trasy, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-02-04] (pol.).

Linki zewnętrzne

Karpacz
Linia 340 Mysłakowice – Karpacz (6,851 km)
BSicon exKHSTl.svgBSicon exSTRq.svgBSicon exSTRq.svg
Miłków
odległość: 3,142 km
BSicon KBHFr.svg

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
BSicon KBHFr.svg
head station, track to the right
BSicon KBHFeq.svg
head station, track to the right
BSicon exKHSTl.svg
ex terminal stop, track to the left
PL Karpacz Dworzec 0010.JPG
Autor: Irena Goderska, Licencja: CC BY-SA 3.0
Były dworzec kolejowy w Karpaczu, obecnie mieści się tu Karpaczańskie Centrum Kultury i Turystyki, Miejskie Muzeum Zabawek ze zbiorów Henryka Tomaszewskiego i informacja turystyczna
Karpacz location map.svg
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Karpacz, Poland.
BSicon exSTRq.svg
Straight line aqross (according to naming convention, name + modifier)