Kartacz (potrawa)

Kartacze
obiad
{{{alt grafiki}}}
Domowe kartacze podane z okrasą
Inne nazwy

cepeliny

Rodzaj

pyzy ziemniaczane z nadzieniem

Miejsce powstania

Litwa

Obróbka żywności

gotowanie

Składniki

ziemniaki surowe i gotowane, farsz

Kartacz, także cepelin (lit. cepelinai/didžkukuliai, biał. цэпеліны, niem. Keilchen) – potrawa regionalna, popularna w północno-wschodniej Polsce; rodzaj dużej, nadziewanej pyzy ziemniaczanej.

Gotowa kluska ma kształt owalny, w przekroju poprzecznym okrągły[1][2] i długość od 10 do 12 cm (kartacz)[1] albo od 8 do 10 cm (kartacz sejneński/cepelin)[2]. Ciasto przygotowuje się z masy powstałej przez połączenie tartych surowych ziemniaków z ziemniakami gotowanymi lub z mąką ziemniaczaną[2]. Dodaje się też skrobię uzyskaną przy ścieraniu surowych kartofli[2][3]. Zawartość surowych ziemniaków nadaje kartaczom szarą barwę. Nadzienie to zazwyczaj mięso mielone (przyprawione np. czosnkiem, pieprzem czarnym i cebulą). Zamiast mięsa spotyka się również inne wypełnienia, takie jak np. grzyby[3], kapusta[3], kapusta kiszona lub twaróg. Cepeliny gotuje się w wodzie i podaje na gorąco, zwykle okraszone skwarkami z boczku lub z posiekaną i zeszkloną cebulą[3].

Potrawa jest najbardziej popularna na Podlasiu[4][5], Suwalszczyźnie[1], Warmii[6] i Mazurach[6].

Na Litwie uchodzi za danie narodowe[7] i jest najpopularniejszym daniem w wielu restauracjach. W zależności od regionu nieco różni się sposób przygotowania cepelinów, jak i podanych do niego sosów.

Przypisy

  1. ↑ a b c Kartacze. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. podlaskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2018-06-29)].
  2. ↑ a b c d Kartacze sejneńskie / cepeliny. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. podlaskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2018-06-29)].
  3. ↑ a b c d Piotr Murawski: Kartacze. [w:] Przepisy.pl [on-line]. Unilever Polska Sp. z o.o.z. [dostęp 2021-09-29].
  4. ↑ Kuchnia Podlasia: potrawy, których warto spróbować na Podlasiu, [w:] beszamel.se.pl [online], Grupa ZPR Media, 15 września 2016 [dostęp 2021-09-29].
  5. ↑ Monika Kosz-Koszewska, Ugryź Podlasie. Najlepsze babki, kartacze, śledzie i sękacze, [w:] bialystok.wyborcza.pl [online], Agora SA, 27 lipca 2012 [dostęp 2016-10-21].
  6. ↑ a b Kartacze kulinarnym symbolem Warmii i Mazur. Media Group Info, 2019-08-02. [dostęp 2021-09-29].
  7. ↑ Rimvydas Laužikas, Lietuvos kulinarinis paveldas: Cepelinų „protėvynės“ beieškant, Lietuvos kulinarinis paveldas, 2014 [dostęp 2019-10-17].

Media użyte na tej stronie

Domowe kartacze.JPG
Autor: Łukasz Pojezierski 'Lukaszeq', Licencja: CC BY-SA 3.0
Tradycyjne danie pogranicza polsko-litewskiego - domowe kartacze.